Miễn phí khám sức khỏe, miễn viện phí: Cần lộ trình phù hợp để đảm bảo khả thi

4 giờ trướcBài gốc

Đại biểu Dương Khắc Mai phát biểu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Thống nhất chủ trương khám sức khỏe định kỳ miễn phí và tiến tới miễn viện phí cho người dân, tuy nhiên, tại phiên thảo luận sáng nay, các đại biểu Quốc hội cho rằng cần có lộ trình phù hợp để đảm bảo khả năng đáp ứng, cả về nhân lực, vật lực và nguồn lực tài chính, đặc biệt là với tuyến y tế cơ sở.

Tính toán kỹ lộ trình

Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân quy định từ năm 2026 người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên, thực hiện miễn viện phí theo lộ trình để đến 2030 thực hiện miễn viện phí toàn dân.

Đánh giá đây là chủ trương hết sức nhân văn, đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng) cho rằng việc miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế đến năm 2030 là bước đi có tính lịch sử, giảm gánh nặng chi phí trực tiếp cho người dân và củng cố an sinh xã hội.

Tuy nhiên, để chính sách khả thi và bền vững, cần xác định rõ và định lượng khái niệm “mức cơ bản” được miễn viện phí; quy định cụ thể hơn về phạm vi, lộ trình và cơ chế vận hành; xây dựng bộ tiêu chí khoa học, minh bạch, kèm đánh giá đầy đủ các kịch bản cân đối quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Khi tăng mức hưởng cho các đối tượng chính sách và người thu nhập thấp, cần tính toán kỹ lưỡng để không tạo sức ép quá lớn lên quỹ, bảo đảm tính đột phá nhưng không ảnh hưởng đến bền vững tài chính của hệ thống y tế.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) đề nghị cơ quan soạn thảo cụ thể hóa lộ trình tăng mức hưởng và tiến tới miễn viện phí theo từng giai đoạn 3–5 năm gắn với chỉ tiêu cân đối quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước, tránh nguy cơ mất cân đối quỹ trong trung và dài hạn.

Đối với chính sách nâng hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh cho người thuộc hộ cận nghèo, người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (điểm a khoản 1 Điều 2), đại biểu đề nghị nghiên cứu mở rộng sang nhóm người từ đủ 70 tuổi trở lên, phù hợp với tuổi thọ khỏe mạnh trung bình hiện nay là 68 năm.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị bổ sung tiêu chí xác định nhóm đối tượng tăng mức hưởng dựa trên mức độ rủi ro sức khỏe và nguy cơ bệnh lý cao, thay vì chỉ dựa vào tiêu chí xã hội – hành chính. Theo đại biểu Hùng, trong thực tế, những người có nguy cơ cao như bệnh mãn tính, bệnh di truyền, rối loạn chuyển hóa sớm… luôn cần chi phí điều trị lớn và kéo dài. Việc ưu tiên theo nguy cơ sức khỏe sẽ phù hợp thực tiễn, bảo đảm công bằng y tế và góp phần giảm gánh nặng bệnh tật dài hạn.

Cùng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) đề nghị thực hiện miễn viện phí sớm cho người đang điều trị các bệnh ung thư khó chữa, bệnh nhân chạy thận nhân tạo và bệnh nhân ung thư sử dụng thuốc điều trị đắt đỏ, không chờ đến năm 2030.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng đề nghị cần làm rõ việc khám miễn phí phải đi cùng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh (đảm bảo thuốc tốt, trang thiết bị chẩn đoán và điều trị chuẩn, cập nhật), thuận tiện cho người dân (cho phép người dân chủ động khám gần nhất, thuận lợi nhất, thực hiện thông tuyến thực chất, xóa bỏ trần thanh toán bảo hiểm y tế); bình đẳng trong thụ hưởng (bảo đảm cấp khám chữa bệnh cơ bản được bố trí gần dân nhất, có đủ thuốc điều trị, mọi người dân được thụ hưởng như nhau theo mức độ bệnh tật); có lộ trình hợp lý để đảm bảo khả thi và hiệu quả.

Tăng đầu tư cho y tế cơ sở

Cũng đặt ra yêu cầu phải có lộ trình phù hợp, đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Phú Thọ) cho hay thực tế, mạng lưới y tế cơ sở còn nhiều khó khăn, chênh lệch giữa các vùng miền, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, hệ thống công nghệ thông tin phục vụ lập hồ sơ sức khỏe điện tử còn hạn chế. Nhân lực y tế thiếu, kỹ năng vận hành thiết bị và công nghệ thông tin còn yếu. Khảo sát thực tiễn cho thấy nhiều trạm y tế xã/phường thiếu bác sỹ, cơ sở vật chất xuống cấp, thiết bị lạc hậu, không sử dụng được, gây lãng phí và không đáp ứng nhu cầu khám bệnh ban đầu.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Phú Thọ). (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Theo đó, đại biểu đề nghị ưu tiên đầu tư nhân lực và cơ sở vật chất tại vùng khó khăn; có cơ chế đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ y bác sĩ tại chỗ, đặc biệt là nhân lực địa phương đã gắn bó lâu dài, nhằm giữ chân nhân lực y tế tuyến cơ sở.

Đai biểu cũng đề nghị xác định nhóm đối tượng ưu tiên khám sức khỏe định kỳ từ đầu năm 2026 gồm: người dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa; hộ nghèo, cận nghèo; nhóm yếu thế. Chính phủ cần quy định rõ từng nhóm và lộ trình ưu tiên để bảo đảm minh bạch và công bằng.

Cùng quan tâm đến vấn đề này và phân tích cụ thể hơn, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) nhận định tuyến y tế cơ sở hiện rất yếu: 30% trạm y tế không có bác sỹ, 35% trạm thiếu thuốc và vật tư; chất lượng dịch vụ chưa tạo được niềm tin nên người dân vẫn vượt tuyến. “Nếu mở rộng quyền lợi bảo hiểm y tế trong khi tuyến dưới chưa được củng cố, người dân sẽ tiếp tục dồn lên tuyến trên, làm tăng chi từ quỹ bảo hiểm y tế, gây quá tải và đi ngược mục tiêu giảm gánh nặng tài chính cho người dân,” đại biểu Thạch Phước Bình nói.

Cũng theo ông Bình, hệ thống mua sắm, đấu thầu còn nhiều bất cập, thiếu thống nhất hướng dẫn, gây đứt gãy nguồn cung; nhiều bệnh viện bị xuất toán, vượt quỹ và nợ đọng bảo hiểm y tế khoảng 7.000 tỷ đồng giai đoạn 2018–2021. Ông Bình cho rằng việc tăng quyền lợi trong bối cảnh cơ chế thanh toán chưa ổn định dễ dẫn đến lạm dụng dịch vụ, đặc biệt tại các đơn vị tự chủ. Nhân lực y tế suy giảm, thu nhập thấp, áp lực cao, tuyến xã đối mặt nguy cơ thiếu bác sỹ trong tương lai gần. “Một chính sách làm tăng nhu cầu khám chữa bệnh nhưng không tăng năng lực cung ứng sẽ gây quá tải,” đại biểu Thạch Phước Bình nhận định.

Theo đó, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị đề nghị phải hoàn thành chuẩn hóa tối thiểu 70% trạm y tế xã về cơ sở vật chất, trang thiết bị, danh mục thuốc thiết yếu, bảo đảm mỗi trạm có ít nhất một bác sỹ; triển khai gói dịch vụ y tế cơ bản quốc gia, nâng cao chất lượng tuyến cơ sở nhằm giảm vượt tuyến và giảm chi phí bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện khung pháp lý về đấu thầu, mua sắm trước năm 2026, sửa Nghị định 98, ban hành thông tư đồng bộ với Luật Đấu thầu, xây dựng hệ thống giá thuốc – vật tư quốc gia để hạn chế chênh lệch giá, giảm xuất toán và bảo đảm quyền lợi bảo hiểm y tế tăng thêm được thực hiện thực chất.

Đại biểu cũng kiến nghị có các chính sách để thu hút nhân lực giỏi, giữ chân người tài cho y tế, đặc biệt là y tế cơ sở. Bên cạnh đó phải đảm bảo môi trường làm việc an toàn, lành mạnh cho cán bộ, nhân viên y tế./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/mien-phi-kham-suc-khoe-mien-vien-phi-can-lo-trinh-phu-hop-de-dam-bao-kha-thi-post1080507.vnp