Nhiều người dân đến phiên chợ Ba Xã sử dụng túi vải để đựng đồ
Cứ 5 ngày một phiên, vào các ngày 2, 7, 12, 17, 22 và 27 âm lịch, chợ Ba Xã, xã Tân Đoàn luôn đông kín người mua, kẻ bán. Theo Ban quản lý chợ, mỗi phiên có khoảng 100 hộ kinh doanh cố định cùng hàng trăm người dân từ các xã lân cận mang hàng ra trao đổi, với bình quân gần 1.000 lượt người mỗi phiên, kéo theo hàng trăm kg túi nilon bị thải ra môi trường.
Để tiếp tục đẩy mạnh phong trào "Chống rác thải nhựa", ngày 21/11, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với UBND xã Tân Đoàn triển khai mô hình “Ngày họp chợ phiên không sử dụng túi ni-lông khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần”. Đây là mô hình đầu tiên được tổ chức tại các phiên chợ truyền thống của tỉnh, với mong muốn tạo ra thói quen mới, bền vững hơn trong sinh hoạt hằng ngày của người dân.
Để triển khai mô hình, trước đó cấp ủy, chính quyền xã Tân Đoàn đã đẩy mạnh tuyên truyền tới người dân của 21 thôn và các trường học trên địa bàn về các biện pháp giảm rác thải nhựa; khuyến khích người dân mang theo túi vải, làn nhựa, làn tre khi đi chợ; phát gần 500 túi vải cho nhân dân. Cùng đó, Ban quản lý chợ tổ chức cho tiểu thương ký cam kết hạn chế tối đa việc sử dụng túi nilon khó phân hủy thay thế bằng các túi, bao bì thân thiện với môi trường.
Ông Vũ Ngọc Hà, Chủ tịch UBND xã Tân Đoàn cho biết: Chợ phiên Ba Xã là nơi tập trung đông người nhất trong vùng, lượng túi nilon được sử dụng rất lớn. Khi triển khai mô hình, chúng tôi mong muốn bà con vừa giữ được nét văn hóa truyền thống như mang làn, túi vải, nải đi chợ, vừa hình thành thói quen tiêu dùng mới, nói không với rác thải nhựa. Từ đó, sẽ lan tỏa trong cộng đồng, từng bước hình thành phong trào chung.
Nhờ tuyên truyền, vận động của chính quyền, đông đảo người dân và học sinh đã tích cực hưởng ứng, chỉ sau hai phiên chợ nhiều người đã hạn chế sử dụng túi nhựa dùng một lần.
Chị Lô Thị Xuân, thôn Khòn Nhừ, xã Yên Phúc chia sẻ: Giờ đi chợ tôi mang túi vải theo, đựng được nhiều thứ, không phải xin nhiều túi ni-lông. Túi vải vừa gọn, vừa chắc, lại đỡ rác trong nhà.
Không chỉ người mua, các tiểu thương cũng dần thay đổi. Bà Hoàng Thị Tuyên, tiểu thương chợ Ba Xã, xã Tân Đoàn cho biết: Tôi bán hàng ăn, mỗi tháng phải dùng ít nhất 2kg túi nilon, được tuyên truyền tôi hạn chế dùng túi nilon đựng đồ. Tôi cũng vận động mọi người chủ động mang túi từ nhà, nói không với túi nilon khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần. Mỗi người có ý thức một chút, chỉ vài phiên chợ sẽ khác hẳn, rác giảm, không còn túi ni-lông bay khắp nơi.
Từ những thay đổi giản dị ấy đã, đang và sẽ tạo nên diện mạo mới cho chợ phiên ở Xứ Lạng, từng bước góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, hình thành nếp sống xanh giữa đời thường.
Từ nay đến hết tháng 12/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ mở rộng mô hình đến nhiều chợ phiên trên địa bàn tỉnh. UBND các xã, phường sẽ đẩy mạnh tuyên truyền và tổ chức ký cam kết chống chất thải nhựa, không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy đối với các cơ sở sản xuất, tổ chức phân phối, trung tâm thương mại, cửa hàng, nhà hàng, chợ, hộ tiểu thương và siêu thị. Trước mắt, quy định này sẽ được áp dụng tại các buổi họp chợ phiên.
Ông Triệu Đức Minh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhận định: Với đặc thù của Lạng Sơn, các chợ phiên vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng, nên việc triển khai mô hình tại đây sẽ mang lại hiệu quả thiết thực. Khi tuyên truyền tại những nơi tập trung đông người, sẽ tác động đến nhận thức và hành vi của người dân nhanh chóng và sâu rộng hơn. Từ đó, hình thành thói quen sử dụng túi vải, làn và các loại túi dễ phân hủy trong sinh hoạt hằng ngày, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có hơn 80 chợ dân sinh, trong đó khoảng 65 chợ họp theo phiên. Việc nhân rộng mô hình "Phiên chợ xanh" sẽ giúp giảm đáng kể lượng rác thải nhựa phát sinh mỗi tháng.
Mô hình "Phiên chợ xanh" mang ý nghĩa rất quan trọng, tạo ra sự chuyển biến từ lời nói sang hành động, từ khẩu hiệu sang việc làm cụ thể. Từ những phiên chợ quê, thói quen xanh ấy sẽ lan tỏa vào từng nếp nhà, góp phần hình thành một môi trường sống trong lành, văn minh cho cộng đồng.
MINH KHƯƠNG