Cuộc họp tại thôn 4, xã Lộc Hà chủ yếu người lớn tuổi tham gia.
Tại thôn 4, xã Lộc Hà hiện có gần 190 hộ dân, phần lớn sản xuất nông nghiệp. Nhiều lao động trẻ đi làm ăn xa, ở nhà chủ yếu là người già và trẻ nhỏ. Dù quy mô dân số không lớn, nhưng cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, người dân nơi đây đã không ngừng nỗ lực xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, hướng tới mô hình “thôn thông minh”. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong điều hành, kết nối cộng đồng bước đầu mang lại hiệu quả, song theo đánh giá của chính quyền, quy mô dân số nhỏ lẻ đang khiến việc đầu tư hạ tầng, bố trí cán bộ và tổ chức hoạt động còn hạn chế. Vì vậy, chủ trương sáp nhập được xem là phù hợp để tăng quy mô thôn, mở rộng không gian phát triển và thuận lợi hơn trong quản lý.
Thôn 15 thuộc xã Cẩm Xuyên hiện có hơn 250 hộ dân.
Sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tổ dân phố 15 của thị trấn Cẩm Xuyên (cũ) được chuyển thành thôn 15 thuộc xã Cẩm Xuyên. Thôn hiện có hơn 250 hộ dân, chủ yếu làm kinh doanh, buôn bán nhỏ và cán bộ hưu trí nên đời sống khá ổn định. Tại đây, mọi hoạt động thông tin, họp hành được triển khai qua mạng xã hội, giúp việc điều hành thuận tiện, minh bạch. Bà Nguyễn Thị Hồng Bô, một người dân trong thôn cho rằng: “Các thôn nhỏ nên nhập lại để đủ quy mô dân số, diện tích, thuận lợi cho sinh hoạt và phát triển kinh tế".
Theo ông Nguyễn Văn Chiến – Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Xuyên, sáp nhập, sắp xếp lại thôn, tổ dân phố là nhu cầu từ thực tế. Sau khi sáp nhập ba đơn vị hành chính gồm xã Cẩm Quan, Cẩm Quang và thị trấn Cẩm Xuyên cũ, xã hiện có 33 thôn, trong đó nhiều thôn chỉ 200 hộ, nhưng có thôn tới 500 hộ. Mất cân đối về quy mô dân số, hạ tầng công nghệ thông tin yếu, cán bộ thôn lớn tuổi, chưa đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số là những hạn chế cần khắc phục. Cùng với sắp xếp thôn, tổ dân phố, cần chú trọng đào tạo, trẻ hóa đội ngũ cán bộ, nâng cao năng lực quản lý ở cơ sở.
Hà Tĩnh hiện có 1.902 thôn, tổ dân phố thuộc 69 xã, phường.
Hà Tĩnh từng nhiều lần tiến hành điều chỉnh, sáp nhập thôn, tổ dân phố phù hợp với từng thời kỳ. Giai đoạn 2015 đến nay, trước khi sắp xếp, toàn tỉnh có 2.837 thôn, xóm, tổ dân phố, trong đó hơn 1.000 đơn vị có quy mô dưới 100 hộ. Sau gần 10 năm, Hà Tĩnh đã giảm được 935 thôn, xóm, tổ dân phố. Việc sáp nhập giúp quy mô cộng đồng lớn hơn, đảm bảo đủ tổ chức đoàn thể, xóa tình trạng “chi bộ ghép”, tạo điều kiện phát huy nội lực Nhân dân trong xây dựng cơ sở hạ tầng, nông thôn mới và đô thị văn minh; đồng thời giảm đầu mối cán bộ, tiết kiệm chi ngân sách, xây dựng đội ngũ cơ sở chất lượng hơn.
Đến nay, toàn tỉnh còn 1.902 thôn, tổ dân phố thuộc 69 xã, phường. Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và xây dựng chính quyền số, việc tiếp tục sắp xếp, sáp nhập thôn, tổ dân phố được xem là nhu cầu khách quan nhằm tạo dư địa phát triển mới, tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản trị địa phương.
Tại Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, Trung ương xác định nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục sắp xếp các đơn vị hành chính, sự nghiệp công lập, trong đó có việc tổ chức lại thôn, tổ dân phố và đội ngũ cán bộ không chuyên trách. Bộ Nội vụ cũng đã có công văn đề nghị các tỉnh, thành khẩn trương tổng kết, đánh giá việc tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố làm căn cứ xây dựng Nghị định của Chính phủ trong năm 2025. Theo yêu cầu, các địa phương phải rà soát quy mô dân số, diện tích, cơ sở vật chất, hạ tầng thông tin và đội ngũ cán bộ, bảo đảm việc sắp xếp gắn liền với mô hình chính quyền 2 cấp, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội từng vùng.
Kinh nghiệm từ Hà Tĩnh cho thấy, tuyên truyền và tạo sự đồng thuận trong Nhân dân là yếu tố then chốt. Ngay từ khi triển khai chủ trương, cấp ủy, chính quyền các cấp đã tổ chức hàng chục cuộc họp dân, giải thích rõ mục tiêu, lợi ích của việc sáp nhập. Cán bộ cơ sở trực tiếp đến từng hộ dân, lắng nghe tâm tư, giải đáp thắc mắc, nhờ đó quá trình sáp nhập diễn ra thuận lợi, không phát sinh khiếu nại.
Ông Biện Văn Thuyết – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Cẩm Lạc khẳng định: “Sáp nhập không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là bước tiếp theo cho quá trình đổi mới toàn diện ở cơ sở. Sau khi sáp nhập, cần củng cố tổ chức Đảng, Mặt trận, đoàn thể; quy hoạch lại không gian sinh hoạt văn hóa, thể thao; phát huy vai trò tự quản của cộng đồng, hướng đến quản trị nông thôn hiện đại.”
Rõ ràng, sáp nhập thôn, tổ dân phố là yêu cầu khách quan của sự phát triển. Dù còn những khó khăn bước đầu, nhưng nếu được thực hiện bài bản, có lộ trình, gắn với sự đồng thuận của Nhân dân, chủ trương này sẽ mang lại lợi ích lâu dài, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở tinh gọn, hiệu quả, tạo tiền đề vững chắc cho quá trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, nơi người dân thực sự là chủ thể của sự đổi thay.
Văn Sơn