Phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam: Kích hoạt hệ sinh thái địa phương, kết nối sáng tạo

3 giờ trướcBài gốc

Kết nối sáng tạo châu Á

- Diễn đàn Sáng tạo châu Á 2025 có sự tham gia của các nhà quản lý, chuyên gia, nhà nghiên cứu, đại diện doanh nghiệp trong nước và diễn giả từ nhiều quốc gia... Xin bà chia sẻ về những nội dung nổi bật được bàn thảo tại Diễn đàn?

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương

- Quá trình chuẩn bị tổ chức Diễn đàn Sáng tạo châu Á trong vòng 2 năm qua. Chúng tôi mong muốn có thể mời được các chuyên gia, nhà khoa học cũng như đại diện các thành phố, hoặc khu vực nông thôn có khả năng hình thành được các điểm đến để phục vụ cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa.

Diễn đàn Sáng tạo châu Á 2025 có sự tham dự của diễn giả tới từ 9 quốc gia. Hầu hết chuyên gia quốc tế chia sẻ rằng, nếu muốn phát triển các ngành công nghiệp văn hóa mang tính bền vững, chúng ta phải kích hoạt được hệ sinh thái của địa phương, bao gồm: chính quyền, doanh nghiệp và những người thực hành văn hóa trải dài trên nhiều lĩnh vực: thiết kế sáng tạo, thủ công mỹ nghệ, điện ảnh, âm nhạc, truyền thông… Tất cả phải kết nối và dựa vào nhau để phát triển bền vững.

Sự tham gia của các chuyên gia, chính quyền và các nhà thực hành văn hóa sáng tạo tại Diễn đàn, cộng với sự hỗ trợ của các đơn vị truyền thông sẽ giúp mọi người hiểu được bản chất của sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, từ đó sẽ hành động hoặc tạo ra những giải pháp khả thi hơn.

- Qua nhiều năm nghiên cứu, theo bà, đâu là sự khác biệt của châu Á, đặc biệt là Việt Nam, trong bản đồ sáng tạo thế giới?

- Châu Á đang tái định nghĩa khái niệm “điểm đến sáng tạo” theo cách rất riêng: dựa trên bản sắc, cộng đồng, tính thủ công tinh tế, ký ức đô thị và khả năng dung hợp giữa truyền thống - sáng tạo - công nghệ. Nhờ đó, châu Á từ vị thế đi sau đang trở thành nơi dẫn dắt các thử nghiệm mới của thế giới về mô hình phát triển sáng tạo và kiến tạo điểm đến sáng tạo.

Các diễn giả chia sẻ tại Diễn đàn Sáng tạo Châu Á. Ảnh: VICAST

Trong đó, Việt Nam đang trở thành một điểm sáng trên bản đồ sáng tạo khu vực. 4 thành phố sáng tạo của UNESCO: Hà Nội, Hội An, Đà Lạt và TP. Hồ Chí Minh, đã tạo nên nền tảng quan trọng cho sự lan tỏa sáng tạo ở tầm quốc gia.

Bên cạnh đó là sự xuất hiện của nhiều mô hình sáng tạo mới tại Sa Pa, Lai Châu, Khánh Hòa, Ninh Bình… Các mô hình sáng tạo bản địa và đô thị di sản này góp phần mở rộng “bản đồ sáng tạo” của Việt Nam theo nhiều hướng: di sản, thủ công, âm nhạc, phim ảnh, thiết kế, văn hóa biển…

Rộng mở dư địa phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam

- Về mặt con số, chúng ta đã ghi nhận những kết quả tích cực nào của các ngành công nghiệp văn hóa và theo bà, dư địa phát triển của lĩnh vực này tại Việt Nam ra sao?

- Như mọi người đã biết, đóng góp của công nghiệp văn hóa vào GDP ước đạt 4,04% năm 2022 và trong Diễn đàn Sáng tạo châu Á 2025, rất nhiều ý kiến cho rằng, sau năm 2023, Việt Nam đã có những bước hồi phục ngoạn mục hơn so với một số quốc gia khác. Điều này cho thấy dư địa để phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam là rất lớn.

Việt Nam là đất nước có sự kết nối hài hòa giữa đô thị và vùng ven đô, nông thôn, với những điểm đến vô cùng đẹp. Đặc biệt, chúng ta có 54 dân tộc với 54 cách biểu đạt và dòng chảy sáng tạo, mỗi dòng chảy đó lại có sự phân nhánh trong khả năng sáng tạo ở các lĩnh vực khác nhau. Việt Nam cần được hình dung như một thực thể sống động mà nếu kích hoạt sự sáng tạo, chúng ta sẽ tạo nên sự đổi thay.

Biểu diễn nghệ thuật múa rối truyền thống tại Diễn đàn Sáng tạo Châu Á. Ảnh: VICAST

Mục tiêu đến 2030, các ngành công nghiệp văn hóa đóng góp 7% GDP không nằm ngoài tầm với của Việt Nam. Để làm được điều đó, cần có những diễn đàn như thế này. Chúng tôi mong muốn Diễn đàn Sáng tạo châu Á sẽ được tổ chức thường niên, đưa Việt Nam trở thành điểm đến thu hút sự chia sẻ và cộng tác. Mục tiêu cuối cùng là định hình một hệ sinh thái không chỉ ở Việt Nam (với các địa phương, điểm đến sáng tạo từ đô thị đến nông thôn, vùng cao, duyên hải) mà còn kết nối bền vững ở châu Á và rộng hơn là thế giới.

- Câu chuyện đóng góp 7% GDP không phải quá khó, tuy nhiên chúng ta vẫn cần những “cú hích” về cơ chế, chính sách để có thể phát triển công nghiệp văn hóa trong thời gian tới, thưa bà?

- Giai đoạn đầu, khi thực hiện Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 (ban hành năm 2016), nhận thức của chúng ta về công nghiệp văn hóa còn rất khác biệt. Nhưng đến nay, mọi người đã nhắc đến lĩnh vực này với sự hào hứng.

Tuy nhiên, sau hào hứng, chúng ta cần cái nhìn sâu hơn: hiểu đúng bản chất công nghiệp văn hóa, định hình chuỗi giá trị, gắn sản phẩm và dịch vụ với điểm đến sáng tạo, với cộng đồng địa phương. Chúng ta phải tránh sự đại trà, không chỉ mô phỏng mô hình cũ mà cần tạo ra đổi mới thực chất, đưa nội dung sáng tạo vào sản phẩm để công nghiệp văn hóa phát triển bền vững.

- Xin cảm ơn bà!

Thảo Nguyên thực hiện

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/phat-trien-cong-nghiep-van-hoa-viet-nam-kich-hoat-he-sinh-thai-dia-phuong-ket-noi-sang-tao-10397521.html