Đối với nữ chủ quán rượu Jun Jung-sook, phố Nokdu của Seoul không còn sôi động như trước, khi mọi người chấp nhận xếp hàng dài để có được chỗ ngồi để kết thúc một ngày làm việc với bánh kếp đậu xanh Hàn Quốc và rượu gạo cay nồng địa phương makgeolli.
Một quán rượu truyền thống vắng khách ở Seoul, Hàn Quốc. Nguồn: Reuters.
Cảnh tượng phổ biến hiện nay là những quán rượu và quán bar nửa kín nửa hở dọc theo con hẻm và phố xá sáng đèn neon, một dấu hiệu cho thấy sự thay đổi mạnh mẽ trong văn hóa uống rượu từng nổi tiếng của Hàn Quốc.
Sự thay đổi đó được thúc đẩy bởi việc các công ty Hàn Quốc đang chậm lại trong các buổi tiệc rượu sau giờ làm việc, sự xuất hiện của một nhóm nữ công nhân trẻ tuổi đang thẳng thắn từ chối tham gia vào những buổi nhậu nhẹt này và sự miễn cưỡng chung của người tiêu dùng trong việc mở hầu bao do lãi suất cao hơn và lạm phát kéo dài.
Sự suy thoái tiêu dùng đã giáng một đòn mạnh vào những địa điểm phổ biến như của bà Jun và phản ánh sự suy giảm rộng hơn về nhu cầu trong nước tại nền kinh tế lớn thứ 4 châu Á, khi nền kinh tế này hầu như không tăng trưởng trong quý III năm nay.
Điều này nhấn mạnh những thách thức mà các doanh nghiệp Hàn Quốc phải đối mặt, từ quán karaoke (Noraebang), đến tiền thuê cửa hàng bán lẻ và quán rượu gia đình. "Tôi không thấy ai say xỉn nữa. Đường phố ở đây từng đông đúc... nhưng giờ thì không còn nữa", bà Jun (77 tuổi) vừa nói vừa liếc nhìn hành lang vắng vẻ từng nhộn nhịp người chơi trò uống rượu như bản hít APT mới nhất của ca sĩ Rose (BlackPink).
Trong khi chi phí đi vay tăng cao vẫn là yếu tố kìm hãm người tiêu dùng nói chung, thì các quán rượu gia đình như của ông Jun đang nhanh chóng biến mất, cho thấy sự thay đổi trong văn hóa uống rượu mạnh của Hàn Quốc và chứng tỏ sự tác động từ những thế lực bền bỉ hơn.
Một yếu tố chính là sự trỗi dậy của thế hệ trẻ có ý thức về sức khỏe trên khắp khu vực. Theo một cuộc khảo sát của Euromonitor, tại quốc gia láng giềng Nhật Bản, nhận thức về sức khỏe ngày càng tăng và phong cách làm việc linh hoạt do đại dịch mang lại cũng đã dẫn đến việc giảm lượng tiêu thụ rượu.
Một con phố với nhiều quán rượu và quán bar vắng tanh ở Seoul, Hàn Quốc. Nguồn: Reuters.
Tại Hàn Quốc, trong thời điểm phán quyết năm 2007 của Tòa án cấp cao Seoul, coi việc ép cấp dưới uống rượu là một hành vi phạm tội, ngày càng nhiều phụ nữ bắt đầu phàn nàn về văn hóa này vì nó làm họ mất thời gian chăm sóc con cái và có nguy cơ bị quấy rối tình dục.
Chị Hailey Kim, một nhân viên văn phòng 40 tuổi tại một công ty phụ tùng ô tô, cho rằng, việc giảm dần các buổi tụ tập ăn uống sau giờ làm việc là do sự hiện diện ngày càng tăng của những đồng nghiệp nữ trẻ tuổi và thẳng thắn. Chị cho biết, một yếu tố khác góp phần làm thay đổi văn hóa này là việc ban hành luật chống tham nhũng năm 2016, trong đó đặt mức trần cho chi phí ăn uống của các quan chức nhà nước để loại bỏ tham nhũng.
Những con số đã nói lên câu chuyện. Mức tiêu thụ rượu ở Hàn Quốc đã giảm 12% so với mức đỉnh điểm năm 2015, tốc độ giảm nhanh thứ hai trong số các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
Theo số liệu mới nhất, chỉ số đo lường doanh số bán hàng tại các quán ăn địa phương đã ở mức thấp kỷ lục là 88,4 vào năm ngoái, trong khi số lượng phòng hát đã giảm xuống còn 25.990 tính đến tháng 7 năm nay từ 28.758 vào năm 2020.
Hàn Quốc có một trong những quốc gia có tỷ lệ người tự kinh doanh cao nhất thế giới, chiếm khoảng 25% thị trường việc làm, cao hơn nhiều so với mức trung bình 15% trong số các nước OECD, khiến nước này đặc biệt dễ bị suy thoái.
Cảnh đêm đang phai nhạt và các quán rượu Noraebang đóng cửa làm nổi bật một vấn đề lớn hơn đối với các nhà hoạch định chính sách: làm thế nào để giải quyết sự chênh lệch giữa xuất khẩu vững chắc và tiêu dùng trong nước yếu.
Nhu cầu bên ngoài mạnh mẽ không thúc đẩy sức mạnh kinh tế nói chung, làm phức tạp thêm nhiệm vụ của Ngân hàng Hàn Quốc nhằm tạo ra một cú hạ cánh mềm cho nền kinh tế trong chu kỳ cắt giảm lãi suất hiện tại. "Chi tiêu trong nước yếu hơn cho thấy mọi người kém khá giả hơn. Doanh số bán lẻ cho thấy người tiêu dùng ngày càng chi nhiều tiền hơn vào các cửa hàng tiện lợi để mua đồ ăn mang về và đang cắt giảm chi tiêu nhà hàng", ông Lee Jin-kook, một nhà kinh tế tại Viện Phát triển Hàn Quốc cho biết.
Đối với chủ quán Jun, mức tiêu thụ chậm hơn trong bối cảnh văn hóa uống rượu đang thay đổi có nghĩa là phải từ bỏ quán rượu gia đình mà bà đã điều hành từ năm 1993.
Hà Anh (theo Reuters)