Lỗi nguy hiểm khiến hàng nghìn máy bay Airbus A320 phải cập nhật

một giờ trướcBài gốc

Sự cố của máy bay JetBlue vào cuối tháng 10 khiến Airbus phải phát lệnh cập nhật phần mềm khẩn cấp cho dòng máy bay A320. Ảnh: Reuters.

Đây là một quyết định lớn, bởi con số 6.000 tương đương một nửa tổng đội bay A320 đang hoạt động trên toàn cầu.

Cụ thể, khoảng 23h ngày 28/11, Airbus phát đi điện cảnh báo khẩn, đồng thời EASA ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp EAD 2025-0268-E yêu cầu tất cả hãng hàng không khai thác dòng máy bay A319, A320, A321 trên toàn cầu phải thay thế thiết bị hoặc cập nhật phần mềm máy tính ELAC. Hiệu lực áp dụng trước chuyến bay đầu tiên từ 23h59 UTC ngày 29/11 (6h59 ngày 30/11 theo giờ Việt Nam).

Ngay sau thông tin này, Cục Hàng không cùng các hãng hàng không Việt Nam đã họp khẩn xuyên đêm tìm giải pháp. Cục Hàng không cho biết trước sự cố này, lịch bay của các hãng trong nước có thể biến động trong vài ngày tới do phải thực hiện khẩn cấp chỉ lệnh an toàn đối với dòng máy bay Airbus A320/A321.

Theo báo cáo lúc 5h30 ngày 29/11, có 81/169 tàu bay A320/A321 của Việt Nam thuộc diện phải cập nhật kỹ thuật. Phần lớn chủ yếu thuộc về hai hãng bay Vietnam Airlines, Vietjet. Do đó một số chuyến bay trong các ngày 30/11 và 1/12 có thể phải điều chỉnh hoặc hủy để đảm bảo tuân thủ yêu cầu an toàn.

Hiện tượng gây tụt độ cao đột ngột

Quyết định được đưa ra sau một sự cố nghiêm trọng trên chuyến bay JetBlue hồi tháng 10.

Ngày 30/10, chuyến bay JetBlue từ Cancun, Mexico đến Newark, New Jersey (Mỹ) gặp sự cố nghiêm trọng. Máy bay bị mất kiểm soát và tụt độ cao đột ngột. Đây là tình huống mà phi công không hề ra lệnh thay đổi độ cao. Sự cố khiến 15 hành khách bị thương và phải nhập viện. Máy bay buộc phải chuyển hướng hạ cánh khẩn cấp tại Tampa, Florida.

Sau khi điều tra, Airbus phát hiện nguyên nhân đến từ bức xạ Mặt Trời cường độ cao. Vấn đề được gọi là "bit flip". Đây là hiện tượng bức xạ Mặt Trời đâm xuyên vào bộ nhớ máy tính của máy bay. Nó thay đổi dữ liệu từ số 0 thành số 1 và ngược lại. Rủi ro này không chỉ ảnh hưởng đến máy bay mà còn cả tàu vũ trụ.

Bức xạ Mặt Trời ảnh hưởng trực tiếp tới hệ thống ELAC của máy bay. Ảnh: USynaptics.

Bản thông báo của Airbus xác định vấn đề nằm ở hệ thống ELAC - Máy tính điều khiển Thang máy và Cánh lái. Hệ thống này truyền lệnh từ cần điều khiển của phi công đến các cánh lái ở phía sau máy bay. Các cánh lái này kiểm soát góc nghiêng hoặc góc mũi của máy bay. Khi ELAC nhận dữ liệu sai do bức xạ Mặt Trời, nó có thể đưa ra lệnh nguy hiểm khiến máy bay tự động thay đổi độ cao.

Sky News dẫn lời chuyên gia du lịch Simon Calder mô tả tình huống là "rất đáng lo ngại". Tuy nhiên, ông nói khả năng xảy ra sự kiện như vậy "rất thấp".

Sửa lỗi mất bao lâu?

Giải pháp là quay về phiên bản phần mềm cũ hơn. Công việc này phải hoàn thành trước khi máy bay được phép bay trở lại. Airbus cho biết với hầu hết máy bay bị ảnh hưởng, việc cập nhật chỉ mất từ 2-3 giờ. Tuy nhiên, một số máy bay có thể cần thay thế phần cứng để áp dụng phần mềm yêu cầu. Quá trình này sẽ mất nhiều thời gian hơn đáng kể.

Mike Stengel từ công ty tư vấn AeroDynamic Advisory cho biết việc sửa chữa có thể thực hiện giữa các chuyến bay hoặc trong kiểm tra máy bay qua đêm.

Đội bay của Vietjet Air cũng có rất nhiều máy bay dòng A320. Ảnh: Vietjet Air.

"Chắc chắn sẽ có ảnh hưởng khi sự cố xảy ra với một loại máy bay rất phổ biến vào đúng dịp cuối tuần nghỉ lễ bận rộn. Mặt tích cực là việc cập nhật phần mềm chỉ mất vài giờ", ông Stengel cho biết.

Các hãng bay lớn như American Airlines, Delta Air ước tính có hàng chục tới cả trăm máy bay bị ảnh hưởng.

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh Châu Âu đã ban hành chỉ thị yêu cầu các hãng khai thác A320 giải quyết vấn đề ngay lập tức. Cơ quan này cho biết điều này có thể gây "gián đoạn ngắn hạn" cho lịch bay. EASA nhấn mạnh các bản cập nhật này quan trọng để đảm bảo an toàn hành khách trong bối cảnh yêu cầu công nghệ ngày càng tăng.

Máy bay A320 lần đầu ra mắt năm 1984 và là đối thủ chính của Boeing 737 MAX. Boeing 737 MAX từng bị cấm bay toàn cầu do các vụ tai nạn chết người năm 2018 và 2019 gây ra bởi lỗi phần mềm điều khiển bay. Airbus cho biết A320 là dòng máy bay thân hẹp bán chạy nhất thế giới với hơn 10.000 chiếc đang hoạt động.

Minh Khôi

Nguồn Znews : https://znews.vn/loi-nguy-hiem-khien-hang-nghin-may-bay-airbus-a320-phai-cap-nhat-post1606840.html