Một số oanh tạc cơ chiến lược được Nga sử dụng trong các cuộc tập kích tầm xa nhằm vào Ukraine là do Kiev sản xuất. Ảnh: Kyiv Post.
Theo Kyiv Post, Nga sử dụng các oanh tạc cơ chiến lược Tu-160 và Tu-95MS có nguồn gốc từ Ukraine để phóng tên lửa hành trình tầm xa. Đây là các máy bay mà Kiev giao cho Moscow theo thỏa thuận xóa nợ khí đốt vào cuối những năm 1990.
Trong hai ngày 27 và 28/11, Nga đã phóng khoảng 200 tên lửa và máy bay không người lái (UAV) nhằm vào các mục tiêu quân sự và hạ tầng năng lượng trên khắp Ukraine. Cuộc tập kích dữ dội của Nga khiến ít nhất 1 triệu người Ukraine bị mất điện tại nhiều khu vực.
Ngoài tên lửa hành trình Kalibr được Nga phóng từ tàu chiến ở Biển Đen, các oanh tạc cơ chiến lược của Nga như Tu-160, Tu-95MS và Tu-22M3 đóng vai trò phóng tên lửa hành trình Kh-101, Kh-55 và nhiều loại tên lửa khác.
Các máy bay phóng tên lửa từ lãnh thổ Nga, nằm ngoài phạm vi đánh chặn của hệ thống phòng không Ukraine. Kiev chỉ có thể tìm cách đánh chặn tên lửa khi nó chuẩn bị tiếp cận mục tiêu.
Oanh tạc cơ chiến lược có nguồn gốc từ Ukraine
Tờ Kyiv Post dẫn nguồn tin cho biết, trong các cuộc tập kích như vậy, các nhà quan sát phát hiện 6 máy bay Tu-160 có nguồn gốc từ Ukraine dựa vào số hiệu máy bay ở phần đuôi. Nga vẫn giữ số hiệu máy bay khi tiếp nhận từ Ukraine, chỉ đặt tên theo danh nhân Nga. Dữ liệu oanh tạc cơ Nga cũng được đối chiếu với thông tin của cơ quan đăng ký hàng không quốc tế.
Cụ thể là các oanh tạc cơ Tu-160 số 10 (Nga đặt tên Mykola Kuznetsov), số 11 (Vasyl Senko), số 12 (Alexander Novikov), số 15 (Vladimir Sudets), số 16 (Alexey Plokhov), số 18 (Andriy Tupolev) và số 22 (Igor Sikorsky) được xác định là máy bay Ukraine bàn giao cho nga.
Tương tự, có 3 oanh tạc cơ Tu-95MS được Nga sử dụng trong xung đột ở Ukraine là do Kiev bàn giao, nay được Nga đặt tên là “Krasnoyarsk”, “Sevastopol” và “Izborsk”.
Theo thỏa thuận năm 1999, Ukraine bàn giao cho Nga 8 oanh tạc cơ Tu-160 và 3 chiếc Tu-95MS cùng 575 tên lửa hành trình Kh-55 để trả khoản nợ khí đốt trị giá 275 triệu USD.
Một ủy ban điều tra cho Quốc hội Ukraine thành lập để xác minh nạn tham nhũng và gian lận trong quân đội giai đoạn 2004 – 2017, phát hiện quân đội Ukraine đã bàn giao cho Nga số máy bay và tên lửa trên để xóa khoản nợ chỉ bằng 1/10 so với giá trị thực tế của số máy bay và tên lửa là hơn 2 tỷ USD (vào thời điểm đó).
Không phù hợp với năng lực của Ukraine
Tuy vậy, nếu không bàn giao máy bay cho Nga, Ukraine vẫn sẽ phải tháo dỡ các máy bay và tên lửa theo thỏa thuận loại bỏ vũ khí chiến lược có thời hạn chót vào ngày 5/12/2001.
Theo số liệu của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí có trụ sở ở Mỹ, Ukraine đã tháo dỡ 11 oanh tạc cơ Tu-16, 27 oanh tạc cơ Tu-95 và phá hủy 483 tên lửa Kh-55 trước thời hạn chót.
Cựu Tổng thống Ukraine Leonid Kuchma nói với tờ Kyiv Post, rằng ngay cả khi Ukraine có thể giữ lại các máy bay ném bom chiến lược, chúng cũng chẳng giúp ích gì nhiều.
“Nga có các hệ thống phòng không có khả năng chống lại tên lửa loại Kh-55. Ukraine sử dụng oanh tạc cơ Tu-160 và Tu-95 cũng không thể làm khó Nga, ngược lại còn làm tăng nguy cơ bị bắn hạ”, ông Kuchma nói. “Các máy bay này cũng không phù hợp với năng lực của Ukraine. Chúng ta không có bãi thử tên lửa. Chúng ta thậm chí không có lãnh thổ đủ lớn để vận hành những vũ khí này, vì vũ khí chiến lược cũng đòi hỏi không gian chiến lược”.
Nhật Minh - Kyiv Post