Người 'thắp' sáng ngọn lửa tri thức nơi làng quê xứ Nghệ

3 giờ trướcBài gốc

Giữa làng quê yên bình xã Quan Thành (Nghệ An), trong khuôn viên Nhà văn hóa xóm Bắc Sơn 2, thư viện nhỏ của cựu chiến binh Nguyễn Văn Lạc trở thành điểm hẹn quen thuộc của người dân và trẻ nhỏ. Mỗi ngày, ông Lạc lại ân cần lau từng giá sách, xếp lại chồng truyện cũ, giữ cho không gian tri thức ấy luôn ấm áp, sống động.

Ông Lạc sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Yên Thành giàu truyền thống cách mạng. Tuổi mười tám đôi mươi, ông khoác ba lô lên đường nhập ngũ, mang theo trong tim niềm tin son sắt với Tổ quốc. Những năm tháng quân ngũ đã rèn giũa cho ông bản lĩnh, kỷ luật và tinh thần sẻ chia.

Thư viện xóm Bắc Sơn 2 trở thành điểm hẹn văn hóa của các em học sinh

Năm 1984, sau khi xuất ngũ, ông Lạc về công tác tại Phòng Văn hóa - Thể thao huyện. Chính công việc ấy đã khơi dậy trong ông tình yêu sâu nặng với sách, với tri thức và với sứ mệnh gieo mầm văn hóa đọc giữa đời sống người dân quê.

Khi nghỉ hưu, trở lại xã Quan Thành, vùng đất còn nghèo khó, ông sinh hoạt trong Chi hội Cựu chiến binh xóm Bắc Sơn 2. Giữa những cánh đồng lặng lẽ, ông nhận ra một khoảng trống tinh thần lớn, người dân thích đọc, thích biết, nhưng không có chỗ nào để đọc và có sách mà xem.

"Ngôi nhà trí tuệ" xóm Bắc Sơn đã trở thành nơi sinh hoạt văn hóa cho mọi người dân, mọi lứa tuổi trên địa bàn xã

“Có hôm tôi thấy mấy đứa nhỏ gom tiền thuê truyện, hay chuyền tay nhau mấy tờ báo cũ, tôi thương lắm. Nghĩ mình từng là lính, làm được việc lớn, giờ chẳng lẽ không dựng nổi một nơi để dân đọc sách?”, ông Lạc chia sẻ.

Từ ý nghĩ giản dị ấy, ông mạnh dạn xin mượn lại căn nhà kho bỏ hoang cạnh Nhà văn hóa để làm thư viện cộng đồng. Ban đầu, nhiều người còn nghi ngại: “Thời buổi điện thoại, còn ai đọc sách nữa đâu!”. Nhưng ông Lạc không nản. Ông đi từng nhà, thuyết phục từng người. Cái tâm và sự kiên trì của người lính già dần khiến mọi người tin theo.

Có được mặt bằng, ông gom toàn bộ số sách tích cóp của mình, rồi lặn lội đến thư viện huyện, thư viện tỉnh xin, mượn thêm. Ông còn vận động mỗi hộ trong xóm góp 10.000 đồng để sửa lại căn nhà, mua bàn ghế, đèn điện. Lời kêu gọi giản dị nhanh chóng lan tỏa, người góp tiền, người góp công, người mang tặng vài chồng sách cũ của con cháu.

Cựu chiến binh Nguyễn Văn Lạc đã gần 14 năm gắn bó với tủ sách cộng đồng của xóm

Chưa đầy hai tháng, căn nhà kho ẩm thấp năm nào đã hóa thành “ngôi nhà tri thức” rực sáng. Tường được quét vôi mới, cửa sổ mở rộng đón gió, giá sách dựng ngay ngắn, bàn ghế sáng bóng, mùi giấy thơm lan nhẹ trong không khí.

Tháng Tư năm 2012, thư viện cộng đồng Bắc Sơn 2 chính thức ra đời. Ngày khánh thành, trẻ con kéo đến chật sân, người lớn cũng rộn ràng ghé xem. Nhìn cảnh ấy, ông Lạc chỉ cười hiền: “Không ngờ dân làng lại háo hức vậy. Có người đọc cả buổi không chán, có người chỉ ngồi xem thôi cũng thấy vui. Vậy là hạnh phúc rồi”.

Từ ngày đó, đều đặn mỗi tuần hai buổi, ông Lạc lại đạp xe ra thư viện. Ông dọn dẹp, sắp sách, ghi sổ mượn trả cẩn thận. Với ông, thư viện không chỉ là nơi đọc, mà còn là nơi kết nối, là không gian sẻ chia niềm yêu tri thức của cả làng quê. Gần 14 năm qua, người lính già ấy vẫn bền bỉ thắp sáng ngọn lửa văn hóa đọc giữa vùng quê lam lũ.

Giữa sự yên bình của Bắc Sơn 2, căn phòng nhỏ luôn rộn ràng tiếng trẻ học nhóm, tiếng người nông dân đọc báo kỹ thuật, tiếng trò chuyện nhẹ nhàng về chuyện làng chuyện xóm.
Em Phan Thị Quỳnh Như, học sinh Trường THPT Yên Thành 2 chia sẻ: “Nhờ thư viện của ông Lạc, chúng em có chỗ học nhóm, đọc sách, trao đổi bài vở. Mỗi lần đến đây, em thấy mình như được bước vào một thế giới khác, yên tĩnh và đầy điều mới mẻ.”

Nhiều đứa trẻ của xóm đã lớn lên cùng những trang sách ấy, có em trở thành sinh viên, kỹ sư, có em làm thầy cô giáo. Còn với người nông dân, thư viện là “kho kiến thức nhỏ” giúp họ học được cách trồng cây, chăn nuôi, làm kinh tế. “Trước kia rảnh là ra quán nước, giờ tôi ra đây đọc sách. Học được nhiều lắm, làm ăn cũng khấm khá hơn”, một người dân cười nói.

Để thư viện luôn “sống”, ông Lạc không ngừng tìm cách làm giàu cho tủ sách. Ông kết nối với chương trình “Tủ sách nhân ái”, mạng lưới “Ngôi nhà trí tuệ Việt Nam” và nhiều tấm lòng hảo tâm trong, ngoài tỉnh. Mỗi cuốn sách mới được gửi tặng đều được ông ghi chép cẩn thận, nâng niu trân quý.

Học sinh thích thú với nhiều loại đầu sách trong thư viện

Từ vài trăm đầu sách ban đầu, nay thư viện Bắc Sơn 2 đã có gần 9.000 cuốn, đủ mọi thể loại: văn học, lịch sử, thiếu nhi, nông nghiệp, kỹ năng sống, báo chí, truyện tranh...Năm nào người dân trong xóm cũng góp kinh phí để sửa sang, mua thêm bàn ghế, bóng đèn, quạt mát, nước uống phục vụ bạn đọc.

“Thấy người đọc càng ngày càng đông, tôi mừng lắm. Sách không chỉ giúp người ta biết nhiều hơn, mà còn khiến làng mình gắn bó, thương nhau hơn,” ông Lạc cười hiền.

Từ một ý tưởng nhỏ, thư viện của ông Nguyễn Văn Lạc đã trở thành điểm sáng lan tỏa ở xã Quan Thành, góp phần thắp lên tinh thần hiếu học nơi thôn dã. “Ngôi nhà trí tuệ Bắc Sơn 2” hôm nay là một phần trong mạng lưới hơn 300 thư viện cộng đồng do UNESCO khởi xướng tại 12 tỉnh, thành và 6 quốc gia, minh chứng cho sức sống mãnh liệt của tri thức giữa nông thôn Việt.

Ông Lạc đã nhận nhiều bằng khen, giấy khen, nhưng phần thưởng lớn nhất với ông là được thấy trẻ nhỏ say mê đọc sách, người lớn tìm lại thói quen đọc báo, đọc truyện trong những buổi chiều quê thanh bình.

“Ngày trước tôi cầm súng bảo vệ Tổ quốc, giờ tôi muốn trao cho thế hệ sau một thứ vũ khí khác, đó là tri thức. Có tri thức, con người sẽ mạnh mẽ, tử tế và yêu thương nhau hơn,” ông nói, giọng nhẹ mà đầy tin yêu.

Trong căn phòng nhỏ, người cựu binh tóc bạc vẫn kiên nhẫn sắp lại từng cuốn sách, tiếng giấy lật khe khẽ hòa cùng gió đồng. Ở góc làng yên ả ấy, ngọn lửa tri thức ông thắp lên vẫn âm ỉ cháy suốt bao năm, sưởi ấm lòng người và soi sáng từng thế hệ.

PHẠM NGÂN

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/xuat-ban/nguoi-thap-sang-ngon-lua-tri-thuc-noi-lang-que-xu-nghe-180969.html