Mùa lúa rẫy bên dãy Giăng Màn

5 giờ trướcBài gốc

Chủ tịch UBND xã Dân Hóa Đinh Minh Thảo điện thoại bảo tôi: "Chú lên đi thăm rẫy với anh, bà con đang thu hoạch lúa đó. Vụ này được mùa, ai cũng phấn khởi lắm!". Nhận lời mời, tôi vượt quãng đường hơn 170km lên với xã biên giới này.

Điểm đầu tiên chúng tôi đến là bản Ba Loóc. Đây được xem là "vựa lúa" rẫy của toàn xã Dân Hóa với diện tích khoảng 30ha, trong đó chủ yếu là lúa nếp đỏ và nếp than. Bà con dân bản trỉa (trồng) lúa từ tháng 6. Nhờ chăm sóc tốt, thời tiết thuận lợi nên lúa phát triển tốt, cho năng suất cao.

Đón chúng tôi trong ngôi nhà sàn kiên cố, Trưởng bản Ba Loóc Hồ Vách phấn khởi nói: "Năm nay, lúa rẫy tốt lắm! Nhà nào cũng được nhiều thóc, có nhiều nhà đạt từ 7-8 tạ đó".

Theo bà con bản Ba Loóc, trước đây, ngoài trồng lúa rẫy, họ còn trồng thêm sắn và ngô. Nhưng những năm gặp thời tiết không thuận lợi, mùa màng không tốt nên nhiều hộ vẫn thiếu gạo ăn. Mấy năm nay, lãnh đạo xã chỉ đạo bà con tập trung trỉa, chăm sóc lúa rẫy để bảo đảm lương thực.

Rẫy lúa chín vàng của bà con người Mày, người Khùa - Ảnh: X.V

Già làng Hồ Nhâm, ở bản Ba Loóc chia sẻ: "Nhờ trồng lúa rẫy mà nhà mình có gạo để cưới vợ cho con trai đó. Mấy năm nay, lúa rẫy được mùa nên trong bản không ai bị thiếu đói nữa". Nhà ông làm 2 rẫy lúa, thu về được 6 tạ thóc. Với số lúa này cùng với nguồn gạo hỗ trợ, gia đình ông cơ bản tự túc được lương thực.

Từ bản Ba Loóc, chúng tôi theo bà con cắt rừng đi bộ chừng 30 phút theo con dốc Ka Châm. Quang cảnh đầu tiên hút vào tầm mắt là những rẫy lúa trĩu hạt chín vàng nối liền nhau cả một vùng rộng lớn.

Anh Hồ Mao, một người dân bản Ba Loóc cho hay: "Nhà tôi trỉa 2 rẫy lúa, nếu thu hoạch xong cũng được chừng 8 tạ thóc. Hiện tôi đã thu hoạch được một rẫy và đưa về nhà được 4 tạ rồi. Số còn lại trên rẫy cũng đã chín đều và gia đình tôi đang nhờ người lên rẫy tuốt lúa mang về (người dân tộc thiểu số ở đây không gặt lúa mà dùng tay tuốt từng bông lúa rồi cho vào gùi, bao mang về nhà).

Rời bản Ba Loóc chúng tôi đến bản Cha Cáp. Bản làng này nằm trên tuyến đường vào bản Lòm, cách trụ sở làm việc của xã chừng 20km. Từ bản đến rẫy chừng 1km đường chim bay nhưng chúng tôi phải cuốc bộ hơn 30 phút mới tới nơi. Trước mắt, phía xa xa là những rẫy lúa chín vàng nối tiếp nhau đẹp như một bức tranh thủy mặc giữa đại ngàn Trường Sơn.

Nơi đây có hàng chục hộ dân ở bản Cha Cáp đang thu hoạch lúa rẫy. Năm nay, lúa được mùa nên dân bản không giấu được niềm vui.

Trưởng bản Cha Cáp Hồ Xon cho hay: "Trước đây, người dân trồng lúa rẫy đều nhờ... trời. Khi gặp thời tiết bất lợi, mùa màng không tốt nên nhiều hộ vẫn thiếu gạo ăn. Mấy năm gần đây, xã đã chỉ đạo bà con tập trung trỉa lúa đúng thời vụ, làm cỏ, bón phân nên lúa đạt năng suất cao. Năm nay, mưa thuận gió hòa nên lúa được mùa, được giá khiến bà con vô cùng phấn khởi. Nhà tôi năm nay thu hoạch cũng được gần 8 tạ thóc đó".

Người dân xã Dân Hóa thu hoạch lúa rẫy - Ảnh: X.V

Cả bản Cha Cáp có khoảng 20ha được bà con trỉa lúa rẫy. Mặc dù đường xa, đi lại vất vả nhưng bà con vẫn vào đây canh tác. Theo người dân, đây là vùng đất sản xuất rộng lớn, nhiều lau lách nên họ có thể trồng lúa luân phiên với sắn hoặc ngô để đất khỏi bạc màu.

Năm nay, hầu hết bà con bản Cha Cáp đều trồng lúa rẫy. Hộ trồng nhiều thì 80kg giống, hộ ít nhất cũng vài chục kg.

Anh Hồ Mốt, một người dân bản Cha Cáp tâm sự: "Đã bao đời nay, nhà tôi đều trồng lúa rẫy dưới chân núi Giăng Màn. Dù vất vả nhưng lúa ở đây thường xuyên được mùa, nhờ đó mà lương thực trong nhà luôn được bảo đảm. Tết đến, tôi có gạo nếp để gói bánh chưng cho cả nhà, cả bản đến ăn cùng".

Vụ mùa này, Hồ Mốt làm 3 rẫy lúa. Qua 5 tháng chăm sóc, anh đã thu về trên 8 tạ thóc. "Năm nay, nhà tôi không lo thiếu lương thực nữa, lúa rẫy được mùa cùng với gạo hỗ trợ của Chính phủ đã đủ ăn cả năm", Hồ Mốt nói.

Trong bản, ngoài Hồ Mốt còn có gia đình anh Hồ Ninh, Hồ Ka... đều thu được khoảng 6-8 tạ lúa rẫy trong vụ này. Hiện, 1 yến gạo nếp than lúa rẫy có giá từ 600-800 nghìn đồng, nếp vàng có giá 300-500 nghìn đồng nên nhiều bà con bán gạo cũng có thu nhập khá. Gạo lúa rẫy của bà con người Mày, người Khùa ở xã Dân Hóa lâu nay đã nổi tiếng thơm, dẻo nên được rất nhiều người mua về để làm quà biếu, gói bánh chưng dịp Tết hoặc rang cốm lên ăn rất ngon...

Chủ tịch UBND xã Dân Hóa Đinh Minh Thảo cho biết: "Toàn xã Dân Hóa có 135ha đất trồng lúa rẫy, năng suất năm nay ước đạt 18 tạ/ha. Sắp tới, xã sẽ nghiên cứu để làm các sản phẩm OCOP từ lúa rẫy; phục dựng và bảo tồn lễ cúng giang sơn, cúng cơm mới tại các bản nhằm góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, phát triển du lịch trong đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn".

Khi mặt trời đã khuất sau dãy núi Giăng Màn, chúng tôi quay về nhà Hồ Xuân Ba, Bí thư Chi bộ bản Ba Loóc dự lễ mừng cơm mới theo phong tục truyền thống của người Mày. Chuẩn bị xong xuôi, anh Ba và những người trong họ dâng gạo rang, cơm nếp, thịt gà, thịt lợn, rượu... lên bàn thờ tổ tiên.

Sau đó, ông Hồ Bôn, trưởng họ, thắp bó nhang cháy thơm lừng cắm lên từng mâm cơm, chắp tay vái lạy rồi mời ông bà, tổ tiên về ăn bữa cơm mới với con cháu. Trước hết là để con cháu tỏ lòng biết ơn công sinh thành, sau là mong muốn tổ tiên tiếp tục phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu và cầu cho năm sau được mùa hơn năm nay.

Sau lễ cúng, Hồ Xuân Ba cùng với anh em trong họ mời bà con cả bản, thầy cô giáo và cán bộ xã đến chung vui bữa cơm mới, uống rượu cần trong không khí vui vẻ, ấm cúng, đoàn kết.

Xuân Vương

Nguồn Quảng Trị : https://baoquangtri.vn/xa-hoi/202512/mua-lua-ray-ben-day-giang-man-5ed7faf/