Nghề đan cót nan ở xã Hà Hải

6 giờ trướcBài gốc

Người dân Hà Hải tin rằng nghề đan cót nan truyền thống tại địa phương đã có tuổi đời cả trăm năm

Cót nan là sản phẩm thủ công truyền thống gắn liền với đời sống của người dân Việt ở các làng quê. Từ nguyên liệu nứa, vầu (họ nhà tre, luồng) được người dân chẻ thành nan, đan cót, đan bồ... Ở Hà Hải, theo lời kể của các vị cao niên, nghề cót nan ở đây đã có lịch sử đến cả trăm năm

Khi xưa ở Hà Hải, không nhà nào không đan cót, đan bồ. Từ người già đến con trẻ đều thạo nghề. Những sản phẩm được sử dụng cho nhu cầu gia đình (trải sàn, đựng lúa) và mang đến các chợ để bán, sản phẩm cót nan của người dân Hà Hải nổi tiếng khắp vùng. Vào những dịp hội làng, người dân còn tổ chức hội thi đan cót để so tài và cũng là cách để tôn vinh nghề truyền thống.

Nứa, vầu (họ nhà tre luồng) là nguyên liệu chính của nghề đan cót nan ở Hà Hải

Trong kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, sản phẩm cót, bồ của người dân Hà Hải không chỉ sử dụng cho đời sống sinh hoạt thường ngày mà còn theo chân các đoàn dân công hỏa tuyến gùi gạo, thồ hàng ra chiến trường, tiếp tế cho tiền tuyến. Người già trong làng còn tự hào kể, sản phẩm cót thủ công của Hà Hải đã được sử dụng lót nền làm sân bay dã chiến ở Điện Biên Phủ.

Hiện nay ở Hà Hải có 2 loại cót chính là cót công trình (cót phục vụ các công trình xây dựng) và cót xuất khẩu

Hòa bình lập lại, kinh tế đất nước phục hồi, nghề đan cót nan ở Hà Hải cũng theo đó mà phát triển mạnh mẽ, hầu như tất cả các làng, các gia đình đều làm nghề. Nghề đan cót nan truyền thống từng một thuở đem lại cho người dân nơi đây cuộc sống ấm no.

Tuy vậy, khi nhu cầu sử dụng của người dân thay đổi, sản phẩm cót nan (cót, bồ đựng) bị cạnh tranh với những sản phẩm chất liệu nhôm, tôn, nhựa... dẫn đến tình trạng hàng sản xuất ra tiêu thụ chậm, thu nhập giảm, nhiều người dân đành phải bỏ nghề.

“Những năm gần đây, nghề đã từng bước được hồi sinh, phát triển trở lại ở địa phương”, ông Trương Văn Thùy, Phó Chủ tịch UBND xã Hà Hải, cho biết.

Nghề đan cót nan ở Hà Hải hiện nay phù hợp với đối tượng là những người đã có tuổi, sức khỏe yếu (không thể đi làm công nhân ở các công ty giày da, may mặc) và cả người già.

Bà Mai Thị Năm đã có hơn nửa thế kỷ gắn bó với nghề đan cót nan

73 tuổi, bà Mai Thị Năm đã gắn bó với nghề đan cót nan hơn nửa thế kỷ. Bà Năm chia sẻ: “Gia đình tôi là hộ nghèo trong xã, chồng mất sớm, mẹ con quanh năm đau ốm. Cũng may có nghề đan cót nan giúp cho tôi có đồng ra, đồng vào".

Tương tự, bà Vũ Thị Sự cũng là một hộ dân có thâm niên gắn bó với nghề đan cót nan. “Từ khi lên 10 tôi đã được người lớn dạy đan cót, đan bồ, đến nay thì biết nghề cũng đã gần 60 năm. Vợ chồng tôi đều đã có tuổi, đan cót nan hằng ngày để có thêm thu nhập, dù không nhiều song cũng đỡ đần phần nào cho các con”.

Theo thống kê, trên địa bàn xã Hà Hải hiện có khoảng hơn 70 hộ dân làm nghề đan cót nan. Sản phẩm cót nan của người dân được thu mua bởi Hợp tác xã (HTX) Công nghiệp thương mại Việt Tiến. Bà Nguyễn Thị Lý, Giám đốc HTX, cho biết: “Sản phẩm cót nan HTX thu mua của người dân, sau đó một phần được sử dụng phục vụ cho các công trình xây dựng, một phần để xuất khẩu. Ngoài cót nan thì HTX còn có các sản phẩm như nong, nia, mẹt, dần, sàng... Tùy nhu cầu của thị trường mà người làm nghề có sự bắt nhịp, thay đổi trong việc tạo ra sản phẩm cho phù hợp. Năm 2024, HTX Công nghiệp thương mại Việt Tiến có doanh thu hơn 1,5 tỷ đồng”.

Những năm gần đây, nghề đan cót nan ở Hà Hải đang từng bước được khôi phục và phát triển, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Lý, “hiện nay nhu cầu của thị trường với các sản phẩm đan lát thủ công truyền thống khá lớn, vì thế HTX chúng tôi dự định đề xuất với chính quyền địa phương, phối hợp để tổ chức mở các lớp dạy nghề đan lát (các sản phẩm thủ công mỹ nghệ) cho người dân”.

Khánh Lộc

Nguồn Thanh Hóa : https://vhds.baothanhhoa.vn/nghe-dan-cot-nan-o-xa-ha-hai-35706.htm