Nổ súng ở trung tâm Washington và vấn đề an ninh - nhập cư

3 giờ trướcBài gốc

Dù giới chức chưa kết luận đây là vụ tấn công có yếu tố chính trị hay khủng bố, việc một tay súng tiếp cận được khu vực được coi là “vòng an ninh thép” của nước Mỹ đã tạo nên cú chấn động mạnh trong dư luận, đặt ra phép thử mới cho cách chính quyền Tổng thống Donald Trump xử lý bài toán an ninh - nhập cư.

Giới chức Bộ Tư pháp Mỹ trưng bày hình ảnh hai thành viên Lực lượng Vệ binh Quốc gia bị thương và nghi phạm trong vụ nổ súng gần khu vực Nhà Trắng tại buổi họp báo ở Washington, D.C. Ảnh: Reuters

Phản ứng từ Nhà Trắng tới rất nhanh. Khi thông tin về vụ nổ súng vừa được công bố, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ “tạm dừng vĩnh viễn” việc tiếp nhận người di cư từ các “quốc gia thế giới thứ ba”, nhấn mạnh rằng an ninh quốc gia “không thể bị đặt vào bất kỳ rủi ro nào”. Động thái này đánh dấu sự tiếp nối rõ rệt quan điểm cứng rắn mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đã theo đuổi từ chiến dịch tranh cử: gắn vấn đề nhập cư với an ninh quốc gia, biến những sự cố trong nước thành minh chứng cho lập luận rằng nước Mỹ cần “khóa chặt” hơn nữa các cửa ngõ tiếp nhận người nước ngoài.

Trong bối cảnh đó, vụ nổ súng ở Washington trở thành cơ hội để Nhà Trắng củng cố hình ảnh một chính quyền hành động quyết liệt trước mọi nguy cơ. Nhưng phía sau phản ứng nhanh ấy là một bức tranh an ninh phức tạp hơn nhiều. Các cơ quan thực thi pháp luật Mỹ trong nhiều năm qua đã cảnh báo về tình trạng bạo lực súng đạn gia tăng theo chu kỳ lễ hội cuối năm, khi các sự kiện cộng đồng và hoạt động di chuyển tăng mạnh. Bên cạnh đó, nước Mỹ phải đối mặt với hiện tượng “tấn công đơn lẻ” - những đối tượng không có liên hệ với tổ chức nào nhưng lại dễ bị kích động bởi tư tưởng cực đoan trên mạng hoặc mâu thuẫn cá nhân. Dù chưa có bằng chứng cho thấy vụ nổ súng ngày 26/11 thuộc loại này, sự kiện vẫn phơi bày thực tế rằng ngay cả khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt như trung tâm thủ đô Washington cũng không hoàn toàn miễn nhiễm trước các nguy cơ an ninh.

Trong bối cảnh đó, việc Nhà Trắng lập tức gắn một sự cố hình sự với chính sách nhập cư đặt ra nhiều câu hỏi. Dữ liệu nhiều năm cho thấy, phần lớn các vụ tấn công bằng súng tại Mỹ đều do công dân Mỹ thực hiện, liên quan đến bạo lực băng nhóm, tranh chấp cá nhân hoặc các vấn đề tâm lý. Tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng có liên quan tới người nhập cư hợp pháp hoặc người mới đến Mỹ luôn ở mức thấp.

Điều này khiến nhiều chuyên gia cho rằng, việc quy kết mối nguy an ninh cho cộng đồng di cư dễ dẫn tới định kiến hoặc chuyển hướng sự chú ý khỏi những nguyên nhân sâu xa hơn - đặc biệt là hệ thống kiểm soát súng còn nhiều lỗ hổng. Tuy nhiên, về mặt chính trị, cách tiếp cận đó lại phù hợp với chiến lược dài hạn của chính quyền Tổng thống Donald Trump: củng cố thông điệp rằng chỉ những biện pháp cứng rắn nhất mới có thể bảo vệ nước Mỹ. Không thể phủ nhận rằng một bộ phận lớn cử tri Mỹ coi chính sách nhập cư là thước đo cho năng lực bảo đảm an ninh của chính quyền.

Mỗi sự cố bạo lực được truyền hình chiếu liên tục - đặc biệt khi xảy ra gần các địa điểm nhạy cảm như Nhà Trắng - đều khiến những quan điểm cứng rắn được tiếp nhận dễ dàng hơn. Với nhóm cử tri này, phát súng ở trung tâm Washington trở thành minh chứng cho việc nước Mỹ phải “tăng tốc” thanh lọc các nguy cơ từ bên ngoài, thay vì chờ đợi những giải pháp dài hạn khó đạt được đồng thuận trong Quốc hội.

Nhưng phép thử an ninh - nhập cư không chỉ nằm ở phản ứng đối nội. Về đối ngoại, tuyên bố siết nhập cư diện rộng của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tác động đáng kể đến quan hệ với nhiều quốc gia châu Á, châu Phi và Mỹ Latin - vốn là những nguồn chính của dòng người tìm đường đến Mỹ làm việc hoặc tái định cư. Các nước này có thể đối diện với thách thức tiếp nhận người bị trục xuất, đồng thời phải điều chỉnh cách tiếp cận hợp tác về lao động, giáo dục hay chống tội phạm xuyên biên giới.

Với nhiều nước đang phát triển, chính sách nhập cư của Mỹ từ lâu là một phần quan trọng trong kết nối kinh tế - xã hội; việc thay đổi đột ngột tạo ra rủi ro nhất định trong quan hệ song phương. Từ góc độ quản trị an ninh, vụ nổ súng 26/11 còn cho thấy giới hạn của việc chỉ tập trung vào biên giới. An ninh nội địa Mỹ không chỉ phụ thuộc vào kiểm soát nhập cư, mà còn bị chi phối bởi những yếu tố phức tạp bên trong: sự phân cấp trong thực thi pháp luật giữa liên bang - bang - địa phương; hệ thống pháp lý về sở hữu súng đầy tranh cãi; tình trạng cực đoan hóa trên mạng xã hội; hay những vấn đề kinh tế - xã hội từng khiến nhiều khu vực đô thị trở thành “điểm nóng” tội phạm. Nếu không xử lý đồng bộ những nguyên nhân gốc rễ ấy, các chính sách siết nhập cư dù mạnh tới đâu cũng khó tạo ra hiệu quả bền vững.

Tuy vậy, không thể phủ nhận rằng chính quyền Tổng thống Donald Trump đang theo đuổi một chiến lược có tính nhất quán: đặt an ninh quốc gia làm trung tâm trong mọi quyết sách và phản ứng chính sách nhanh ngay khi xuất hiện một tín hiệu bất ổn. Cách tiếp cận này có ưu điểm là khiến dư luận cảm nhận rõ ràng sự quyết đoán của chính quyền, nhưng cũng có nguy cơ là tạo ra phản ứng dây chuyền đối với cộng đồng người di cư - vốn đã chịu nhiều áp lực trong các cuộc tranh luận chính trị kéo dài nhiều năm qua. Tâm lý lo ngại rằng bất kỳ sự cố an ninh nào cũng có thể bị quy về vấn đề nhập cư sẽ gây tác động lâu dài, từ niềm tin của cộng đồng di cư hợp pháp tới khả năng thu hút nhân lực chất lượng cao của nước Mỹ.

Từ hiện trường nổ súng ở trung tâm Washington đến những tuyên bố mạnh mẽ từ Nhà Trắng, bài toán an ninh - nhập cư đang được đặt dưới một phép thử toàn diện. Câu chuyện này không chỉ là phản ứng đối phó một sự cố, mà còn phản ánh cách nước Mỹ lựa chọn xử lý những thách thức nội tại trong một thời kỳ đầy biến động. Nước Mỹ có thể dựng thêm các hàng rào pháp lý và siết chặt quy trình tiếp nhận người nhập cư, nhưng câu hỏi quan trọng hơn là liệu những biện pháp ấy có giúp xã hội Mỹ an toàn hơn hay chỉ khiến phép thử an ninh - nhập cư tiếp tục trở thành một vòng tranh luận không hồi kết. Sau loạt đạn vang lên giữa trung tâm thủ đô, điều mà dư luận chờ đợi nhất là thấy sự chuyển biến thực chất trong năng lực bảo đảm an ninh, chứ không chỉ là những phản ứng chính trị mỗi khi xuất hiện một biến cố bất ngờ.

Theo thông tin từ Bộ Tư pháp Mỹ ngày 27/11 (giờ địa phương), hai nạn nhân trong vụ nổ súng là Trung sĩ Caleb K. Moravec và Hạ sĩ Aubrey M. Anderson, đều đang làm nhiệm vụ hỗ trợ an ninh liên bang trong giai đoạn cao điểm lễ Tạ ơn. Cả hai đã được chuyển đến Trung tâm Y tế Washington và hiện qua cơn nguy kịch. Giới chức Mỹ cũng đã công bố hình ảnh và thông tin bước đầu về nghi phạm - một người đàn ông 34 tuổi, tên Mohammed Al-Kharif, bị bắt ngay sau khi cố gắng bỏ chạy khỏi khu vực McPherson Square. Cục Điều tra Liên bang (FBI) xác nhận, nghi phạm không nằm trong danh sách theo dõi khủng bố, nhưng từng có tiền án về tấn công vũ trang tại bang Virginia năm 2018. Súng sử dụng trong vụ tấn công là loại súng bán tự động đã được tìm thấy tại hiện trường. FBI hiện dẫn đầu cuộc điều tra, phối hợp cùng Cảnh sát Thủ đô (MPD), Cơ quan Mật vụ và Cục Rượu, Thuốc lá, Súng đạn và Chất nổ (ATF). Một số thiết bị điện tử, điện thoại và dữ liệu liên quan tới nghi phạm đã được thu giữ để phân tích động cơ hành động. Một nguồn tin điều tra cho biết “chưa loại trừ khả năng đối tượng hành động đơn lẻ”, nhưng cũng “không bỏ qua các dấu hiệu cho thấy nghi phạm có thể chịu ảnh hưởng từ những nguồn cực đoan hóa trên mạng”.

Nhà Trắng tuyên bố theo dõi sát vụ việc và đã yêu cầu tăng cường an ninh tại toàn bộ khu vực quanh Nhà Trắng, Đồi Capitol và các cơ quan liên bang trong bán kính 2km. Phó Giám đốc Cơ quan Mật vụ Mỹ (USSS) Ben OMalley cho biết, khu vực trung tâm Washington sẽ duy trì mức cảnh báo cao trong nhiều ngày tới, dù hiện chưa có dấu hiệu cho thấy vụ nổ súng có liên quan đến bất kỳ tổ chức cực đoan nào.

Tổng thống Donald Trump tối 27/11 gửi lời chia buồn và cảm ơn lực lượng Vệ binh Quốc gia; đồng thời, nhấn mạnh vụ việc “khẳng định yêu cầu tăng cường các biện pháp bảo vệ an ninh nội địa”. Ông đồng thời tái khẳng định sẽ “tạm dừng vĩnh viễn” việc tiếp nhận người di cư từ các quốc gia “thế giới thứ ba”, lập luận cần một “hệ thống sàng lọc an ninh triệt để hơn” trong bối cảnh các vụ bạo lực đơn lẻ gia tăng.

Khổng Hà

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/the-gioi-24h/no-sung-o-trung-tam-washington-va-van-de-an-ninh-nhap-cu-i789590/