Tạm yên sóng gió

7 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Trump ký đạo luật chi tiêu, chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ. Ảnh: GI

Bên được, bên mất và sức ép lên đời sống kinh tế-xã hội

Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra là: Ai được lợi, ai chịu thiệt từ cuộc đối đầu ngân sách kéo dài? Về mặt hình ảnh chính trị, áp lực chủ yếu dồn lên đảng Cộng hòa - lực lượng đang kiểm soát Nhà Trắng và lưỡng viện. Khi chính phủ liên bang ngừng hoạt động, công chúng thường quy trách nhiệm lớn hơn cho đảng cầm quyền vì vai trò điều hành trực tiếp. Một số phân tích cho rằng các diễn biến gần đây có thể đã tác động đến kết quả kém tích cực của đảng trong một số cuộc bầu cử địa phương. Tổng thống Donald Trump cũng thẳng thắn thừa nhận việc gián đoạn hoạt động liên bang ít nhiều ảnh hưởng tới niềm tin đối với các chương trình cải cách mà ông theo đuổi.

Tuy nhiên, đảng Dân chủ cũng không thể coi đây là một thắng lợi mang tính chiến lược. Trong suốt thời gian đàm phán, họ không đạt được nhượng bộ đáng kể nào liên quan đến các nội dung chủ chốt như kéo dài một số hạng mục hỗ trợ trong Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng. Mặt khác, những khác biệt nội bộ lại bộc lộ rõ rệt hơn. Sự phân hóa giữa nhóm chủ trương hợp tác lưỡng đảng và nhóm theo đuổi lập trường cứng rắn cho thấy đảng này cũng đối diện thách thức về thống nhất quan điểm.

Nhìn rộng hơn, tác động kinh tế của đợt đóng cửa kéo dài lần này là không nhỏ. Nhiều ước tính cho rằng thiệt hại đã lên tới hàng chục tỷ USD, tương đương gần 1% GDP - mức độ ít thấy kể từ sau đại dịch COVID-19. Sự đình trệ của hệ thống công vụ liên liên bang ảnh hưởng trực tiếp đến hàng trăm nghìn nhân viên và nhiều dịch vụ công thiết yếu. Những trục trặc tại một số bộ phận quản lý giao thông, phúc lợi xã hội, an toàn thực phẩm hay hỗ trợ hành chính cho doanh nghiệp là lời nhắc nhở về mức độ phụ thuộc của nền kinh tế vào một bộ máy công quyền vận hành liên tục.

Đáng chú ý hơn, sự kiện lần này nêu bật một thực tế mới: khả năng chịu đựng của hệ thống quản trị ở Mỹ không còn “bất biến” như nhiều người vẫn hình dung. Đóng cửa chính phủ không dẫn tới các kịch bản cực đoan như gián đoạn an ninh, sụp đổ hạ tầng hay hỗn loạn xã hội, nhưng đủ để làm lộ rõ mức độ nhạy cảm của đời sống kinh tế - xã hội trước những đứt gãy ở cấp độ liên bang. Khi một số chương trình phúc lợi phải tạm dừng, hoặc một số dịch vụ hành chính bị trì hoãn, tác động dây chuyền lan tỏa nhanh hơn so với những giai đoạn trước đây.

Khoảng tạm lắng trước vòng thương lượng mới

Lịch sử nước Mỹ đã ghi nhận 22 lần chính phủ phải đóng cửa, nhưng tần suất và thời lượng trong giai đoạn gần đây phản ánh mức độ phân cực ngày càng sâu. Đây là lần thứ tư trong chưa đầy 5 năm nhiệm kỳ của Tổng thống Trump - một con số cho thấy cơ chế thương lượng ngân sách vốn dựa trên nền tảng thỏa hiệp đã trở nên khó vận hành hơn. Thỏa thuận hiện tại có được một phần nhờ sự ủng hộ của một số thượng nghị sĩ Dân chủ sắp mãn nhiệm, không chịu sức ép tái tranh cử, qua đó tạo nên khoảng trống chính trị cho phép hai bên tìm được tiếng nói chung tạm thời. Tuy nhiên, đây chỉ là một cấu trúc đồng thuận mong manh, khó dự báo duy trì được bao lâu.

Chính phủ Mỹ mở cửa trở lại - Nguy cơ tái diễn bế tắc và những chia rẽ chưa được tháo gỡ. Ảnh: GI

Từ nay đến cuối kỳ hạn ngân sách tạm thời, hai đảng vẫn phải quay lại bàn đàm phán với nhiều vấn đề còn để ngỏ. Không có gì đảm bảo rằng động lực thỏa hiệp hiện nay sẽ được duy trì, nhất là khi năm 2026 đang đến gần và cả hai bên đều cân nhắc tính toán chiến lược. Đối với đảng Cộng hòa, việc nhượng bộ sâu hơn có thể bị xem là tín hiệu bất lợi trước thềm bầu cử. Với đảng Dân chủ, sự chia rẽ nội bộ có thể khiến việc hình thành lập trường thống nhất trở nên khó khăn hơn.

Tình trạng phân cực kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến năng lực quản trị của chính phủ liên bang, mà còn đặt ra thách thức đối với ổn định kinh tế - xã hội. Khi cơ chế hoạt động của bộ máy công quyền bị gián đoạn lặp lại, niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào sự ổn định của môi trường chính sách có thể suy giảm. Điều này cũng tác động đến các đối tác quốc tế, những quốc gia vốn theo dõi sát sao khả năng duy trì cam kết của Washington trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại hay an ninh.

Từ góc độ bình luận chính sách, cuộc đóng cửa chính phủ vừa qua cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì sự đồng thuận trong hoạt động quản lý quốc gia. Dù bộ máy của Mỹ nhìn chung vẫn vận hành ổn định, mức độ ổn định đó phụ thuộc nhiều vào tinh thần hợp tác và trách nhiệm của các đảng phái. Nếu tình trạng đối đầu kéo dài tiếp tục lặp lại, rủi ro không chỉ dừng ở những gián đoạn trước mắt, mà còn có thể ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào cách thức điều hành chung của đất nước.

Đợt gián đoạn lần này khép lại, nhưng những câu hỏi lớn về khả năng hợp tác lưỡng đảng, về mức độ linh hoạt của hệ thống chính trị và về tương lai ổn định ngân sách liên bang vẫn còn đó. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động và môi trường quốc tế nhiều thay đổi, việc duy trì một nền quản trị có khả năng phản ứng nhanh và ổn định càng trở nên quan trọng. Chính trường Mỹ sẽ tiếp tục bị thử thách trong những tháng tới, khi hai đảng phải tìm điểm chung để tránh lặp lại vòng xoáy gián đoạn vốn ẩn chứa nhiều hệ lụy rộng lớn hơn cho cả nước Mỹ và hệ thống quốc tế.

Hùng Anh (CTV)

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/tam-yen-song-gio-268704.htm