Theo Nghị quyết do Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ký ban hành, tổng thu ngân sách nhà nước năm 2026 ước đạt 2,52 triệu tỷ đồng. Trong đó, thu ngân sách Trung ương khoảng 1,22 triệu tỷ đồng và ngân sách địa phương hơn 1,3 triệu tỷ đồng.
Quốc hội yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tiếp tục thực hiện các giải pháp tạo nguồn cải cách tiền lương, đồng thời giữ nguyên quy định loại trừ một số khoản thu khi xác định phần tăng thu ngân sách địa phương dành cho cải cách tiền lương.
Những khoản thu bị loại trừ bao gồm tiền thuê đất một lần được ứng trước để bồi thường, thu từ xử lý tài sản công dùng cho chi đầu tư, thu bảo vệ và phát triển đất trồng lúa, một số loại phí đặc thù liên quan đến di tích, hạ tầng cửa khẩu, môi trường, cũng như các khoản thu từ quỹ đất công ích và công sản tại cấp xã.
Ảnh minh họa
Điểm mới nổi bật của Nghị quyết là Quốc hội cho phép ngân sách Trung ương mở rộng phạm vi sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương để triển khai nhiều chính sách xã hội quan trọng, gồm điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và kinh phí tinh giản biên chế. Đây là lần đầu tiên cơ chế tài chính phục vụ cải cách tiền lương được áp dụng linh hoạt ở mức độ lớn như vậy.
Song song với đó, ngân sách địa phương cũng được phép sử dụng nguồn cải cách tiền lương để triển khai các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành và thực hiện tinh giản biên chế theo lộ trình. Nghị quyết yêu cầu Chính phủ rà soát nguồn tiết kiệm chi từ tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền đô thị hai cấp; nguồn tiết kiệm này sẽ được bổ sung vào quỹ cải cách tiền lương nhằm bảo đảm nguồn lực ổn định và bền vững cho các năm tiếp theo.
Từ năm 2026, Chính phủ được chủ động điều tiết và sử dụng nguồn tích lũy cải cách tiền lương để chi trả đầy đủ chế độ tiền lương, phụ cấp và thu nhập theo quy định. Đây là cơ sở quan trọng để bảo đảm việc thực hiện cải cách tiền lương thống nhất, đúng lộ trình và giảm áp lực ngân sách trong bối cảnh nhu cầu chi ngày càng lớn.
Lần gần nhất, việc điều chỉnh lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội được áp dụng từ ngày 1/7/2024 theo Nghị định 75/2024/NĐ-CP, với mức tăng 15%. Sau điều chỉnh, những người hưởng lương hưu trước ngày 1/1/1995 có mức hưởng dưới 3,2 triệu đồng/tháng được tăng thêm 300.000 đồng/tháng; người có mức hưởng từ 3,2 đến dưới 3,5 triệu đồng/tháng được điều chỉnh lên 3,5 triệu đồng/tháng. Hiện Bảo hiểm xã hội Việt Nam đang chi trả lương hưu và trợ cấp hàng tháng cho gần 3,4 triệu người.
Nguyễn Sơn