Nhiều cơ hội
Tính đến hết quý 3-2025, doanh thu phòng vé của phim Việt đã qua mốc 3.100 tỷ đồng, vượt trội so với kỷ lục 1.900 tỷ đồng của cả năm 2024. Trong đó, có đến 12 phim Việt đạt doanh thu trên 100 tỷ đồng - một con số mà vài năm trước chỉ là “giấc mơ xa vời”.
Trung bình mỗi tháng, có 5-7 phim Việt ra rạp, tạo nên một “đường đua phòng vé” sôi động chưa từng thấy. Số lượng phim ra rạp tăng cũng minh chứng cho sự nhập cuộc tích cực của đông đảo nhà sản xuất (NSX), nhà đầu tư vào phim ảnh.
Ngoài những tên tuổi vốn đã quen thuộc, thị trường cũng chào đón nhiều nhà đầu tư, NSX mới tham gia, góp phần mang đến sự đa dạng cho điện ảnh Việt. Bà Vũ Thị Bích Liên, Giám đốc điều hành Tổ hợp giải trí và truyền thông Mega GS, NSX của nhiều dự án phim điện ảnh thời gian gần đây, như Vong nhi, Nhà không bán, Âm dương lộ (đạo diễn Hoàng Tuấn Cường), Nhà ma xó (đạo diễn Trương Dũng), cho biết, thuận lợi lớn nhất của thị trường điện ảnh Việt hiện nay chính là sự ủng hộ của khán giả Việt.
“Thị trường luôn có phim khán giả thích hoặc không thích, nhưng điều quan trọng là khán giả đã chịu ra rạp và vì vậy, các NSX phải tập trung làm tốt nhất trong khả năng của mình”, bà Vũ Thị Bích Liên chia sẻ.
Hiện nay, vốn đầu tư cho điện ảnh Việt đến từ nhiều nguồn như: Nhà nước, các nhà đầu tư tư nhân, nhà đầu tư nước ngoài, hay từ các quỹ hỗ trợ điện ảnh quốc tế… Trong đó, khu vực tư nhân chiếm đa số. Gần đây, mô hình hợp tác công - tư cũng có những dịch chuyển tích cực, nhờ sự thành công của nhiều tác phẩm như: Mưa đỏ (đạo diễn NSƯT Đặng Thái Huyền, Điện ảnh Quân đội nhân dân hợp tác HKFilm và Galaxy Studio sản xuất), Tử chiến trên không (đạo diễn Hàm Trần, Điện ảnh Công an Nhân dân hợp tác Galaxy Studio sản xuất)… Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa có các quỹ đầu tư mạo hiểm dành cho điện ảnh, bởi sản xuất phim vẫn được đánh giá là lĩnh vực có tính rủi ro cao.
Đoàn phim "Mưa đỏ" giao lưu với khán giả, đây là một trong những phim có sự đầu tư lớn. Ảnh: ĐPCC
Một NSX gạo cội trong ngành tiết lộ, nếu có một dự án tốt thì việc kêu gọi đầu tư không quá khó, thậm chí nhiều người còn mong muốn được đầu tư. Đó là lý do những bộ phim của các đạo diễn như Lý Hải, Trấn Thành, Victor Vũ... luôn thu hút đông đảo nhà đầu tư, đối tác, nhãn hàng, nhà tài trợ.
Một số trường hợp khác, như Mega GS sẽ chọn tự bỏ vốn để có thể chủ động hoàn toàn về nội dung và chiến lược sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, với các nhà làm phim độc lập hoặc mới vào nghề, hành trình đi tìm vốn vẫn là thử thách đầy khó khăn. Họ buộc phải tìm đến các chợ dự án điện ảnh, hoặc kêu gọi từ các quỹ điện ảnh, tổ chức nước ngoài… nhưng hiệu quả cũng không cao.
“Canh bạc” thắng - thua
“Thực tế, làm phim điện ảnh có thể thắng nhưng cũng dễ mất trắng. Đó là canh bạc mạo hiểm, mà cái gì mạo hiểm thì có thể lời nhiều”, là lời khẳng định của bà Vũ Thị Bích Liên. Cũng vì vậy, ngay cả khi nhận được những lời ngỏ ý về hợp tác đầu tư từ đối tác nước ngoài, bà Bích Liên vẫn chưa sẵn sàng. “Bao giờ tự tin về mọi thứ, có thể tôi sẽ làm, còn hiện tại thì chưa”, bà Vũ Thị Bích Liên chia sẻ.
Liên quan đến câu chuyện đầu tư, hợp tác nước ngoài, nhiều chuyên gia trong giới điện ảnh đều khẳng định, dù cánh cửa đã mở nhưng các thách thức cũng đồng thời xuất hiện.
Theo ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc điều hành V Pictures (công ty con của CJ CGV Việt Nam, chuyên đầu tư, sản xuất phim Việt và phát hành phim), nguồn vốn từ nước ngoài đầu tư vào điện ảnh trong nước đang vướng một số quy định cũng như thủ tục liên quan đến hợp đồng BCC (hợp đồng hợp tác kinh doanh) nên phần nào bị hạn chế. Các vấn đề về cơ chế, thủ tục hoàn vốn, đóng hợp đồng… cũng là những trở ngại khiến nguồn vốn đầu tư cho điện ảnh Việt hiện chủ yếu phải dựa vào vốn nội địa.
Một thách thức khác là hiện điện ảnh Việt chưa thể thu hút được sự tham gia của các nhà đầu tư ngoài ngành. Do luôn bị xem là lĩnh vực đầu tư có nhiều rủi ro nên việc kêu gọi đầu tư chủ yếu vẫn phụ thuộc vào những người đã từng quen biết. Số lượng phim tăng lên, trong khi số lượng nhà đầu tư vẫn như cũ, thị trường điện ảnh Việt nhanh chóng rơi vào tình trạng thiếu nguồn vốn nghiêm trọng.
Quá trình thực hiện bộ phim Thám tử Kiên - Kỳ án không đầu. Ảnh: ĐPCC
Về mặt thị trường, mặc dù tổng doanh thu phim Việt hiện gần gấp đôi so với năm 2024 nhưng lại xảy ra một thực tế, phim nào thắng sẽ thắng rất lớn, còn phim không tốt sẽ sụp đổ ngay từ đầu. Con số chênh lệch giữa doanh thu 714 tỷ đồng của Mưa đỏ và chỉ hơn 153 triệu đồng của Tiệm cầm đồ: Có chơi có chịu (đạo diễn Hoàng Anh Duy) phản ánh tính phân cực rất cao đó.
Là đơn vị đang tham gia góp vốn nhiều dự án điện ảnh, theo ông Nguyễn Hoàng Hải, tiêu chí đầu tiên được V Pictures xét đến chính là tính tiềm năng - tức là khả năng hoàn vốn của dự án. Theo đó, kịch bản luôn là yếu tố quan trọng nhất được xem xét trước khi quyết định đầu tư, tiếp đến là đạo diễn, ê kíp thực hiện và diễn viên.
Tán đồng quan điểm này, bà Vũ Thị Bích Liên cho rằng, một bộ phim hay đầu tiên phải có một câu chuyện hay. “Chính vì vậy, đối với tôi, kịch bản rất quan trọng. Kịch bản không hay, tôi sẽ lắc đầu ngay”, bà Vũ Thị Bích Liên nhấn mạnh.
Một tín hiệu tích cực khác hiện nay là thị trường điện ảnh Việt đang được các nhà đầu tư nước ngoài để mắt. Đạo diễn - NSƯT Vũ Thành Vinh cho biết, các đối tác Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore… đánh giá cao tiềm năng thị trường điện ảnh Việt Nam và đã có không ít nhà đầu tư bỏ vốn vào thị trường trong nước. Bà Vũ Thị Bích Liên tiết lộ, một số nhà đầu tư của Pháp đã ngỏ ý hợp tác, ở cả phương diện đầu tư sản xuất cho đến đưa phim Việt đi chiếu ở các thị trường nước ngoài.
VĂN TUẤN