Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng xanh để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, Quyết định số 4741 là một trong những động thái quan trọng, khẳng định vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp nội địa trong lĩnh vực năng lượng tái tạo chiến lược.
Theo quyết định được ban hành ngày 11/11/2025, REE được cấp quyền sử dụng tạm thời khu vực biển có diện tích 7.091,6 ha tại xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Khu vực này được giới hạn bởi tọa độ bốn điểm góc cụ thể, với độ sâu cho phép lên đến 117 m và độ cao tối đa 40 m so với mực nước biển. Thời hạn sử dụng là 36 tháng kể từ ngày quyết định có hiệu lực, và đặc biệt doanh nghiệp không phải nộp tiền sử dụng khu vực biển trong giai đoạn khảo sát ban đầu.
Dự án Nhà máy điện gió số 3 - vị trí V1-3 của Công ty Cổ phần Cơ Điện Lạnh (REE) tại tỉnh Vĩnh Long. (Ảnh: REE)
Mục tiêu chính của việc giao khu vực là hỗ trợ các hoạt động đo đạc, điều tra địa chất – hải văn, nhằm xác định tiềm năng kỹ thuật và điều kiện triển khai dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn. Đây là bước chuẩn bị then chốt, cung cấp dữ liệu khoa học cho quy hoạch, cấp phép và thiết kế kỹ thuật, theo quy định tại Nghị định số 58/2025/NĐ-CP về phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới.
Theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, REE có trách nhiệm nghiêm ngặt trong việc sử dụng khu vực đúng mục đích, ranh giới và thời hạn đã phê duyệt. Doanh nghiệp phải đảm bảo không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh quốc gia, quyền chủ quyền và lợi ích trên biển.
Theo đó, REE phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường, hệ sinh thái biển và an toàn hàng hải, đặc biệt trong các hoạt động khoan, đo đạc và khảo sát địa chất. Ngoài ra, REE có nghĩa vụ phối hợp chặt chẽ với Quân khu 9, Quân chủng Hải quân, Cảnh sát biển Việt Nam và Bộ đội Biên phòng để bảo đảm an toàn và tránh ảnh hưởng đến các hoạt động quốc phòng – an ninh tại khu vực.
Trong quá trình khảo sát, doanh nghiệp phải ưu tiên tạo điều kiện cho hoạt động dầu khí, phối hợp với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nhằm tránh chồng lấn và đảm bảo an toàn cho các công trình hiện hữu.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các cam kết sử dụng nhân lực, hàng hóa và dịch vụ trong nước; thực hiện các chương trình quản lý môi trường, ứng phó sự cố tràn dầu, cháy nổ, và báo cáo kết quả khảo sát theo đúng quy định của Nghị định số 58/2025/NĐ-CP về phát triển điện năng lượng tái tạo và năng lượng mới.
Cục Biển và Hải đảo Việt Nam cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long sẽ giám sát việc thực hiện để bảo đảm dự án tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Việc giao khu vực biển cho REE diễn ra đúng thời điểm Việt Nam đang thúc đẩy khai thác tiềm năng điện gió ngoài khơi – nguồn năng lượng chiến lược để đa dạng hóa cơ cấu điện, giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch và thực hiện cam kết COP26. Với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và diện tích biển rộng lớn, Việt Nam sở hữu tiềm năng kỹ thuật lên đến hơn 500 GW, cao nhất Đông Nam Á theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB).
Báo cáo "Đánh giá tiềm năng kỹ thuật năng lượng gió ngoài khơi Việt Nam" công bố tháng 4/2025 bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường (Giờ là Bộ Nông nghiệp và Môi trưởng) cho biết, mật độ năng lượng gió trung bình ở Vịnh Bắc Bộ và vùng biển Nam Trung Bộ đạt 400-900 W/m², đủ để phát triển cả móng cố định và móng nổi.
Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh (phê duyệt tháng 4/2025), Việt Nam đặt mục tiêu đạt 6-17 GW công suất điện gió ngoài khơi vào giai đoạn 2030-2035, với định hướng lên 113,5-139 GW vào năm 2050. Đến nay, khung pháp lý đã được hoàn thiện với các nghị định hướng dẫn khảo sát biển, cùng 20 tiêu chuẩn quốc gia đầu tiên về điện gió ngoài khơi công bố tháng 9/2025.
Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại như hạ tầng truyền tải, năng lực tài chính và nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính phủ đang ưu tiên các dự án do doanh nghiệp nội địa dẫn dắt để giảm phụ thuộc nhà đầu tư nước ngoài và xây dựng chuỗi giá trị trong nước.
Với đường bờ biển dài hơn 3.200 km và diện tích biển rộng lớn, Việt Nam sở hữu tiềm năng kỹ thuật lên đến hơn 500 GW, cao nhất Đông Nam Á.
Là một trong những doanh nghiệp nội địa hàng đầu, REE đang khẳng định vị thế qua đề án phát triển 10 GW điện gió ngoài khơi REE Nam Bộ, đệ trình Chính phủ với lộ trình đến năm 2040. Dự án chia thành ba giai đoạn: 2 GW đến năm 2032; 3 GW đến 2035; và 5 GW từ 2036-2040, dự kiến sản xuất 34.000 GWh điện/năm. Tổng mức đầu tư ước tính 35-40 tỷ USD, trong đó REE cam kết góp 51% vốn đối ứng, phần còn lại huy động từ các đối tác chiến lược trong và ngoài nước.
Để chuẩn bị năng lực, REE vừa tăng vốn điều lệ cho Công ty TNHH Năng lượng REE (REE Energy) – đơn vị 100% vốn của REE – lên 10.500 tỷ đồng (thêm 3.250 tỷ đồng), nhằm đẩy mạnh đầu tư hạ tầng điện.
REE Energy đặt mục tiêu tăng 100 MW công suất tái tạo năm 2025, thêm 500 MW trong ba năm sau và đạt trên 2.000 MW vào cuối 2030. Hiện tại, REE đang triển khai ba dự án điện gió trên bờ tại Vĩnh Long với tổng công suất 176 MW, dự kiến vận hành thương mại giai đoạn 2026-2027.
Song song đó, REE thông qua thành lập hai công ty con cho dự án điện gió Duyên Hải giai đoạn 2, tổng vốn điều lệ hơn 1.800 tỷ đồng và đầu tư khoảng 6.000 tỷ đồng.
Cụ thể, Công ty TNHH Điện gió REE Duyên Hải 2 (vốn điều lệ 677 tỷ đồng sau tăng) triển khai Nhà máy V1-3 với 2.257 tỷ đồng; Công ty TNHH Điện gió REE Duyên Hải 3 có vốn điều lệ khởi điểm 50 tỷ đồng, dự kiến tăng lên 1.159 tỷ đồng để triển khai Nhà máy điện gió V1-5 và V1-6 giai đoạn 2, với tổng vốn đầu tư 3.864 tỷ đồng (bao gồm 1.159 tỷ đồng vốn góp và 2.705 tỷ đồng vốn vay).
Thành lập năm 1977 và là một trong hai doanh nghiệp đầu tiên niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam, REE đã chuyển mình từ cơ điện lạnh sang hạ tầng thiết yếu, với năng lượng tái tạo làm trụ cột. Danh mục hiện tại bao gồm thủy điện lớn (Thác Bà, Vĩnh Sơn – Sông Hinh, Thác Mơ), điện mặt trời và gió từ Ninh Thuận đến Gia Lai. REE đặt mục tiêu nâng tỷ trọng năng lượng sạch lên trên 50% tổng công suất, đồng thời mở rộng sang nước sạch (cổ phần tại các nhà máy TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu), hạ tầng điện, bất động sản (E-Town Central, E-Town 5) và đầu tư tài chính.
Việc giao khu vực biển cho REE không chỉ là bước đệm cho dự án Nam Bộ 3 mà còn góp phần hình thành hệ sinh thái điện gió ngoài khơi nội địa, thúc đẩy công nghệ số và việc làm xanh. Với sự tham gia của doanh nghiệp như REE, Việt Nam có cơ hội biến tiềm năng khổng lồ thành động lực tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường biển. Các chuyên gia dự báo, đến năm 2030, ngành điện gió ngoài khơi có thể tạo ra hàng nghìn việc làm và thu hút hàng chục tỷ USD đầu tư, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ năng lượng tái tạo khu vực.
Bảo Loan