Bài toán vĩ mô về xử lý chất thải rắn sinh hoạt
Cùng với làn sóng đô thị hóa và mức sống tăng cao, lượng sản phẩm, hàng hóa tiêu thụ không ngừng gia tăng. Trong đó, phần lớn nguyên liệu khó phân hủy từ các sản phẩm này đang đặt ra bài toán vĩ mô về công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Trước thực trạng trên, chính quyền tỉnh Quảng Trị luôn chú trọng vào vấn đề xử lý chất thải rắn sinh hoạt gây ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của người dân. Từ những sản phẩm được làm bằng nguyên liệu dễ phân hủy, tái chế, đến những mô hình xử lý rác thải quy mô nhỏ và các chủ trương, chính sách về quy hoạch, các dự án đầu tư xử lý đã góp phần giảm thiểu lượng chất thải rắn. Tuy nhiên, lượng chất thải rắn giảm thiểu chưa đáng kể so với tổng lượng phát sinh.
Ông Phan Xuân Hào - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị cho biết, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn toàn tỉnh hiện nay khoảng 917 tấn/ngày. Tổng khối lượng được thu gom, xử lý khoảng 811,36 tấn/ngày, đạt tỷ lệ 88,48%.
Toàn tỉnh có 78/78 xã, phường, đặc khu được bao phủ mạng lưới thu gom chất thải rắn sinh hoạt. Vẫn còn một số địa bàn xa, địa hình khó khăn chưa có mạng lưới thu gom.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có 18 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt đang hoạt động, trong đó: 14 cơ sở xử lý bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh đang hoạt động; 01 cơ sở xử lý bằng phương pháp chôn lấp kết hợp đốt không thu hồi nhiệt; 03 cơ sở xử lý bằng phương pháp đốt không thu hồi nhiệt.
Thực tế, nhiều bãi chôn lấp đã quá tải; một số bãi chôn lấp gần đầy, gây áp lực cho công tác xử lý trong thời gian tới. Trong đó, lò đốt rác Đặc khu Cồn Cỏ và xã Tuyên Hóa đã bị hư hỏng. Hệ thống xử lý nước rỉ rác phần lớn đã xuống cấp, thiết bị, máy móc còn thiếu, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thứ cấp cao.
Toàn tỉnh có 78/78 xã, phường, đặc khu được bao phủ mạng lưới thu gom chất thải rắn sinh hoạt. Vẫn còn một số địa bàn xa, địa hình khó khăn chưa có mạng lưới thu gom.
Ông Phan Xuân Hào cho hay, các bãi chôn lấp chiếm dụng diện tích đất lớn, hệ thống xử lý nước thải phần lớn đã xuống cấp, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao; các lò đốt chỉ đáp ứng xử lý ở quy mô nhỏ, yêu cầu bảo vệ môi trường chưa đảm bảo.
Với thực trạng biện pháp xử lý rác như hiện nay sẽ không giải quyết triệt để rác thải trong thời gian tới và không đạt mục tiêu của Luật Bảo vệ môi trường, Chiến lược bảo vệ môi trường Quốc gia và chỉ tiêu đề ra trong quy hoạch tỉnh (đến năm 2030 chôn lấp còn 30%).
Điện rác - giải pháp mang lợi ích kép
Để giải quyết triệt để vấn đề rác thải trong thời gian tới, theo ông Phan Xuân Hào, cần có Nhà máy xử lý rác bằng công nghệ tiên tiến, hiện đại. Theo xu hướng chung của các nước trong khu vực và của Việt Nam, xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện hiện nay là công nghệ tiên tiến, xử lý rác thải triệt để, biến rác thành năng lượng điện và giảm tác động tiêu cực đến môi trường, phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Thực tế, công nghệ đốt rác phát điện đã được chứng minh hiệu quả tại Việt Nam qua nhiều dự án vận hành thành công trong những năm gần đây. Do đó, việc kêu gọi và thu hút đầu tư Nhà máy xử lý rác bằng công nghệ đốt rác phát điện là giải pháp căn cơ, tháo gỡ khó khăn trong quản lý chất thải rắn và phù hợp với thực tế cấp bách của tỉnh Quảng Trị.
Vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh hiện nay rất cấp bách; cần có Nhà máy xử lý rác bằng công nghệ tiên tiến, giải quyết vấn đề môi trường, dân sinh.
Hiện, Công ty TNHH Năng lượng Môi trường EB (thành phố Huế) đang đề xuất đầu tư xây dựng Dự án xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện, với diện tích khoảng 11 ha trong phạm vi đất của Bãi rác tại xã Nam Trạch.
Dự án có thể xử lý 600 tấn rác/ngày với công suất phát điện 15MW. Việc xây dựng dự án xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện phù hợp với quy hoạch phát triển điện lực Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050: Quảng Bình (cũ) là 25 MW; tỉnh Quảng Trị (cũ) là 20 MW).
Phát biểu tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh và một số sở, ngành, địa phương liên quan về dự án điện rác trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, ông Nguyễn Văn Phương - Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị cho rằng, vấn đề xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh hiện nay là hết sức cấp bách, rất cần có Nhà máy xử lý rác bằng công nghệ tiên tiến, hiện đại, giải quyết vấn đề môi trường, dân sinh.
Tuy nhiên, trên địa bàn còn một số khó khăn liên quan đến công nghệ, kinh nghiệm triển khai các dự án xử lý rác thải, vì vậy cần tính toán kỹ địa điểm đặt nhà máy, công nghệ xử lý, nghiên cứu quy mô, trung chuyển rác thải, nguồn đầu vào.
Dự án xử lý rác thải bằng công nghệ đốt rác phát điện kỳ vọng sẽ là lời giải cho bài toán vĩ mô về xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Biến rác thải rắn sinh hoạt thành nguồn lực để phát triển, điện được chuyển hóa từ chất thải rắn sẽ trở thành nguồn lực đóng góp cho sự phát triển chung của ngành điện lực địa phương, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung, khẳng định vị thế mới trên bản đồ năng lượng quốc gia.
Tùng Long