Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: Mỹ Phương – TTXVN
Chuỗi giá trị thực phẩm số hóa và thương mại điện tử xuyên biên giới là "đường cao tốc mới" đưa sản phẩm Việt trực tiếp tới người tiêu dùng và nhà nhập khẩu giá trị cao. Đây là nhận định của các chuyên gia tại Hội nghị quốc tế "Thương hiệu thực phẩm Việt Nam năm 2025", do Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương phối hợp với Sàn Thương mại điện tử Alibaba.com và các đơn vị khác tổ chức ở TP. Hồ Chí Minh, ngày 12/11.
Cụ thể, ông Nguyễn Việt An, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Hỗ trợ đổi mới sáng tạo (ISC), Cục Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ phân tích, hành vi người tiêu dùng thực phẩm trực tuyến (online) toàn cầu ưu tiên sự tiện lợi, tốc độ, an toàn, minh bạch, niềm tin, giá cả, sức khỏe và bền vững. Trong khi Việt Nam đã có nền tảng để bứt phá thị trường xuất khẩu trực tuyến là nguồn hàng, chính sách và sự kết nối sàn thương mại điện tử toàn cầu.
Thị trường nông sản – thực phẩm Việt Nam có thế mạnh và chủ lực xuất khẩu trực tuyến có thể kể đến là cà phê, điều, đồ uống, trái cây sấy, gia vị, đặc sản vùng miền… Người mua quốc tế cũng bị hấp dẫn bởi sản phẩm Việt có hương vị đặc trưng, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc, câu chuyện vùng miền, hình ảnh số và ý kiến đánh giá.
Liên quan đến chuỗi giá trị thực phẩm số hóa và thương mại điện tử xuyên biên giới, ông Nguyễn Thành Dương, Phó Trưởng phòng Phòng phát triển năng lực xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương cho hay, Chính phủ đã đầu tư, phát triển hệ sinh thái xúc tiến thương mại số (Digital Trade Promotion Ecosystem) là kết cấu hạ tầng mềm trong thương mại, nhằm mục tiêu thiết lập các kênh tiêu thụ trong nước và quốc tế. Hệ sinh thái có các nền tảng cơ bản dùng chung như hội chợ, triển lãm số, kết nối giao thương thông minh, cơ sở dữ liệu chuyên ngành xúc tiến thương mại, tư vấn-huấn luyện trực tuyến…
Điển hình, nền tảng hội chợ áp dụng công nghệ thực tế ảo cho phép tổ chức các sự kiện hội chợ, triển lãm,… trực tuyến thay vì tổ chức các sự kiện này tại một địa điểm vật lý, người dùng có thể tham gia thông qua máy tính hoặc thiết bị di động thông qua internet. Hoặc hệ thống truy xuất nguồn gốc xúc tiến thương mại iTrace 247 dựa trên công nghệ blockchain Solana, một hệ thống mã nguồn mở, Smart contract trong hệ thống được lập trình bằng ngôn ngữ Rust, một ngôn ngữ bậc cao với tính bảo mật và hiệu suất cao được phát triển bởi Cục Xúc tiến Thương mại và GIZ.
Hiện nay, gian hàng Quốc gia Việt Nam – Vietnam Pavilion cũng là không gian hàng hóa Made-in-Vietnam trên Alibaba.com, tập hợp giới thiệu doanh nghiệp, thương hiệu uy tín và sản phẩm chất lượng, đại diện xây dựng và quảng bá hình ảnh - thương hiệu Việt Nam. Đồng thời, đây còn là không gian hỗ trợ đẩy mạnh hoạt động kết nối thương mại kinh doanh, tăng cường hiểu biết về sản phẩm và doanh nghiệp Việt Nam cho khách hàng quốc tế.
Bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương, phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Mỹ Phương – TTXVN
Trong kỷ nguyên toàn cầu đang chuyển mạnh sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và tiêu dùng bền vững, bà Phan Thị Thắng, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, trong giai đoạn 2026–2030, Bộ Công Thương đặt trọng tâm triển khai Chương trình thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất và tiêu dùng bền vững. Chương trình quy mô lớn với kỳ vọng tạo ra nhiều sản phẩm xanh mới, củng cố tiêu chí xanh, đồng thời đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn tại các ngành, lĩnh vực, địa phương có tiềm năng.
Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh, mục tiêu hướng tới của chương trình là giảm thiểu, tiết kiệm nguyên vật liệu đầu vào và nâng cao hiệu quả sản xuất cho doanh nghiệp. Cùng với đó, Bộ Công Thương cũng sẽ chú trọng thúc đẩy hợp tác quốc tế, liên kết để nghiên cứu và sản xuất sản phẩm mới, sản phẩm xanh hơn, đồng thời giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn tài chính xanh, đặc biệt là ưu đãi đối với doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ đang chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh.
Tuy nhiên, để thúc đẩy thị trường xuất khẩu trực tuyến, Việt Nam vẫn thiếu chiến lược đổi mới sáng tạo chuỗi giá trị tạo động lực kích hoạt bứt tốc. Đặc biệt, yêu cầu thị trường là đổi mới sáng tạo toàn chuỗi, tức không chỉ marketing mà là cả sản xuất, logistics, bao bì, truy xuất,…
Với bối cảnh này, nhiều doanh nghiệp đề xuất, chiến lược Quốc gia về xuất khẩu thực phẩm qua Thương mại điện tử xuyên biên giới cần xác định thương mại điện tử xuyên biên giới là kênh chiến lược bổ sung cho xuất khẩu truyền thống. Cùng với đó, lồng ghép thương mại điện tử xuyên biên giới trong những chính sách về đổi mới sáng tạo, kinh tế số, nông nghiệp số, logistics.
Một vấn đề quan trọng hàng đầu nữa, là cơ quan quản lý nhà nước nên tăng cường chuẩn hóa và số hóa truy xuất nguồn gốc bằng giải pháp mã định danh vùng trồng, tích hợp dữ liệu, khuyến khích ứng dụng blockchain/IoT cho nhóm sản phẩm chủ lực. Bên cạnh đó, thí điểm sandbox về truy xuất nguồn gốc số, hợp đồng số, chứng từ điện tử trong xuất khẩu thực phẩm,... mà trong đó doanh nghiệp xuất khẩu trực tuyến đóng vai trò "đầu mối đổi mới sáng tạo".
Mỹ Phương/vnanet.vn