Người giữ hồn xưa ở Cẩm Mỹ

12 giờ trướcBài gốc

Máy hát loa kèn là một trong số nhạc cụ cũ, cổ được ông Tô Văn Quý sưu tầm, cất giữ cẩn thận, thỉnh thoảng ông vẫn mở để nghe. Ảnh: Hiền Lương

Mong muốn duy nhất của ông là giữ lại những giá trị văn hóa, lịch sử cho thế hệ mai sau để con cháu hôm nay có thể hiểu hơn về quá khứ, về những con người đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Ông là Tô Văn Quý (62 tuổi), người thợ cơ khí mang trong mình tâm hồn nghệ sĩ, say mê sưu tầm cổ vật như một cách giữ hồn quê và yêu thương cái đẹp của thời gian.

Mỗi món đồ đều có câu chuyện riêng

Nằm nép mình bên con đường nhỏ ở xã Cẩm Mỹ, căn nhà của ông Tô Văn Quý từ lâu đã trở thành điểm dừng chân quen thuộc của những người yêu cái đẹp, hoài cổ.

Cánh cửa sắt mở ra, không gian bên trong khiến ai cũng ngỡ như mình vừa bước lùi lại vài chục năm về trước. Những chiếc đèn dầu, mâm đồng, radio, chai lọ, ấm trà, nhạc cụ, mũ cối, mũ tai bèo, áo trấn thủ, bình toong, máy chiếu phim, máy đánh chữ, đèn bão… được sắp đặt ngay ngắn, toát lên thứ “hồn” riêng mà chỉ người hiểu, người thương mới cảm nhận được.

Giờ đây, căn nhà ông Quý có đến vài ngàn món đồ cổ, đồ cũ. Mỗi món đồ dù bị trầy xước, gỉ sét vẫn ẩn chứa một câu chuyện, một triết lý sống. Giữ được đồ cổ là giữ được văn hóa của ông cha, giữ được hồn Việt giữa đời sống hiện đại đầy biến động.

Ông Quý kể: Niềm đam mê đồ cổ của ông bắt đầu từ những năm học THCS. Khi ấy, trong nhà còn giữ được vài vật dụng của ông cha như: ống đựng giấy tờ, hũ đựng mỡ… Năm 1984, khi gia đình ông vào Nam lập nghiệp, phần lớn đồ cũ phải để lại ngoài Bắc, bố mẹ ông chỉ mang theo được chiếc mâm đồng. Chiếc mâm đó ông giữ đến tận bây giờ.

Vào miền Nam, chứng kiến nhiều hiện vật trước năm 1975 bị vứt bỏ, bán ve chai, ông càng trăn trở. Nếu mình không giữ lại thì những giá trị ấy sẽ mất đi, từ đó, ông bắt đầu xin, mua và sưu tầm từng món, kể cả kỷ vật chiến tranh, để con cháu hiểu hơn về đời sống ông cha.

Để sưu tầm được các đồ vật này, có khi nghe tin ở Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng), Khánh Hòa có người giữ chiếc ấm đồng thời Pháp, ông lại chạy xe máy cả ngày để đến tận nơi xem và thương lượng mua. Có khi ông lặn lội lên Lâm Đồng hay về lại quê Thanh Hóa chỉ để tìm một món đồ ông từng thấy trong ký ức. Với ông, đi sưu tầm đồ cổ không chỉ là chuyện bỏ tiền ra mua mà quan trọng là cái duyên. Có món người ta không bán nhưng khi thấy mình thật lòng yêu nó, họ lại tặng.

Học cách kiên nhẫn và yêu thương cái đẹp

Theo kinh nghiệm của ông Quý, để tìm hiểu về đồ cổ, trước tiên là tìm hiểu, quan sát kiểu dáng, màu sắc, nếu là đồ sành sứ thì phải xem nước men, dưới đáy thường có chữ và dấu mốc, rồi sau đó trao đổi với các nhà nghiên cứu để có đáp án chính xác.

Với kỷ vật chiến tranh, trong mấy chục năm qua, ông đã nhặt nhạnh, mua từng món đồ, từng bộ phận để có được bộ sưu tập như bây giờ. Mỗi ngày, nhìn những sản phẩm mình kiếm tìm và lưu giữ, ông rất vui và hài lòng. Đó là công sức, là niềm đam mê của mình. Với ông Quý, chơi đồ cổ là cách để con người học cách kiên nhẫn và yêu thương cái đẹp của thời gian.

Ông Quý cho rằng, việc lưu giữ kỷ vật chiến tranh giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về một thời oanh liệt của ông cha, điều mà sách vở đôi khi không thể truyền tải trọn vẹn. Nếu không có người đam mê sưu tầm, những kỷ vật ấy sẽ mai một theo thời gian và rất khó tìm lại. Mấy năm nay, các trường học, giáo viên ở Cẩm Mỹ thường đưa học sinh đến nhà ông tham quan, tìm hiểu.

Không chỉ có đam mê với đồ cổ, ông Tô Văn Quý còn đam mê ca hát. Ông cũng có thể chơi được nhiều loại đàn dù chưa học nhạc bao giờ. Hiện trong nhà ông có đủ các loại đàn, trống như: guitar, măng đô lin, Hạ Uy Di, bàu, kìm, cò… Với ông Quý, âm nhạc là sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, là cách để tâm hồn tìm lại sự thanh thản giữa cuộc sống nhiều lo toan.

Ông Quý hát hay, đàn giỏi, lại vui tính. Hiện ông là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đờn ca tài tử xã Cẩm Mỹ. Ông thường bảo, đờn ca không phải để khoe tài mà để giữ cái đẹp của tâm hồn. Nhờ ông mà phong trào đờn ca tài tử ở xã Cẩm Mỹ duy trì đều đặn, thu hút cả người trẻ lẫn người lớn tuổi tham gia.

Ông Phạm Văn Minh, Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Đờn ca tài tử xã Cẩm Mỹ bày tỏ sự trân trọng đối với người bạn nghệ sĩ của mình: “Anh Quý là người có tâm, có tình và rất say mê nghệ thuật. Tôi luôn khâm phục sự nhiệt huyết của anh trong việc giữ gìn và lan tỏa đờn ca tài tử”.

Hơn 40 năm lập nghiệp tại Cẩm Mỹ bằng nghề cơ khí, xưởng nhỏ của ông Quý lúc nào cũng rộn ràng tiếng búa, tiếng mài, tiếng hàn. Chính nghề cơ khí ấy đã giúp ông có thu nhập ổn định để nuôi gia đình và theo đuổi đam mê sưu tầm đồ cổ và giao lưu âm nhạc suốt mấy chục năm qua. Ông ấp ủ mong muốn giản dị là sẽ mở một “góc trưng bày nhỏ” để mọi người, nhất là lớp trẻ, có thể đến xem, hiểu và trân trọng hơn những giá trị truyền thống.

Hiền Lương

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/van-hoa/202512/nguoi-giu-hon-xua-o-cam-my-1fa09b1/