Do không thể triển khai và hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025 nên tháng 9/2024 HĐND TP Hồ Chí Minh đã phải ra Nghị quyết điều chỉnh chủ trương đầu tư, nâng mức vốn đầu tư Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm từ 9.664 tỷ đồng lên mức 17.230 tỷ đồng. Trong đó chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật chiếm đến hơn 13.937 tỷ đồng. Ông Phan Anh Tuấn, Giám đốc Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP Hồ Chí Minh (Ban Hạ tầng) đã cho rằng, do chi phí đền bù, giải tỏa tăng vì áp dụng Luật Đất đai năm 2024 và các cơ chế, chính sách đi kèm.
Vốn đầu tư cho dự án này tăng “chóng mặt” do chậm triển khai, nhưng theo báo cáo của ông Đậu An Phúc, Giám đốc Ban Hạ tầng với UBND thành phố vào ngày 19/2 vừa qua, đến nay quận Gò Vấp mới chỉ bàn giao mặt bằng được 2 đợt vào tháng 6 và tháng 9/2024 với diện tích 8.961m2 trong tổng số 24.871m2 cần thu hồi phục vụ dự án. Từ đó đến nay quận Gò Vấp vẫn tiếp tục tiến hành các thủ tục để chi trả tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng (BTGPMB) để tháng 4 sắp tới sẽ hoàn tất việc thu hồi đất, bàn giao mặt bằng.
Ùn tắc phương tiện xảy ra hàng ngày tại nút giao An Phú.
Tại quận Bình Thạnh, tổng diện tích đất cần giải tỏa để phục vụ Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm lên đến 172.881m2 từ 2.077 trường hợp, trong đó có 2017 hộ gia đình, cá nhân. Trong số các hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng tại quận Bình Thạnh cũng đã có đến 1.230 trường hợp phải giải tỏa toàn bộ, còn lại là giải tỏa một phần. Đến nay UBND quận Bình Thạnh đã ban hành 1.993 thông báo thu hồi đất gửi đến các tổ chức, cá nhân và lập dự thảo phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Tuy vậy, đến cuối năm 2024, địa phương này cũng mới chỉ lập dự thảo được với 1.334 hồ sơ và tiếp xúc để lấy ý kiến được 784 hộ dân. Trong đó chỉ có 234 hộ đồng ý, 294 trường hợp không đồng ý, 218 trường hợp trả lời sau, còn lại vắng mặt.
Để hoàn thành việc thu hồi đất phục vụ dự án, tháng 12/2024 UBND quận Bình Thạnh đã ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trong khi đó theo ông Đậu An Phúc, năm 2024 vừa qua Ban Hạ tầng được giao số vốn đầu tư công lên đến 12.973 tỷ đồng cho dự án này và đến cuối tháng 1 vừa qua Ban Hạ tầng đã giải ngân hết số tiền 12.011 tỷ đồng. Năm 2025 Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm tiếp tục được giao vốn 3.206 tỷ đồng. Như vậy tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân đã có sẵn, việc hoàn thành BTGPMB hay không là trách nhiệm của các quận.
Về tiến độ Dự án xây dựng nút giao thông An Phú, vào cuối năm ngoái, ông Phạm Trường Giang, Phó trưởng Ban điều hành dự án đường bộ 2 - Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình giao thông thành phố (Ban Giao thông) đã cho biết, tháng 4/2021 HĐND TP Hồ Chí Minh đã ra Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng nút giao thông An Phú với tổng mức đầu tư 3.408 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách, tiến độ thực hiện dự án từ năm 2021 - 2025. Nhưng theo ông Phạm Trường Giang, trong số 12 gói thầu đã triển khai, một loạt gói thầu xây dựng cầu, hầm, di dời hạ tầng bị chậm tiến độ. Nguyên nhân là do việc bàn giao mặt bằng phục vụ thi công rất chậm. Dự án phải giải tỏa đến 30,6 ha, trong đó việc thu hồi 2,2 ha đất thuộc Khu đô thị phát triển phường An Phú và 2.229 m2 đất quy hoạch công viên cây xanh chậm trễ, kéo dài. Phản hồi về tình trạng chậm bàn giao mặt bằng cho dự án, ngày 16/12/2024 vừa qua ông Võ Trí Dũng, Trưởng ban BTGPMT TP Thủ Đức mới cung cấp cho chúng tôi biên bản bàn giao 2.229m2 mặt bằng và cho rằng đã hoàn tất việc GPMB với Dự án xây dựng nút giao thông An Phú.
Tương tự, từ năm 2015 TP Hồ Chí Minh cũng đã quyết định đầu tư Dự án xây dựng nút giao thông Mỹ Thủy với số vốn đầu tư 1.826 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách. Dự án không được hoàn thành, nên tháng 7/2023 HĐND thành phố đã phải ra Nghị quyết về điều chỉnh chủ trương đầu tư với tổng vốn đầu tư đã tăng lên hơn 3.600 tỷ đồng. Tháng 11/2024 vừa qua, ông Phạm Trường Giang cho biết, gói thầu thi công hầm chui và hệ thống thoát nước trên đường Vành đai 2 mới đạt 15% khối lượng và đang phải tạm ngưng do vướng mặt bằng. Gói thầu xây dựng cầu Kỳ Hà 4 và tuyến nhánh rẽ phải từ cầu Phú Mỹ cũng mới chỉ được khởi công vào tháng 4/2024 phải thi công cầm chừng để chờ mặt bằng.
Dự án thành phần 2 - BTGPMB do TP Thủ Đức làm chủ đầu tư với tổng số tiền lên đến 1.217 tỷ đồng dù được triển khai từ năm 2016 nhưng đến tháng 10/2024 mới chỉ bàn giao được 1 trong số 195 trường hợp cần giải tỏa trong phạm vi có thể tập kết, thi công. Ông Phạm Trường Giang cho rằng, để không gây ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành dự án, UBND TP Thủ Đức cần bàn giao mặt bằng trước ngày 31/12/2024. Nhưng nhiều lần liên hệ với ông Võ Trí Dũng, chúng tôi đã không nhận được thông tin về kết quả BTGPMB phục vụ Dự án xây dựng nút giao thông Mỹ Thủy.
Sau gần chục năm được khởi động, đến nay Dự án đường Vành đai 2 của TP Hồ Chí Minh vẫn chưa thể hoàn tất. Đoạn từ cầu Phú Hữu đến đường Võ Nguyên Giáp với chiều dài 3,5km vào cuối năm ngoái, theo ông Trần Thanh Lộc, Phó trưởng Ban điều hành dự án PPP - Ban Giao thông, tháng 9/2023 HĐND thành phố ra Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư đoạn đường này. Tổng mức đầu tư ngân sách cho phần xây dựng là 2.653 tỷ đồng và số tiền phải chi cho việc BTGPMB đã lên tới 6.675 tỷ đồng. Do đó suất đầu tư đã lên tới 2.800 tỷ đồng/km. Mục tiêu đặt ra đối với việc triển khai đoạn đường này là khởi công vào cuối năm 2025 và hoàn thành vào cuối năm 2026 nhưng hiện còn phụ thuộc vào việc thu hồi đất từ 764 hộ dân và tổ chức của TP Thủ Đức.
Đối với đoạn Vành đai 2 từ đường Võ Nguyên Giáp đến đường Phạm Văn Đồng, theo ông Hoàng Hữu Hưng, Phó trưởng Ban điều hành dự án PPP - Ban Giao thông, dự kiến tổng số tiền ngân sách phải bỏ ra để đầu tư cho đoạn đường có chiều dài 2,8km này cũng lên đến 4.543 tỷ đồng. Trong đó riêng tiền dành cho việc bồi thường, giải tỏa đã là 1.956 tỷ đồng, chi phí xây dựng là 2.587 tỷ đồng, tương ứng với suất đầu tư hơn 1.500 tỷ đồng/km. Dù vậy, đoạn đường này cũng chỉ dự kiến sẽ khởi công vào giữa năm nay và hoàn thành vào năm 2027 do phải chờ TP Thủ Đức thu hồi đất từ 171 hộ dân và tổ chức.
Với tình trạng lãng phí rất lớn trong đầu trên như trên, thì đã đến lúc TP Hồ Chí Minh cần phải xem xét xử lý thật nặng người đứng đầu Ban BTGPMB và lãnh đạo các địa phương không hoàn thành việc bàn giao mặt bằng đúng hạn.
Bảo Sơn