Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng: 'Tiếp sức' cho doanh nghiệp nông nghiệp phát triển

14 giờ trướcBài gốc

Sửa đổi để phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế

Ngày 26/11/2024, Quốc hội thông qua Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) - Luật số 48/2024/QH15, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Theo đánh giá của bà Lê Thị Duyên Hải - Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam, Luật được ban hành với nhiều điểm quan trọng đã được sửa đổi, bổ sung, trong đó có 2 thay đổi được coi là ưu việt.

Điểm thay đổi có ý nghĩa rất lớn là bổ sung quy định hoàn thuế đối với dự án đầu tư mở rộng. Đây vốn là điểm nghẽn tồn tại nhiều năm. Trước đây, Luật số 106/2016/QH13 chỉ cho phép hoàn thuế đối với dự án đầu tư mới, khiến hoạt động mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ gặp khó khăn. Với Luật số 48/2024/QH15, vướng mắc này được tháo gỡ, giúp doanh nghiệp đã đầu tư hiệu quả có thể tiếp tục mở rộng quy mô, nâng cao hiệu suất, đổi mới dây chuyền và máy móc.

Mô hình trồng dưa chuột baby ứng dụng công nghệ cao ở xã Kiến Minh, thành phố Hải Phòng. Ảnh tư liệu

Cùng với đó, Luật bổ sung trường hợp hoàn thuế cho doanh nghiệp sản xuất hàng thiết yếu, an sinh xã hội. Trước đây, nhiều mặt hàng thiết yếu áp dụng thuế suất GTGT đầu ra 5%, trong khi chi phí đầu vào lại chịu thuế suất 10%. Do không được khấu trừ hết, doanh nghiệp thường bị âm thuế GTGT với số tiền lớn, nhưng không được hoàn. Luật mới đã khắc phục bất cập này, cho phép hoàn phần thuế GTGT chưa khấu trừ hết.

Bà Hải cho rằng, 2 thay đổi lớn nói trên có ý nghĩa rất thiết thực trong khuyến khích đầu tư, xuất khẩu và sản xuất hàng thiết yếu. Bởi việc được hoàn thuế đồng nghĩa doanh nghiệp có thêm dòng tiền để tái sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, qua triển khai thực hiện, Bộ Tài chính nhận được văn bản của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, các hiệp hội và doanh nghiệp phản ánh vướng mắc về chính sách thuế GTGT đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi.

“Tại dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất, các doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện kê khai, lưu giữ chứng từ và thanh toán qua ngân hàng sẽ được hoàn thuế một cách nhanh chóng, không còn phụ thuộc vào tình trạng nộp thuế của bên bán. Đây là chủ trương rất đúng đắn, bởi việc được hoàn thuế đồng nghĩa doanh nghiệp có thêm dòng tiền để tái sản xuất, kinh doanh”.

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam

Một trong những vướng mắc là việc áp thuế GTGT 5% đầu vào đối với sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Do phần lớn các mặt hàng này được xuất khẩu, nên sau khi nộp thuế GTGT đầu vào, doanh nghiệp lại phải thực hiện thủ tục hoàn thuế, gây đọng vốn, phát sinh chi phí và kéo dài thời gian. Trong khi đó, ngân hàng lại không giải ngân phần thuế GTGT đã nộp khi cấp vốn lưu động, khiến doanh nghiệp gặp khó về dòng tiền.

Bên cạnh đó, nông sản và thủy sản nhập khẩu hiện không chịu thuế GTGT, tạo ra sự bất bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu. Doanh nghiệp trong nước phải vay vốn để nộp thuế, trong khi doanh nghiệp nhập khẩu không chịu áp lực tài chính này, dẫn tới giảm khả năng cạnh tranh của hàng nông sản nội địa.

Doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi hiện cũng phải chịu thuế GTGT 5% đầu vào không được khấu trừ, phải hạch toán vào chi phí, khiến giá thành sản phẩm tăng và ảnh hưởng trực tiếp đến người chăn nuôi. Trong khi đó, thức ăn chăn nuôi nhập khẩu lại không chịu thuế GTGT.

Một bất cập khác là quy định về hoàn thuế, doanh nghiệp chỉ được hoàn khi bên bán đã kê khai, nộp thuế đầy đủ. Tuy nhiên, doanh nghiệp mua không có công cụ để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của bên bán, nên trong nhiều trường hợp, dù người mua đã làm đúng quy định, vẫn bị từ chối hoàn thuế do lỗi từ phía người bán. Quy định này khiến doanh nghiệp xuất khẩu chịu thiệt hại dòng tiền và đối mặt rủi ro cao trong hoạt động kinh doanh.

Từ thực tiễn đó, việc tiếp tục sửa đổi, bổ sung Luật Thuế GTGT là cần thiết, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế hiện nay.

Bảo đảm cạnh tranh công bằng

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp phản ánh về vấn đề này, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, khi Luật Thuế GTGT được áp dụng, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp gặp không ít khó khăn. Trước đây, khi mua, thu gom nông sản, người dân không phải kê khai thuế, đặc biệt là ở khâu thương mại trung gian. Tuy nhiên, hiện nay, phần lớn doanh nghiệp không thể mua trực tiếp từ nông dân, mà phải thông qua thương lái hoặc đơn vị trung gian. Điều này khiến doanh nghiệp phải kê khai và nộp thuế GTGT, dẫn đến nhiều phát sinh phức tạp.

Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế GTGT đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5, khoản 5 Điều 9 và khoản 9 Điều 15 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Theo đó, sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu, thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Đồng thời, doanh nghiệp, hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã khác thì không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT, nhưng được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Theo bà Lê Thị Duyên Hải, việc sửa đổi Luật Thuế GTGT theo hướng mà Bộ Tài chính đề xuất giúp doanh nghiệp tránh đọng vốn, giảm thủ tục vừa nộp - vừa hoàn thuế, tăng tính cạnh tranh cho hàng xuất khẩu. Việc sửa đổi quy định nói trên sẽ giúp giảm chi phí sản xuất, ổn định giá, hỗ trợ người chăn nuôi, bảo đảm cạnh tranh công bằng giữa hàng trong nước và hàng nhập khẩu.

Doanh nghiệp chủ động tuân thủ để được hoàn thuế nhanh

Doanh nghiệp hoàn thuế thường chịu phụ thuộc vào chứng từ do bên bán cung cấp. Nếu đối tác không tuân thủ pháp luật thuế (không kê khai, nợ thuế, bỏ trốn…), thì hồ sơ hoàn thuế của doanh nghiệp sẽ gặp trở ngại. Trong khi đó, một số doanh nghiệp đầu tư chưa tuân thủ đúng quy định pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, giấy phép, vốn điều lệ…, dẫn đến vi phạm, làm hồ sơ hoàn thuế bị vướng.

Vì vậy, doanh nghiệp cần chủ động tuân thủ đúng quy định khi lập phương án đầu tư, phương án sản xuất; chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, giấy tờ theo yêu cầu. Nếu có vướng mắc, cần xử lý trước khi gửi hồ sơ đề nghị hoàn thuế.

Điểm mấu chốt là doanh nghiệp cần chủ động kiểm soát hồ sơ, chứng từ ngay từ đầu, thường xuyên soát xét hóa đơn, hợp đồng, chứng từ thanh toán, nhất là với doanh nghiệp có kỳ hoàn thuế dài (đầu tư; vừa xuất khẩu, vừa bán trong nước). Với doanh nghiệp xuất khẩu, cần lưu ý hợp đồng xuất khẩu, thanh toán quốc tế, khai báo hải quan.

Đặc biệt, doanh nghiệp cần lựa chọn đối tác uy tín, đáng tin cậy, nhằm hạn chế rủi ro về chứng từ và nghĩa vụ thuế. Việc chủ động không chỉ tốt cho hoàn thuế, mà còn tuân thủ các quy định, hồ sơ với các số liệu hoàn toàn khớp, đảm bảo tránh bị giải trình, kiểm tra, giúp thủ tục hoàn thuế nhanh gọn.

Văn Tuấn

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/sua-luat-thue-gia-tri-gia-tang-tiep-suc-cho-doanh-nghiep-nong-nghiep-phat-trien-186061-186061.html