Vườn mẫu chuyên sản xuất cây rau giống của anh Hoàng Văn Kiên ở thôn Nam Uy, xã Quảng Ngọc.
Tại thôn 4, xã Vân Sơn (cũ), nay thuộc xã Tân Ninh, ông Nguyễn Đại Đạo đã biến khu vườn 3.000m2 của gia đình thành nơi chuyên canh đào cảnh cho hiệu quả kinh tế cao. Theo ông Đạo, trước đây khu vườn từng là ao thả cá nhưng không mấy hiệu quả bởi nước tù đọng. Khắp khu vườn là nhiều cây tạp, cùng với hệ thống chuồng lợn giữa khu dân cư gây ô nhiễm môi trường. Từ năm 2017-2018, khi xã Vân Sơn (cũ) XDNTM kiểu mẫu, gia đình được vận động cải tạo để xây dựng thành vườn mẫu. Ông đã đầu tư hàng chục triệu đồng mua đất lấp ao, xây dựng hạ tầng vườn, mua đất màu để cải tạo lớp đất bề mặt, xây dựng tường bao, chia ô khoảng, xây dựng các đường nội vườn và hệ thống nước tưới khoa học. Đến năm 2019, ông quyết tâm cải tạo thành khu vườn chuyên canh sinh vật cảnh, đến nay tổng đầu tư đã lên 120 triệu đồng. Đổi lại, vườn cây ngay từ năm đầu đã cho lợi nhuận và tăng dần trong các năm. Vốn có nhiều kinh nghiệm trong trồng đào, ông mua những gốc đào trưởng thành được thu gom trong dịp tết để về chăm sóc.
“Từ những thành công, tôi phát triển cây đào phai truyền thống ra mọi diện tích quanh nhà, ven ngõ đi, rồi cả hè sân. Những năm gần đây, tôi còn chiếm lĩnh được kỹ thuật ghép cành giống đào mới đang có giá cao và dễ bán trên thị trường lên gốc đào phai truyền thống. Nhờ đó, tôi không phải chờ 3 năm mới được một lứa đào như nhiều nơi khác mà rút ngắn thời gian, năm nào cũng xuất bán một lứa”, ông Đạo cho biết. Dưới gốc đào, ông duy trì những đàn gà thả vườn để có thêm thu nhập. Cũng theo hạch toán của chủ vườn, những năm gần đây, gia đình luôn có nguồn thu khoảng 300 triệu đồng từ vườn, trừ mọi chi phí phân bón, mua giống đào... vẫn có lợi nhuận khoảng 180 triệu đồng/năm; tạo việc làm thường xuyên cho 2 lao động trong gia đình.
Với 1 sào đất ven hông nhà, anh Hoàng Văn Kiên ở thôn Nam Uy, xã Quảng Ngọc đã cải tạo thành một khu vườn có mái che điều chỉnh ánh sáng, chuyên thâm canh cây giống rau. 4 mùa hạt giống được gieo gối lứa, đem về nguồn thu cả trăm triệu đồng. Theo anh Kiên, đây là kết quả của việc thực hiện cải tạo vườn tạp, xây dựng vườn mẫu của xã Quảng Ngọc và huyện Quảng Xương (cũ) theo chương trình XDNTM nâng cao. Năm 2021, gia đình anh đã thay đổi cách nghĩ, cách làm, đầu tư vốn để mua thêm đất màu tôn vườn, lắp đặt hệ thống lưới che, xây dựng các rãnh thoát nước, đường đi lối lại trong vườn. Đặc biệt, gia đình còn đầu tư hàng chục triệu đồng để lắp đặt hệ thống tưới nước phun mưa khiến môi trường đất luôn ẩm ướt, hạt giống sinh trưởng tốt.
Từ sự đầu tư bài bản, anh chuyển sang chuyên mua hạt giống về ương các loại rau như su hào, bắp cải, súp lơ..., mùa nào giống ấy quanh năm. Rau giống chỉ sau khoảng 15 đến 25 ngày tuổi, khi đã 3 - 4 lá là được nhổ, đóng bầu lá chuối cung ứng cho các vùng trồng rau nhiều nơi trong và ngoài tỉnh. Theo đó, hệ số xoay vòng đất rất cao, mỗi năm hàng chục lứa. Một khu vườn mẫu có áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, đã đi vào giai đoạn hiệu quả từ nhiều năm. Những năm gần đây, tổng thu nhập từ vườn mẫu này mang lại khoảng 120 triệu đồng, lợi nhuận khoảng 100 triệu đồng mỗi năm. Chỉ quẩn quanh với vườn nhà cả năm, anh Kiên đã xây được nhà ở khang trang, nuôi dạy con cái học hành thành đạt.
Thông tin từ Hội Làm vườn và Trang trại tỉnh Thanh Hóa, nhiều vườn mẫu, vườn hộ có lợi nhuận hàng trăm triệu đồng mỗi năm nhờ áp dụng các tiến bộ khoa học vào sản xuất, tiêu biểu như: Vườn sinh vật cảnh chuyên ươm trồng các loại lan quý kết hợp nuôi chồn hương của anh Lê Văn Hùng, thôn Tây Anh Vinh, xã Hoằng Lộc cho thu nhập hơn 2 tỷ đồng mỗi năm; vườn mẫu của ông Phan Văn Nhu, thôn Hồ Nam, xã Hồ Vương trồng cây cảnh, cây ăn quả thâm canh kết hợp chăn nuôi theo hướng hữu cơ, cho doanh thu hơn 300 triệu đồng mỗi năm; vườn mẫu chuyên trồng cau thâm canh kết hợp nuôi ong của bà Nguyễn Thị Vân ở thôn Thành Vinh, xã Xuân Lập cho lợi nhuận hơn 200 triệu đồng mỗi năm... Có thể dẫn ra hàng trăm ví dụ về vườn hộ, vườn mẫu NTM không chỉ có tác dụng về phát triển kinh tế, tạo thêm việc làm, đa phần các vườn còn góp phần xanh hóa, tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp cho các vùng quê.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh hiện có hơn 24.000 trang trại, vườn sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi hoặc kết hợp. Trong đó, có hơn 5.000 vườn có diện tích từ 500m2 trở lên, được xây dựng theo tiêu chí vườn mẫu, vườn hộ của Chương trình Mục tiêu quốc gia XDNTM.
Bài và ảnh: Linh Trường