Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến với dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo.
Tất cả nhà giáo đều hưởng lương đặc thù
Theo dự thảo, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, giáo viên mầm non hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,25 so với hệ số lương hiện hưởng, các chức danh nhà giáo khác hưởng hệ số lương đặc thù mức 1,15 so với hệ số lương hiện hưởng.
Nhà giáo dạy tại trường, lớp dành cho người khuyết tật, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, trường phổ thông nội trú vùng biên giới được cộng thêm 0,05 so với mức quy định.
Hệ số lương đặc thù được tính với mức lương và không dùng để tính mức phụ cấp.
Công thức tính lương giáo viên = lương cơ sở x hệ số lương hiện tại x hệ số lương đặc thù
Theo ước tính của Bộ GD&ĐT, ngân sách phát sinh chủ yếu cho đối tượng là giáo viên mầm non, phổ thông do chiếm số lượng lớn nhà giáo và các cơ sở giáo dục khác hiện đang tự chủ mức độ 3, mức độ 2. Theo đó, ngân sách phát sinh khoảng 1.652 tỉ đồng/tháng.
Bộ GD&ĐT đề xuất tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Ảnh minh họa: TT
Ngoài hệ số lương đặc thù, dự thảo Nghị định cũng quy định mức hưởng phụ cấp trách nhiệm, phụ cấp lưu động.
Trong đó, Bộ GD&ĐT đề xuất phụ cấp trách nhiệm công việc dao động từ 0,1-0,3 cho giáo viên làm công tác tư vấn; giữ vị trí tổ trưởng, tổ phó chuyên môn; nhà giáo làm các nhiệm vụ cốt cán từ 5 ngày/tháng trở lên; nhà giáo dạy tiếng dân tộc thiểu số trong các khoa đào tạo tiếng dân tộc thiểu số tại cơ sở giáo dục đại học...
Đối với phụ cấp lưu động, dự thảo quy định hệ số 0,2 so với mức lương cơ sở theo số ngày thực tế lưu động đối với giáo viên được cử biệt phái, dạy liên trường và nhà giáo phải di chuyển để dạy ở các điểm trường hoặc phân hiệu.
Theo Bộ, quy định này nhằm khắc phục các bất cập như giáo viên được cử đi dạy biệt phái, dạy liên hoặc được điều động sang cơ sở giáo dục khác; giáo viên phải di chuyển giữa các điểm trường trong một cơ sở giáo dục để giảng dạy nhưng không được hưởng phụ cấp lưu động cho những ngày phải di chuyển.
Chi phí phát sinh để chi trả phụ cấp lưu động cho các đối tượng bổ sung khoảng 5,5 tỉ/tháng, 50 tỉ/năm.
Cạnh đó, Bộ GD&ĐT cũng đề xuất nhà giáo được bổ nhiệm chức danh giáo sư được áp dụng bảng lương chuyên gia cao cấp. Theo đó, bảng lương gồm 3 bậc: 8,8 - 9,4 -10,0.
Riêng đề xuất này, Bộ GD&ĐT cho biết về cơ bản, các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu có chức danh giáo sư đang tự chủ chủ yếu mức độ 3, 2 và tiến tới sẽ tăng mức tự chủ, do đó, tiền lương chi trả cho giáo sư về cơ bản không làm phát sinh nhiều ngân sách nhà nước.
Bộ GD&ĐT nhận định dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Nhà giáo là một bước quan trọng nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo, tiến tới lộ trình để hiện thực hóa chủ trương “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.
Thu nhập giáo viên hiện nay chưa đảm bảo cuộc sống
Theo Bộ GD&ĐT, mặc dù Đảng và Nhà nước quan tâm đến chế độ, chính sách đối với nhà giáo, thực tế cho thấy các chế độ, chính sách hiện hành chưa thực sự thu hút được những học sinh giỏi đăng ký học ngành sư phạm; chưa thu hút được nhà khoa học trẻ, người có tài năng, người giỏi ở ngoài ngành sư phạm trở trở thành nhà giáo; chưa thực sự giữ chân được nhà giáo giỏi, nhà giáo công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn…
Do đó, rất cần có những chính sách đột phá, vượt trội trong quy định về tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo để bảo đảm ổn định số lượng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo.
Theo Bộ GD&ĐT, thu nhập chưa đảm bảo đủ sống là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng giáo viên nghỉ việc có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Ảnh minh họa: TT
Tính đến tháng 4-2025, cả nước còn thiếu 102.097 giáo viên các cấp học mầm non, phổ thông trong biên chế so với định mức quy định của Bộ GD&ĐT. Trong đó, mầm non thiếu 30.057, tiểu học thiếu 22.255, THCS thiếu 30.702, THPT thiếu 19.083.
Cạnh đó, trong 3 năm học, tính từ tháng 8-2020 đến tháng 8-2023, cả nước có trên 40.000 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc; giáo viên nghỉ việc độ tuổi dưới 35 chiếm tới 60% tổng số giáo viên nghỉ việc.
Tính từ tháng 8-2023 đến tháng 4-2024 có 7.215 giáo viên nghỉ việc, trong đó số giáo viên bỏ nghề ở bậc mầm non chiếm tỉ lệ cao (khoảng 1.600 giáo viên, chiếm khoảng 22%) và giảm dần theo các cấp học từ thấp đến cao.
"Trong khi đó, một loạt các chủ trương mới đòi hỏi ngành giáo dục cần nhiều hơn số lượng giáo viên đứng lớp và chất lượng giáo viên ngày càng phải tăng cao", Bộ GD&ĐT nêu.
Theo tính toán của Bộ, hiện nay, nhà giáo mới vào nghề trong 5 năm công tác đầu chỉ được hưởng lương theo hệ số lương và phụ cấp ưu đãi, chưa có phụ cấp thâm niên nên tổng thu nhập vẫn còn thấp, do đó còn có khoảng cách chênh lệch xa so với giáo viên lâu năm mặc dù các nhiệm vụ cơ bản như nhau.
Cụ thể, mức lương thấp nhất của giáo viên mầm non khoảng 6,6 triệu đồng, giáo viên tiểu học khoảng 7,3 triệu đồng, giáo viên THCS, THPT, dự bị đại học khoảng 7,1 triệu đồng - cách quá xa so mức lương cao nhất, tương ứng lần lượt là 20,6 triệu, 24,6 triệu, 28,5 triệu và 30,5 triệu; thấp hơn mức lương trung bình 7,7 triệu đồng của người lao động năm 2024.
"Thu nhập chưa đảm bảo đủ sống cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng giáo viên nghỉ việc có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, nhất là đối với đội ngũ giáo viên trẻ có độ tuổi dưới 35", Bộ GD&ĐT nhận định.
Vì vậy, theo Bộ GD&ĐT, việc Chính phủ ban hành Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp là hoàn toàn cần thiết để khắc phục những bất cập còn tồn tại trong thực tiễn, để xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo.
THANH TÚ