Vắng bóng xe ngựa bên hồ Xuân Hương
UBND thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng vừa ban hành Văn bản số 1092/UBND-LN về việc ngừng hoạt động kinh doanh vận chuyển hành khách bằng xe ngựa xung quanh hồ Xuân Hương (TP Đà Lạt). Theo văn bản này thì xe ngựa sẽ không còn hiện diện giữa lòng TP Đà Lạt.
Trước đó, Phòng Kinh tế TP Đà Lạt chủ trì cuộc họp với Phòng Quản lý đô thị, Phòng Văn hóa Thông tin và đại diện UBND các phường 1, 8 và 10 (TP Đà Lạt) liên quan đến hoạt động vận chuyển hành khách bằng xe ngựa tại hồ Xuân Hương.
Tại cuộc họp, các cơ quan chức năng xác định hoạt động vận chuyển xe ngựa không đúng quy định của pháp luật vì không đăng ký kinh doanh, không niêm yết giá, không hạch toán thu chi, không đóng thuế cho cơ quan nhà nước, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, ảnh hưởng đến môi trường và mỹ quan đô thị.
Xe ngựa, sản phẩm du lịch độc đáo tại Đà Lạt.
Tại văn bản trên, UBND TP Đà Lạt giao Phòng Quản lý đô thị Đà Lạt phối hợp với các đơn vị liên quan nghiên cứu các quy định hiện hành quy hoạch bến bãi, hướng tuyến hoạt động của dịch vụ kinh doanh vận chuyển hành khách bằng xe ngựa để chuyển về khu vực hồ Tuyền Lâm; nghiên cứu, hướng dẫn loại hình hoạt động theo mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác để quản lý theo đúng quy định.
Nỗi niềm mã phu
Ông Lê Viết Đông, 55 tuổi, ngụ tại phường 2, TP Đà Lạt, trưởng nhóm xe ngựa phục vụ du khách cho biết, năm 12 tuổi, ông đã theo người chú làm nghề xe ngựa. Cũng theo ông Đông, xe ngựa là loại hình vận tải gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của Đà Lạt. Do thành phố xây dựng trên địa hình không bằng phẳng, đường sá quanh co, nhiều đồi dốc, lên cao, xuống thấp liên tục. Việc di chuyển của người dân và hoạt động vận chuyển hàng hóa gặp nhiều khó khăn. Trước đây, khi các phương tiện hiện đại chưa phát triển thì ngựa chính là “trợ thủ” đắc lực bởi bản tính hiền lành, sức khỏe dẻo dai, dễ nuôi dưỡng, phù hợp với hoạt động vận chuyển người và hàng hóa ở vùng miền núi. Đó cũng là lý do khiến nghề nuôi ngựa và điều khiển xe ngựa sớm thịnh hành.
Ông Lê Viết Đông, người đã 43 năm gắn bó với nghề xe ngựa tại Đà Lạt.
Những năm 70-80 của thế kỷ trước là thời hoàng kim của xe ngựa Đà Lạt. Thành phố có Hợp tác xã Hợp Lực với các xã viên làm nghề vận chuyển bằng xe ngựa, tổng số xe khoảng 500 chiếc. Mỗi ngày, hàng trăm chiếc xe hối hả xuôi ngược trên khắp nẻo đường, chở rau và hoa từ vườn lên phố; đưa các bà, các mẹ đi chợ; đưa học sinh đến trường; giúp du khách tới thăm những điểm du lịch nổi tiếng. Hình ảnh những chiếc xe đẹp mắt với tiếng vó ngựa gõ trên đường cùng tiếng lục lạc vui tai đã in sâu vào tiềm thức của người dân và du khách, trở thành nét đặc trưng của TP Đà Lạt.
Đầu những năm 90 của thế kỷ XX, khi các phương tiện hiện đại như xe ô tô, máy kéo, xe máy, xe bus... xuất hiện, nghề xe ngựa tại Đà Lạt dần bị mai một. Năm 1999, TP Đà Lạt cấm xe thô sơ và gia súc đi vào trung tâm thành phố, nghề vận tải bằng xe ngựa cơ bản chấm dứt, chỉ còn sót lại một số ít làm dịch vụ chở khách du lịch.
Theo chị Nguyễn Thị Hương, một người làm du lịch lữ hành tại Đà Lạt, có thể xem xe ngựa là “di sản văn hóa” độc đáo của TP Đà Lạt. “Những chiếc xe ngựa gợi nhớ về một Đà Lạt mộng mơ trong quá khứ. Đi xe ngựa ngắm phố phường và cảnh đẹp Đà Lạt là một trải nghiệm văn hóa thú vị. Nó không đơn giản chỉ là phương tiện, mỗi chuyến xe là những cuộc trình diễn mang tính tái hiện lịch sử, là hình ảnh mang tính biểu tượng, tạo cảm xúc thẩm mỹ và ấn tượng riêng của Đà Lạt. Do đó, việc cấm xe ngựa hoạt động quanh hồ Xuân Hương là đáng tiếc. Nhất là với một thành phố rất cần bảo tồn và phát huy những sản phẩm văn hóa - du lịch đặc trưng như Đà Lạt” - Chị Nguyễn Thị Hương phân tích.
Xe ngựa nằm im tại bến ngày 26-2 do không được hoạt động.
Ông Nguyễn Văn Diệu, TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng cho biết, hiện toàn thành phố chỉ còn 30 xe và ngựa chở khách. “Chúng tôi chỉ được chở khách trên quãng đường cố định. Mỗi ngày xe và ngựa sẽ đỗ tại khu vực cạnh hồ lắng phía Bắc Hồ Xuân Hương. Khi khách có nhu cầu, chúng tôi sẽ chở khách di chuyển nửa vòng hồ từ Bến xe đạp nước đến Nhà khách Công đoàn, sau đó trở về vị trí cũ với quãng đường khoảng 4km. Mức giá cho mỗi chuyến đi như vậy khoảng 300.000 - 500.000 đồng, tùy số lượng người. Lâu nay, để anh em ai cũng có công việc và thu nhập, chúng tôi tự nguyện cử ra một người trưởng nhóm, rồi tự phân chia nhau phục vụ khách. Ai chạy rồi thì nhường cho người kế tiếp, không được tranh giành, không được chặt chém khách” - Ông Nguyễn Văn Diệu chia sẻ.
Theo các chủ xe, hiện chi phí cho mỗi chiếc xe và ngựa khoảng 150 triệu đồng, trong đó giá mỗi con ngựa khoảng 80 triệu đồng. Dù thu nhập khá bấp bênh, hạn hẹp, nhưng vì cuộc sống khó khăn và yêu nghề nên nhiều người vẫn gắn bó với ngựa và xe. “Nghe chính quyền ra thông báo ngưng hoạt động, chúng tôi rất buồn và lo lắng. Ngoài công việc, xe ngựa còn là thu nhập, nguồn sống của các gia đình. Việc di chuyển xe và ngựa xuống khu vực hồ Tuyền Lâm xa trung tâm thành phố là điều không khả thi, chúng tôi sẽ không có khách đi xe vì ở đó chẳng có gì hấp dẫn để ngắm nhìn. Vì vậy, chúng tôi mong chính quyền có phương án phù hợp để chúng tôi có thể tiếp tục duy trì công việc ở đây một cách hợp pháp, bảo đảm an toàn, để giữ nghề và cũng là giữ nét văn hóa đặc trưng của TP Đà Lạt” - Ông Lê Viết Đông chia sẻ.
Bài, ảnh: VŨ ĐÌNH ĐÔNG