Phần Lan mang rừng vào trường mầm non

15 giờ trướcBài gốc

Em Aurora Nikula, 5 tuổi, đang làm một chiếc “bánh sôcôla” từ cát và bùn. “Chín quá rồi”, cô bé nói khi tạt nước vào, rồi thêm một thìa cát nữa. “Thêm đường nữa thì ngon hơn”.

Ông Aki Sinkkonen, nhà khoa học chính của Viện Tài nguyên thiên nhiên Phần Lan, đang theo dõi. Ông cũng rất quan tâm đến chiếc bánh của Aurora. “Thật tuyệt vời”, ông nói, trầm trồ trước cách cô bé trộn đất, cát và lá cây rồi đắp lên mặt mình.

Đối với một trường mẫu giáo khác, điều này có thể là một vấn đề, nhưng tại nhà trẻ Humpula ở thủ đô Helsinki, trẻ em được khuyến khích nghịch bùn. Trên khắp Phần Lan, 43 nhà trẻ đã được trao tổng cộng 1 triệu Euro (30,5 tỷ đồng) để xây dựng các sân chơi và tăng cường sự tiếp xúc của trẻ em với đa dạng sinh học vi mô - như vi khuẩn và nấm - trong tự nhiên.

Việc tiếp cận thiên nhiên rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em và nghiên cứu mới còn tiến xa hơn một bước. Nó là một phần của một khối lượng nghiên cứu ngày càng tăng liên kết hai lớp đa dạng sinh học.

Có lớp ngoài - hình ảnh quen thuộc hơn về đa dạng sinh học, bao gồm đất, nước, thực vật, động vật và vi sinh vật, sống trong rừng, sân chơi (hoặc bất kỳ môi trường nào khác). Và sau đó là lớp bên trong: đa dạng sinh học sống bên trong và trên cơ thể con người, bao gồm ruột, da và đường hô hấp.

Ngày càng nhiều nhà khoa học nhận thấy sức khỏe của chúng ta gắn liền mật thiết với môi trường xung quanh và với sức khỏe sinh thái của thế giới quanh ta. 1.000 ngày đầu đời của con người - thời điểm não bộ và cơ thể phát triển nhanh nhất - được coi là đặc biệt quan trọng.

Trường Humpula đã khám phá mối quan hệ đó thông qua một thí nghiệm mới lạ – bao gồm việc đào một mảnh đất rừng và quan sát xem ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em như thế nào. Vào mùa thu, nhà trẻ này trông giống như một khu đất do trẻ em làm chủ.

Phần đất trộn được bón bằng lá già và cỏ dại, sau đó được sử dụng để trồng củ cải đường, cà rốt, dưa chuột, khoai tây, bí ngòi và ớt. Giờ đây, rau mùi tây là thứ duy nhất còn sót lại – mùa đông đang đến gần và mọi thứ khác đều đã được ăn hết. Tuy nhiên, trẻ em vẫn chơi ở ngoài trời.

Các loại cây, gỗ và đất trong trung tâm chăm sóc trẻ em đều được lựa chọn đặc biệt vì có hệ vi sinh vật phong phú. Các nhà khoa học cũng đã đào và nhập khẩu một thảm cỏ khổng lồ sống trên nền rừng, sâu 20 - 40cm và rộng 10 mét vuông. Trên thảm có trồng việt quất, nam việt quất và rêu, để khuyến khích trẻ em hái lượm thức ăn, tìm côn trùng và tìm hiểu về thiên nhiên.

Trường mẫu giáo đã được đưa vào một nghiên cứu kéo dài hai năm để tìm hiểu cách sự đa dạng sinh học ảnh hưởng đến thành phần vi khuẩn trong da, nước bọt và phân của trẻ em. Đây là nghiên cứu đầu tiên thuộc loại này. Các mẫu máu đã được lấy để xem xét khả năng miễn dịch, và một bảng câu hỏi ngắn về các bệnh truyền nhiễm được đưa ra ba tháng một lần.

Tổng cộng, 75 trẻ em từ ba đến năm tuổi tại 10 nhà trẻ ở thành phố đã tham gia vào nghiên cứu. Nghiên cứu đã so sánh các nhà trẻ “hoang dã” như thế này với các nhà trẻ khác được phủ bằng nhựa đường, cát, sỏi và thảm nhựa.

Một năm sau, nghiên cứu phát hiện trẻ em chơi trong các trường mẫu giáo xanh có ít vi khuẩn gây bệnh hơn - như Streptococcus - trên da và hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn. Hệ vi sinh vật đường ruột của các em cho thấy mức độ vi khuẩn Clostridium giảm - liên quan đến bệnh viêm ruột, viêm đại tràng và các bệnh nhiễm trùng như nhiễm trùng huyết và ngộ độc thịt.

Trong vòng 28 ngày, nghiên cứu phát hiện ra sự gia tăng các tế bào trong máu - được gọi là tế bào điều hòa T - chuyên bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tự miễn. Các nghiên cứu khác cho thấy chỉ trong hai tuần, hệ thống điều hòa miễn dịch của trẻ em có thể được cải thiện bằng cách chơi trong hố cát có đất vườn.

Liên quan hệ miễn dịch

Các nhà khoa học tin rằng một trong những lý do khiến nhiều người hiện nay bị dị ứng là do họ không tiếp xúc với các vi khuẩn có sẵn tự nhiên trong môi trường từ khi còn nhỏ. Giả thuyết này cho rằng con người đã tiến hóa cùng với vi khuẩn trong không khí, thực vật và đất. Cơ thể có thể trao đổi các vi khuẩn có lợi với thế giới tự nhiên để duy trì sức khỏe.

Bà Marja Roslund, nhà khoa học tại Viện Tài nguyên thiên nhiên Phần Lan, cho biết: “Chữa trị các bệnh miễn dịch thường rất tốn kém. Việc giảm nhẹ gánh nặng của những căn bệnh này cũng tốt cho sức khỏe quốc gia và nền kinh tế”.

Các nghiên cứu trước đây cho thấy việc tiếp xúc sớm với không gian xanh có liên quan đến hệ miễn dịch khỏe mạnh, nhưng vẫn chưa rõ liệu đây là quan hệ nhân quả hay tương quan. Nghiên cứu của Phần Lan cho thấy quá trình này có thể là nhân quả. Một nghiên cứu của Úc được công bố năm ngoái đã chứng thực những phát hiện này, cho thấy trẻ em chơi với nhiều loại đất khác nhau có sức khỏe đường ruột tốt hơn và hệ miễn dịch mạnh hơn.

Học sinh vui chơi tại trường mẫu giáo Humpula

Mối quan tâm đến việc đưa thiên nhiên vào nhà trẻ đang lan rộng. Tại Helsinki, trung tâm chăm sóc trẻ em Poutapilvi-Puimuri đang được thiết kế lại với khoản tài trợ 30.000 Euro (916 triệu đồng) của chính phủ. Nơi này sẽ sớm có cây xanh, hoa, đá, hố cát và một khu vực cỏ để vui chơi. “Chúng tôi đã nói với các kiến trúc sư rằng chúng tôi muốn có thiên nhiên trong đó”, bà Marjo Välimäki-Saari, giám đốc trung tâm, cho biết. “Chúng tôi đang chuyển hoạt động ra ngoài trời. Chúng tôi muốn cho trẻ em thấy thiên nhiên để các em học hỏi về nó”.

Aurora và "chiếc bánh" của em

Trẻ em “làm đồ ăn” từ đất

Các trường mẫu giáo cung cấp thêm bằng chứng về tầm quan trọng của hệ sinh thái lành mạnh đối với sức khỏe con người. Khi đa dạng sinh học, môi trường sống và các loài hoang dã bị mất đi, sẽ có những hậu quả tiềm tàng to lớn. Việc tăng cường đa dạng sinh học có thể mang lại lợi ích cho cả sức khỏe trẻ em và môi trường.

Cơ thể con người chứa hàng nghìn tỷ vi khuẩn, vi-rút và nấm, những yếu tố thiết yếu cho hoạt động của chúng ta. Nghiên cứu cho thấy sự đa dạng sinh học vi mô bên ngoài (như vi khuẩn và nấm) được truyền vào cơ thể thông qua tiếp xúc hoặc tiêu hóa.

Đại học Sheffield (Anh) đã thực hiện nghiên cứu về việc lắp đặt các hàng rào xanh xung quanh sân chơi của trường học để ngăn ngừa ô nhiễm không khí gây hại cho trẻ em.

Dựa trên nghiên cứu đó, trường mẫu giáo Hunter's Bar ở thành phố Sheffield tạo ra một hàng rào cây dài 70 mét bao quanh sân chơi, gần một con đường đông đúc. Nồng độ nitơ điôxít (NO2) trong sân chơi đã giảm 13% sáu tháng sau khi trồng, và dự kiến sẽ tiếp tục giảm khi hàng cây trưởng thành.

“Ngày càng nhiều người nói rằng họ muốn xây dựng những nhà trẻ này tại thị trấn của mình”, bà Roslund cho biết. Du khách từ Na Uy, Iceland và Đan Mạch đã đến để xem cách họ có thể sao chép mô hình Phần Lan tại quê nhà.

“Tôi không muốn nhìn thấy thảm cao su ở bất kỳ trường mẫu giáo nào”, ông Sinkkonen nói.

Hà My (theo theguardian.com, ngày 29/10/2025)

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/phan-lan-mang-rung-vao-truong-mam-non-post1792334.tpo