Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã cho biết một bản kế hoạch đầy tham vọng liên quan tới chương trình hợp tác trong tương lai với chính quyền Ukraine, điều này có thể thay đổi hoàn toàn cục diện xung đột.
Cụ thể, ông Trump đã nói rằng Kyiv sẽ nhận về những lợi ích đáng kể nếu đạt được thỏa thuận với Washington, đặc biệt liên quan đến nguồn lợi khoáng sản mà Washington muốn khai thác.
Theo Tổng thống Mỹ, thỏa thuận khi đạt được sẽ mang đến rất nhiều lợi ích cho Kyiv, bao gồm việc cung cấp số tiền 350 tỷ USD, được phân bổ cho Ukraine dưới hình thức viện trợ, đi kèm việc cung cấp một lượng lớn vũ khí, trang thiết bị quân sự mới.
Đặc biệt hơn, ông Trump nhấn mạnh rằng thỏa thuận nói trên sẽ trao cho Ukraine "quyền tiếp tục chiến đấu", đồng nghĩa với việc duy trì hỗ trợ quân sự ở mức tích cực trong cuộc xung đột với Nga.
Những tuyên bố này được đưa ra trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng, khi ông Trump nhấn mạnh cách tiếp cận thực dụng trong quan hệ với Kyiv, trong đó gắn chặt viện trợ với lợi ích kinh tế theo tinh thần "nước Mỹ trên hết".
Người đứng đầu Nhà Trắng giải thích rằng thỏa thuận nói trên sẽ giúp các công ty Mỹ tiếp cận được nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của Ukraine, bao gồm kim loại đất hiếm, dầu mỏ và khí đốt.
Tổng thống Mỹ ước tính trữ lượng khoáng sản của Ukraine lên tới 1 nghìn tỷ USD, coi đây là khoản thanh toán cho số viện trợ đã cung cấp. Theo ông Trump, điều này sẽ cho phép người nộp thuế Mỹ lấy lại khoản tiền đã đầu tư vào Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra vào năm 2022.
Ngoài ra ông Trump nhấn mạnh theo quan điểm cá nhân, châu Âu chưa đóng góp đủ để giúp đỡ Kyiv và Mỹ có ý định hưởng lợi từ các khoản đầu tư của bằng cách sử dụng nguồn lực chiến lược của Ukraine như một sự đảm bảo cho sự hợp tác sâu rộng hơn.
Sự quan tâm của ông Trump đối với tài nguyên khoáng sản của Ukraine nhằm đổi lấy việc tiếp tục viện trợ không phải là điều mới mà đã được đề cập đến ngay khi quay lại Nhà Trắng.
Vào đầu tháng 2/2025, hãng tin NBC News nói rõ, Nhà Trắng đã đề nghị trao đổi viện trợ quân sự với Ukraine để lấy quyền tiếp cận các nguồn tài nguyên, định giá ở mức 500 tỷ USD, sau đó tăng lên 1.000 tỷ USD.
Đề xuất này phù hợp với khái niệm "Nước Mỹ trên hết" mà ông Trump đã đưa ra từ nhiệm kỳ đầu tiên và phát triển trong nhiệm kỳ tiếp theo, trong đó chính sách đối ngoại phải phụ thuộc vào lợi ích kinh tế.
Theo hãng tin Anh Reuters, Tổng thống Zelensky đã đồng ý với thỏa thuận khung và sẽ sớm tới Mỹ để ký kết, mặc dù ông công khai nhấn mạnh rằng ưu tiên của Ukraine là an ninh, không chỉ dừng ở vấn đề tài chính.
Trước diễn biến trên, các đồng minh châu Âu đã phản ứng một cách lo ngại, điển hình như Pháp và Đức sợ rằng thỏa thuận này sẽ làm tăng sự phụ thuộc của Kyiv vào Mỹ, khiến châu Âu bị bỏ lại phía sau.
Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Lombard trước đây đã đề xuất kế hoạch thay thế liên quan đến lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu, nhưng lời nói EU sẵn sàng đảm nhận nhiều vai trò hơn giống một nỗ lực nhằm duy trì ảnh hưởng thay vì thực tế, khiến Kyiv quay lại với Mỹ.
Việt Dũng
Theo Avia/Reporter