Ngày 26/2, phát biểu mở đầu cuộc họp đầu tiên của Nội các có sự hiện diện của báo giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ đến Washington vào ngày 28/2 để kí kết thỏa thuận khoáng sản được mong đợi, điều sẽ gắn kết chặt chẽ hai nước trong nhiều năm tới.
“Tổng thống Zelensky sẽ đến vào ngày 28/2. Điều đó hiện đã được xác nhận và chúng tôi sẽ kí một thỏa thuận, đó sẽ là một hợp tác rất lớn.”, ông Trump nói, cho biết, thỏa thuận có thể trị giá lên tới 1.000 tỉ đô la.
Viết trên trang cá nhân, ông Zelensky xác nhận, nhóm của ông đang làm việc với phía Mỹ để chuẩn bị cho các cuộc đàm phán vào ngày 28/2.
Nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh, đảm bảo hòa bình và an ninh là chìa khóa để đảm bảo rằng chiến tranh sẽ không quay trở lại.
“Điều quan trọng là sự hỗ trợ của Mỹ không bị dừng lại. Cần có sức mạnh trên con đường hướng tới hòa bình.”, ông Zelensky bày tỏ.
Cả hai ông Trump và Zelensky đều xác nhận cuộc gặp dự kiến của họ vào ngày 28/2 tại Washington/NBCnews.
Tổng thống Trump đã hơn một lần phàn nàn rằng, Mỹ đã chi quá nhiều tiền thuế của người dân để hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến với Nga.
Ông Trump đã định hình thỏa thuận sẽ cho phép Mỹ tiếp cận các mỏ khoáng sản đất hiếm của Ukraine, nguyên liệu quan trọng trong ngành hàng không vũ trụ, quốc phòng và hạt nhân, như một cơ hội để Kyiv hoàn trả Washington khoản viện trợ đã nhận dưới thời Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden.
Trong một cuộc họp báo vào sáng 26/2, ông Zelensky cho biết, hai bên đã đạt được thỏa thuận kinh tế song phương sơ bộ, tuy nhiên vẫn chưa bao gồm các đảm bảo an ninh của Mỹ, điều mà nước này coi là quan trọng và hướng tới từ lâu để ngăn chặn các hoạt động quân sự tiềm tàng của Nga trong tương lai. Và, một thỏa thuận hoàn chỉnh có thể phụ thuộc vào các cuộc đàm phán sắp tới tại Washington.
Ông Zelensky nói rằng, nếu không có sự đảm bảo an ninh sẽ không có lệnh ngừng bắn lâu dài và do đó, ông muốn tìm một con đường đến NATO hoặc một cái gì đó tương tự.
Tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trì cuộc họp Nội các đầu tiên trong nhiệm kì mới. Ảnh: Brian Snyder/Reuters/usatoday.
Ông Zelensky cho biết, khuôn khổ thỏa thuận là bước đi đầu tiên hướng tới một gói toàn diện sẽ phải được Quốc hội Ukraine phê chuẩn.
Zelensky cho biết Ukraine trước hết cần biết lập trường của Mỹ về việc tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Kyiv và ông mong đợi một cuộc thảo luận sâu rộng với ông Trump.
Nhưng, nói trong cuộc họp, ông Trump cho biết Mỹ sẽ không cung cấp các đảm bảo vượt xa... quá nhiều, đồng thời nhắc lại, trách nhiệm này nên thuộc về châu Âu.
Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng lưu ý, sự hiện diện của Mỹ trong hoạt động khai thác khoáng sản sẽ mặc nhiên mang lại an ninh cho Ukraine, “vì sẽ không có ai đụng đến người của chúng tôi khi chúng tôi ở đó”.
Tổng thống đảng Cộng hòa từ chối nêu chi tiết những nhượng bộ mà ông sẽ yêu cầu hai bên thực hiện, nhưng ông nhấn mạnh lập trường của chính quyền ông rằng, nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraine là không thể thực hiện được.
Trong cuộc họp Nội các ngày 26/2, ông Trump ngồi giữa Ngoại trưởng Marco Rubio (bên trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth. Ảnh: Reuters/Straitstimes.
Ông cho biết, Kyiv nên quên việc gia nhập NATO và nhắc lại tuyên bố của Nga rằng, vấn đề này là một trong những căn nguyên thúc đẩy chiến tranh.
Mặc dù vậy, ông Trump cho biết, chính quyền của ông sẽ tìm cách đảm bảo để Ukraine lấy lại lãnh thổ nhiều nhất có thể.
“Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để đạt được thỏa thuận tốt nhất cho cả hai bên. Nhưng về phần Ukraine, chúng tôi sẽ cố gắng hết sức để họ có thể lấy lại càng nhiều càng tốt.”, ông Trump nói, trả lời câu hỏi của báo chí về khả năng Kyiv lấy lại các vùng lãnh thổ đã mất trong cuộc xung đột với Nga.
Ông Trump không nêu rõ vùng lãnh thổ nào có thể được đưa vào thỏa thuận, nhưng nhấn mạnh, mục tiêu của ông là chấm dứt xung đột theo những điều khoản có lợi cho cả hai bên.
Trước đó, cả ông Trump và người đứng đầu Lầu Năm Góc Pete Hegseth đều nói rằng, việc Ukraine quay trở lại đường biên giới năm 2014 là ít khả thi.
Văn Phong (theo AP)