Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá sôi động, đa dạng và có quy mô lớn, hiện đứng trong top 110 toàn cầu, top 5 khu vực Đông Nam Á. Ảnh minh họa: TTXVN
Sau khi Nghị định 180/2025/NĐ-CP về cơ chế, chính sách hợp tác công tư trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số có hiệu lực, sự quan tâm của doanh nghiệp, địa phương đối với những lĩnh vực này ngày càng cao.
Bên cạnh đó, các cơ quan nhà nước cũng ban hành kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp tham gia dự án hợp tác công tư khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo với những ưu đãi thuận lợi nhất. Nhiều dự án hợp tác công - tư (PPP) tiềm năng về dữ liệu, hạ tầng số, trí tuệ nhân tạo đã lộ diện, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ.
Ông Phạm Thy Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Tài chính cho biết, Bộ đã nhận được đề xuất từ khoảng 10 bộ, ngành và hơn 20 địa phương, với danh mục 60 - 70 dự án. Bộ Tài chính đang làm việc trực tiếp với từng đơn vị để xác định tính khả thi của các dự án.
Cùng với đó, tại Đối thoại cấp cao về PPP năm 2025 do Bộ Tài chính và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) mới tổ chức gần đây, Cục Quản lý đấu thầu đã thông tin về danh mục dự án PPP tiềm năng; trong đó, có nhiều dự án công nghệ thông tin.
Có thể kể đến như: tại Lào Cai có dự án đầu tư hạ tầng số và thực hiện chuyển đổi số toàn diện trong giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh với tổng mức đầu tư dự kiến 180 tỷ đồng; dự án sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ đánh giá năng lực và định hướng nghề nghiệp cho học sinh (230 tỷ đồng). Cần Thơ có 3 dự án: sàn giao dịch dữ liệu Cần Thơ, Cơ sở dữ liệu đô thị thông minh tích hợp (IOC Data Lake), đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin và chuyển đổi số…
Từ quy định tại Nghị định 180/2025/NĐ-CP, nhiều bộ, địa phương như Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cần Thơ, Hưng Yên, Thanh Hóa, Đắk Lắk, Lào Cai, Sơn La, Lâm Đồng… đã ban hành kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp tham gia phát triển các ứng dụng, dịch vụ số mới theo phương thức hợp tác công tư.
Kế hoạch của các bộ khẳng định, hợp tác công tư là phương thức hiệu quả và tất yếu để huy động tối đa nguồn lực, tiềm năng trí tuệ và công nghệ từ khu vực tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm đạt được các mục tiêu đột phá, thực hiện thành công Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Bà Nguyễn Thị Linh Giang, Chánh Văn phòng PPP, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Tài chính, cho biết khung pháp lý mới đã mở rộng lĩnh vực đầu tư và huy động nguồn lực; đồng thời bỏ hạn mức quy mô tối thiểu đầu tư theo phương thức PPP. Khung pháp lý cũng hướng đến đơn giản hóa quy trình, thủ tục chuẩn bị đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư.
Một điểm quan trọng khác là việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền một số thủ tục trong các giai đoạn chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư để tạo sự chủ động, linh hoạt cho bộ, ngành, địa phương và tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư triển khai hợp đồng dự án PPP; đặc biệt, tỷ lệ vốn nhà nước trong dự án PPP được nâng lên nhằm tạo động lực thu hút doanh nghiệp tư nhân.
Đại biểu tỉnh Đồng Nai tìm hiểu về Hệ sinh thái nền tảng nông nghiệp số Việt Nam tại triển lãm công nghệ số. Ảnh: Lê Xuân-TTXVN
Riêng đối với chính sách về PPP quy định tại Luật PPP (sửa đổi, bổ sung tại Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15), đại diện Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Tài chính cho biết, dự án PPP trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo cũng được hưởng nhiều cơ chế vượt trội hơn như không yêu cầu nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP chia sẻ phần tăng doanh thu trong 3 năm đầu sau thời điểm vận hành, kinh doanh; trong 3 năm đầu sau vận hành, kinh doanh, cho phép áp dụng mức chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính khi doanh thu thực tế thấp hơn doanh thu trong phương án tài chính…
Bên cạnh đó, khung pháp lý còn bổ sung cơ chế chia sẻ tăng, giảm doanh thu; trong đó, Chính phủ đồng hành với nhà đầu tư, tạo động lực để thực hiện dự án. Cuối cùng, khung pháp lý hiện hành đã bổ sung dự án BT và bổ sung trường hợp và cơ chế xử lý trường hợp chấm dứt hợp đồng trước hạn.
Tuy nhiên, để triển khai thuận lợi các dự án trong danh mục, nhiều doanh nghiệp đang chờ đợi hướng dẫn cụ thể hơn về định giá tài sản, chia sẻ doanh thu, yếu tố đầu ra đối với dự án đổi mới sáng tạo, một số đơn giá định mức của các dịch vụ mới… để xem xét cơ hội tham gia.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, trong tầm nhìn phát triển của Việt Nam, đổi mới sáng tạo được khẳng định là một trụ cột chiến lược thông qua Nghị quyết 57-NQ/TW. Đây là nhóm lĩnh vực mới, nhưng có tiềm năng tạo đột phá với các mô hình như hạ tầng số phục vụ quản trị quốc gia và dịch vụ công; hợp tác 3 bên giữa Nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường. Thời gian tới, Việt Nam mong muốn thúc đẩy các mô hình PPP sáng tạo, phù hợp xu thế phát triển kinh tế số.
Thúy Hiền/Bnews/Vnanet.vn