Saudi Arabia, Qatar và UAE: Những nước Trung Đông tiên phong trong hòa giải xung đột

4 giờ trướcBài gốc

Ngoại trưởng Mỹ khi đó là ông Antony Blinken, Ngoại trưởng Jordan Ayman Safadi, Ngoại trưởng Saudi Arabia Faisal bin Farhan al-Saud, Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman al-Thani, Ngoại trưởng UAE Abdullah bin Zayed al-Nahyan, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry và Tổng thư ký Ủy ban hành pháp Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Hussein al-Sheikh tại hội nghị về xung đột giữa Israel và Phong trào Hamas, ở Amman (Jordan) ngày 4/11/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo tờ SCMP ngày 26/2, vai trò ngày càng mở rộng của các quốc gia vùng Vịnh trong việc hòa giải các xung đột, từ Gaza đến Ukraine, phản ánh niềm tin ngày càng lớn trong cộng đồng quốc tế và các nhà phân tích rằng Saudi Arabia, Qatar và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) có các mối quan hệ và ảnh hưởng cần thiết để hoàn thành công việc trung gian hòa giải.

Theo bà Kristian Coates Ulrichsen, học giả về Trung Đông tại Viện Chính sách Công Baker của Đại học Rice ở Houston (Mỹ), khác với các cường quốc, vốn thường tham gia quá mức vào các xung đột khiến họ khó được coi là bên phân xử công bằng, các quốc gia Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) thường có khả năng và sẵn sàng đối thoại với tất cả các bên. GCC bao gồm Saudi Arabia, UAE, Qatar, Kuwait, Oman và Bahrain.

Theo bà Ulrichsen, với sức mạnh tập hợp của mình, các quốc gia vùng Vịnh có thể sử dụng mối quan hệ toàn cầu rộng lớn để truyền tải thông điệp hoặc duy trì các kênh đối thoại gián tiếp, cho đến khi có điều kiện phù hợp để các đối thủ có thể giao tiếp trực tiếp với nhau.

Điều này thể hiện rõ qua việc Qatar đón tiếp một phái đoàn Taliban theo đề nghị của Mỹ từ năm 2012, điều này cuối cùng đã giúp Qatar làm trung gian cho thỏa thuận hòa bình năm 2020 dẫn đến việc các lực lượng do Mỹ dẫn đầu rút khỏi Afghanistan vào năm sau.

Tương tự, Qatar đã đón nhận lãnh đạo chính trị của Hamas trong nhiều năm theo đề nghị của Mỹ và Israel, đồng thời đã sử dụng ảnh hưởng của mình đối với nhóm này để đàm phán nhượng bộ trong khi đóng vai trò trung gian trong các cuộc đàm phán ngừng bắn kể từ khi chiến tranh Gaza bùng nổ vào tháng 10/2023.

Theo Reuters, UAE đã thông báo với Mỹ rằng họ muốn tổ chức các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, có thể bao gồm một hội nghị hòa bình giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

UAE có vị trí địa chính trị độc đáo. Quốc gia vùng Vịnh này là một trong những đối tác an ninh chính của Mỹ ở Trung Đông và là nơi đóng quân của các lực lượng Mỹ. Tuy nhiên, UAE cũng có mối quan hệ tốt với Moskva và mối quan hệ với Kiev đã được củng cố.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng một trong những ưu tiên hàng đầu của ông là chấm dứt cuộc xung đột kéo dài ba năm và đã nói rằng có thể gặp ông Putin ở Saudi Arabia.

Theo trang nortonrosefulbright.com, trong những năm gần đây, Qatar, UAE và Saudi Arabia đã thông qua các luật làm cho hòa giải trở thành phương thức giải quyết tranh chấp hấp dẫn hơn.

Vào tháng 11/2021, Qatar ban hành Luật Hòa giải, áp dụng cho tất cả các cuộc hòa giải diễn ra tại Qatar, trừ khi các bên có thỏa thuận khác, hoặc khi các bên đồng ý áp dụng Luật Hòa giải cho tranh cãi của họ. Luật Hòa giải của Qatar cũng cho phép tòa án yêu cầu các bên hòa giải tranh cãi của họ, nhưng yêu cầu hòa giải trên cơ sở này không bắt buộc.

Luật Hòa giải của Qatar đặt ra nghĩa vụ bảo mật nghiêm ngặt đối với các bên và người hòa giải, cấm tiết lộ tất cả các cuộc thảo luận, tài liệu hoặc đề nghị và áp dụng phạt nếu các nghĩa vụ này bị vi phạm.

UAE ban hành Luật Hòa giải vào tháng 4/2021, và giống như Luật Hòa giải của Qatar, Luật Hòa giải của UAE cho phép các tòa án trong đất liền của UAE (tức là các tòa án ngoài khu vực tự do) đưa một tranh cãi sang cho bên hòa giải, mặc dù việc này chỉ có hiệu lực nếu các bên đồng ý hòa giải.

Thay đổi quan trọng nhất trong thúc đẩy hòa giải hiệu quả là việc quy định tính bảo mật của các cuộc hòa giải. Theo biện pháp tốt nhất, Luật Hòa giải của UAE yêu cầu rằng nội dung và cách thức của các cuộc hòa giải phải được giữ bí mật. Luật này quy định các bên không thể dựa vào bất kỳ tài liệu hay nhượng bộ nào được đưa ra trong quá trình hòa giải trước tòa. Việc đi chệch khỏi nghĩa vụ bảo mật này chỉ có thể thực hiện được khi có sự đồng ý của cả hai bên.

Cùng với Luật Hòa giải của UAE, chính phủ UAE cũng đã thiết lập một nền tảng "eMediation" gọi là "Wasata" để cho phép các bên thúc đẩy hòa giải hiệu quả.

Vào năm 2023, Saudi Arabia đã ban hành dự thảo Luật Hòa giải, theo đó áp dụng nhiều đặc điểm tốt nhất đã được UAE và Qatar thông qua. Quan trọng là, dự thảo luật yêu cầu các thủ tục hòa giải phải được giữ bí mật. Luật này chưa có hiệu lực nhưng dự kiến sẽ có hiệu lực ngay trong thời gian tới, vì Saudi Arabia tin rằng luật sẽ cải thiện môi trường kinh doanh và khả năng thu hút đầu tư của Vương quốc này.

Thùy Dương/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/saudi-arabia-qatar-va-uae-nhung-nuoc-trung-dong-tien-phong-trong-hoa-giai-xung-dot-20250226182150549.htm