Tiến bộ mới trong điều trị ung thư xương tại Việt Nam

6 giờ trướcBài gốc

Nội dung

1. Ung thư xương - Căn bệnh có tỷ lệ di căn và tử vong cao

2. Các phương pháp điều trị ung thư xương phổ biến hiện nay

3. Hiệu quả của phương pháp điều trị ung thư xương bằng ni-tơ lỏng - Triển vọng mới trong điều trị ung thư xương tại Việt Nam

1. Ung thư xương - Căn bệnh có tỷ lệ di căn và tử vong cao

Ung thư xương là tên gọi chung của một loạt bệnh lý ác tính, tuy hiếm gặp nhưng có tỷ lệ di căn và tử vong cao.

Theo BSCKII. Nguyễn Trần Quang Sáng - Trưởng khoa Phẫu thuật u xương và phần mềm, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao, BVĐK Quốc tế Vinmec, ung thư xương có thể nguyên phát hoặc do di căn từ nơi khác đến (chủ yếu từ vú, phổi...).

Ung thư xương nguyên phát xuất phát từ các thành phần của xương: tế bào tạo xương, tế bào tạo sụn và tế bào liên kết của mô xương. Bệnh có độ ác tính cao, di căn sớm. Bệnh tiến triển từ từ, triệu chứng không rõ ràng nên người bệnh thường đến viện ở giai đoạn muộn.

Trong khi nhiều bệnh lý ung thư xảy ra ở độ tuổi trung niên, tuổi già thì ung thư xương lại chủ yếu xảy ra ở nhóm tuổi trẻ từ 10-20 tuổi trong giai đoạn phát triển mạnh về xương, ảnh hưởng lớn tới tâm lý của trẻ bị bệnh và cả người thân trong gia đình.

Tại Việt Nam, bệnh lý ung thư xương được điều trị tại một số bệnh viện lớn, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức chưa được giải quyết, bao gồm: Chẩn đoán bệnh muộn do thiếu kiến thức về bệnh ở cộng đồng nên khi có triệu chứng đau nhẹ, mơ hồ thường không đi khám sớm, dẫn đến thời gian ủ bệnh kéo dài. Ở nhiều nơi, sự thiếu hụt bác sĩ chuyên ngành và thiết bị chẩn đoán hiện đại gây khó khăn trong chẩn đoán và tiếp cận điều trị cho bệnh nhân.

Do là bệnh lý phức tạp, việc điều trị cần sự phối hợp nhiều chuyên khoa khác nhau với thời gian điều trị kéo dài cũng là một trở ngại lớn đối với gia đình bệnh nhân. Trong khi điều trị thuốc hóa chất đã được bảo hiểm y tế chi trả phần lớn thì việc phẫu thuật với các phương pháp mới, hiện đại chưa được bảo hiểm chi trả. Thời gian điều trị kéo dài cũng ảnh hưởng làm gián đoạn đến việc học tập của trẻ.

BSCKII. Nguyễn Trần Quang Sáng - Trưởng Khoa Phẫu thuật u xương và phần mềm, Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao Vinmec thực hiện ca phẫu thuật điều trị cho bệnh nhân ung thư xương.

2. Các phương pháp điều trị ung thư xương phổ biến hiện nay

Điều trị đối với ung thư xương là điều trị đa mô thức bao gồm hóa trị tân bổ trợ, sau đó là phẫu thuật cắt bỏ khối u nguyên phát cùng với tất cả các bệnh di căn có biểu hiện lâm sàng, cộng với việc điều trị hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật; xạ trị và liệu pháp miễn dịch. Hiện các liệu pháp miễn dịch đang được nghiên cứu và triển khai có hiệu quả ở một số thể bệnh ung thư xương.

Phẫu thuật là phương pháp điều trị quan trọng trong ung thư xương với mục tiêu chính là loại bỏ khối u tại chỗ không còn tế bào ác tính sau khi phẫu thuật bao gồm:

Phẫu thuật cắt cụt chi:Áp dụng khi khối u quá lớn, xâm lấn mạch máu, thần kinh hoặc không thể bảo tồn chi. Trước năm 1970, phẫu thuật cắt cụt chi là phương pháp điều trị chính. Tuy nhiên kết quả điều trị của bệnh không khả quan khi tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ đạt 20%.

Sự phát triển của hóa chất những năm sau đó của thế kỉ 20 đã giúp nâng cao tỷ lệ sống của bệnh lên 65 - 70%. Cũng từ đó, nhiều phương pháp phẫu thuật và tái tạo chi được triển khai giúp tỷ lệ bảo tồn chi được nâng cao dần thay thế cho phẫu thuật cắt cụt chi.

Phẫu thuật bảo tồn chi:Sau khi phẫu thuật cắt rộng rãi toàn bộ khối u, giữ lại phần xương lành và tái tạo khuyết hổng xương lại bằng vật liệu nhân tạo hoặc ghép xương đồng loại, ghép xương tự thân đã được xử lý bằng dung dịch ni-tơ lỏng.

Phẫu thuật bảo tồn chi cho thấy ưu điểm vượt trội cho với các phương pháp như tăng thời gian sống thêm, tỷ lệ tái phát thấp và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Phẫu thuật bảo tồn chi có thể thực hiện thành công 80-90% các trường hợp ung thư xương nên hiện nay tại Việt Nam và trên thế giới, phẫu thuật bảo tồn chi được coi là tiêu chuẩn trong điều trị ung thư xương.

Sử dụng ni-tơ lỏng trong điều trị ung thư xương.

3. Hiệu quả của phương pháp điều trị ung thư xương bằng ni-tơ lỏng - Triển vọng mới trong điều trị ung thư xương tại Việt Nam

Nhờ sự tiến bộ vượt bậc trong y tế, xu hướng điều trị ung thư xương tại Việt Nam đã chuyển sang các phương pháp tiên tiến, tập trung vào bảo tồn chi và nâng cao chất lượng sống. Bằng cách ứng dụng công nghệ chẩn đoán hình ảnh hiện đại, trang thiết bị khớp nhân tạo, kỹ thuật phẫu thuật chuyên sâu như cắt triệt căn khối u, tái tạo chi thể bằng xương khớp nhân tạo, ứng dụng ni-tơ lỏng xử lý đoạn xương chứa khối u, bệnh nhân được điều trị đa mô thức, giúp hiệu quả điều trị cao.

Phương pháp xử lý xương bằng ni-tơ lỏng được triển khai đầu tiên bởi GS. Tsuchya (Nhật Bản) từ những năm 2005. Đây là kỹ thuật kết hợp giữa phẫu thuật cắt triệt để khối u và xử lý xương tái tạo, giúp bảo toàn chức năng vận động và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân, được chứng minh có tỷ lệ tái phát tại chỗ thấp hơn các phương pháp khác.

Về nguyên lý, phương pháp này xử lý đoạn xương chứa khối u bằng dung dịch ni-tơ lỏng sử dụng nhiệt độ cực thấp của ni-tơ lỏng (-196°C) để đông lạnh đột ngột và tiêu diệt toàn bộ tế bào ung thư mà vẫn giữ nguyên cấu trúc xương. Sau đó đoạn xương này được ghép lại vào cơ thể bệnh nhân để phục hồi hình thể và chức năng chi ban đầu.

Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là thời gian xử lý đoạn xương ngắn (chỉ từ 30 - 60 phút), không như các phương pháp xử lý khối u bằng chiếu xạ khác, bệnh nhân chỉ trải qua một lần mổ duy nhất. Đoạn xương được ghép có cấu trúc giải phẫu hoàn hảo với khuyết hổng sau phẫu thuật cắt khối u, không phải điều chỉnh như phương pháp ghép xương đồng loại khác.

So với các vật liệu thay thế như xương khớp nhân tạo hoặc ghép đồng loại, phương pháp này tiết kiệm chi phí đáng kể (chỉ bằng chi phí phẫu thuật của một ca gãy xương thông thường).

Bắt đầu từ tháng 09/2022, tại BVĐK Quốc tế Vinmec, thành công của ca mổ đầu tiên cho một bệnh nhân còn rất trẻ (mới 16 tuổi) tại Hà Nội đã mở ra cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân ung thư xương tại Việt Nam. Cho đến nay, bệnh viện đã thực hiện được 24 trường hợp bệnh nhân với kết quả rất khả quan.

Bệnh nhân có tỷ lệ liền xương cao, trung bình đạt từ 90% sau khoảng thời gian 01 năm. Thời gian hồi phục nhanh, nhiều bệnh nhân có thể đi lại không đau trong vòng 3-6 tháng sau phẫu thuật. Phương pháp này có hiệu quả ngăn ngừa tái phát tại chỗ với tỷ lệ tái phát < 5%. Nhiều bệnh nhân ung thư xương ở Nhật Bản sống khỏe mạnh sau 20 năm nếu được điều trị sớm. Hiện tại, các nước như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc... cũng áp dụng phương pháp này.

Đặc biệt, phương pháp này có thể giữ được khớp và lớp sụn tăng trưởng mà không phải cắt bỏ. Hơn nữa mảnh ghép xương sau khi diệt hoàn toàn tế bào ung thư bằng ni-tơ lỏng được ghép vào cơ thể sẽ đồng hóa với cơ thể sau khoảng 01 năm, giúp phục hồi chức năng sinh lý của xương, cụ thể là xương có thể dài ra theo đúng độ tuổi tăng trưởng của xương, giúp chiều dài của chi không bị chênh lệch giữa bên bệnh và bên lành, khắc phục nhược điểm của các loại khớp nhân tạo không thể dài ra nếu không có sự can thiệp.

Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi đa số các bệnh nhân ung thư xương đang trong độ tuổi trưởng thành, nếu không có kế hoạch phẫu thuật thì chênh lệch chiều dài chi sau vài năm phẫu thuật là chắc chắn xảy ra, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng và thẩm mỹ của chi thể.

Phẫu thuật tái tạo khuyết hổng lồng ngực bằng công nghệ 3D. Ảnh: BVCC

Triển vọng và ứng dụng trong tương lai

Theo GS.TS. Trần Trung Dũng - Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và Y học thể thao, BVĐK Quốc tế Vinmec - người đi tiên phong trong phẫu thuật bảo tồn chi thể điều trị ung thư xương và góp phần đưa kỹ thuật điều trị ung thư xương bằng ni-tơ lỏng về Việt Nam: "Trong thời gian tới trung tâm tiếp tục áp dụng phương pháp này để điều trị cho các bệnh nhân ung thư xương ở nhiều vị trí khác như: Xương chậu, xương bả vai, xương lồng ngực hay xương vùng hàm mặt... Đồng thời các bác sĩ sẽ áp dụng kỹ thuật ghép xương ni-tơ lỏng và xương nhân tạo nhằm mang lại hiệu quả điều trị tối ưu nhất cho bệnh nhân.

Trong tương lai, điều trị ung thư xương bằng ni-tơ lỏng còn có tiềm năng cho các loại bệnh lý u xương lành tính khác và ung thư phần mềm, mở ra cơ hội cho rất nhiều người bệnh và là một bước tiến mới trong điều trị ung thư tại Việt Nam".