Trăn trở chuyện bảo vệ thương hiệu cho đặc sản '8 chân' vùng biển ngập mặn

5 giờ trướcBài gốc

Dưới tán rừng ngập mặn và hệ thống sông ngòi chằng chịt thông ra các tuyến sông lớn, cửa biển là “mỏ” tôm, cá nhiều vô số kể mà thiên nhiên ưu đãi cho Cà Mau. Khi nguồn tôm thiên nhiên ít đi, người dân chuyển sang nuôi tôm thẻ chân trắng và tôm sú tạo nguồn nguyên liệu phong phú, đa dạng về chủng loại để chế biến tôm xuất khẩu ra nước ngoài mang về ngoại tệ hàng tỷ USD mỗi năm.

Du khách trải nghiệm thu hoạch cua cùng nông dân ở Cà Mau.

Không chỉ là vương quốc của các loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ và tôm cá, dưới tán rừng ngập mặn Cà Mau còn có loài vật “8 chân 2 càng” sinh sống trên sông rạch, đầm lầy, dưới tán rừng đước, rừng mắm mà người dân gọi là cua biển - một sản vật thích nghi với nhiều loại thức ăn như: cá vụn, ốc, tép, don, dắt, ba khía, tôm và các loài nhuyễn thể khác, nhưng thịt cua chế biến rất nhiều món ăn từ dân dã cho đến cao cấp vừa ngon, bổ, đạm cao, rất nhiều người ưa thích.

Có một điều hết sức đặc biệt cho đến nay, chưa ai giải thích được ở tại Việt Nam cũng có vùng biển, cũng có rừng ngập mặn, cũng có loại cua biển như Cà Mau nhưng giá trị thương phẩm thịt cua, gạch cua không nơi nào ngon hơn cua Cà Mau, giống như đặc trưng loại ba khía Rạch Gốc.

Cua Cà Mau được chế biến thành món xôi cua trứ danh.

Bà Nguyễn Thu Dung - Phó Chi cục trưởng Chi cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường) tỉnh Cà Mau cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025, ngành cua Cà Mau đã duy trì vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế thủy sản. Diện tích nuôi cua ổn định hơn 250.000 ha, chủ yếu nuôi xen canh trong vuông tôm, kết hợp với rừng ngập mặn, sản lượng bình quân đạt hơn 25.200 tấn/năm. Tuy nhiên sản xuất vẫn mang tính nhỏ lẻ, phân tán, chưa hình thành được nhiều vùng nuôi tập trung đạt chuẩn VietGAP hoặc GlobalGAP.

Các cơ sở chế biến cua trong tỉnh thời gian qua chủ yếu tập trung vào chế biến và xuất khẩu cua sống, cua tươi nguyên con (rửa, phân loại, đóng gói,vận chuyển bằng thùng xốp có oxy). Một số doanh nghiệp đã thử nghiệm chế biến sâu như: cua bóc nõn, cua hấp, chả cua, sản phẩm đóng gói hút chân không nhưng sản lượng còn rất hạn chế so với tổng sản lượng toàn tỉnh.

Theo bà Dung, cua Cà Mau hiện phụ thuộc lớn vào Trung Quốc (chiếm khoảng 70 - 80% tổng sản lượng xuất khẩu). Điều này khiến giá cả biến động mạnh theo nhu cầu và chính sách nhập khẩu của thị trường này. Ngoài Trung Quốc, một số thị trường khác (ASEAN, Hàn Quốc, Nhật Bản) bước đầu được tiếp cận, nhưng kim ngạch và sản lượng còn rất ít.

Thị trường trong nước chỉ tiêu thụ mạnh tại TP Hồ Chí Minh, Hà Nội và các thành phố lớn sản phẩm phổ biến là cua sống, cua tươi đóng gói phục vụ nhà hàng, quà biếu. Điều đặc biệt hiện nay vùng nguyên liệu cua thương phẩm đã được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ với chứng nhận nhãn hiệu tập thể “Cua Năm Căn - Cà Mau” và chỉ dẫn địa lý “Cua Cà Mau”. Những chứng nhận này không chỉ tạo cơ sở pháp lý quan trọng trong việc quản lý, kiểm soát chất lượng, chống hàng giả, mà còn giúp khẳng định thương hiệu và giá trị kinh tế - văn hóa đặc thù của Cà Mau.

“Hiện tại chính quyền địa phương đã ban hành kế hoạch phát triển ngành hàng cua đến 2030, trong đó định hướng phát triển theo chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng. Các chính sách hỗ trợ được triển khai khá đa dạng, bao gồm: hỗ trợ xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu, thúc đẩy liên kết giữa người nuôi - hợp tác xã - doanh nghiệp và khuyến khích đầu tư vào chế biến sâu”, bà Dung thông tin.

Cần có giải pháp để giúp Cà Mau bảo vệ tốt thương hiệu đặc trưng con cua, giống như những sản phẩm đặc trưng khác ngay trên sàn giao dịch hay chất lượng từ đầm nuôi.

Liên quan vấn đề trên, tại buổi họp báo thông tin về ngày hội cua Cà Mau lần thứ II - năm 2025 với chủ đề “Cua Cà Mau: Hương rừng - Vị biển” diễn ra từ ngày 16 đến 22/11 tới. Ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho rằng, việc xây dựng và sử dụng thương hiệu, nhãn hiệu của sản phẩm nổi tiếng đã khiến nhiều người trăn trở.

Theo ông Sử, hiện địa phương đã có nhãn hiệu tập thể cua Năm Căn và chỉ dẫn địa lý cua Cà Mau, tuy nhiên quy chế quản lý, sử dụng nhãn hiệu có vấn đề chưa thể giải quyết được câu chuyện lợi dụng thương hiệu. Đây là vấn đề quan trọng, quyết định sự phát triển của ngành cua trong thời gian tới, bởi nếu không chấm dứt tình trạng lợi dụng thương hiệu thì dù tỉnh có làm tốt cách mấy cũng không đạt được kết quả như kỳ vọng.

“Tôi mong muốn, nếu như ban hành được quy định bắt buộc con cua Cà Mau phải mang nhãn hiệu thì ở tất cả chỗ khác sẽ không lợi dụng được thương hiệu”, ông nhấn mạnh.

Thiết nghĩ đã đến lúc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đặc biệt là Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cần có giải pháp để giúp Cà Mau bảo vệ tốt thương hiệu đặc trưng con cua, giống như những sản phẩm đặc trưng khác ngay trên sàn giao dịch hay chất lượng từ đầm nuôi, để tránh tình trạng lợi dụng thương hiệu để bán cua kém chất lượng hoặc từ vùng nuôi khác, làm cho người tiêu dùng chẳng biết đâu là cua Cà Mau. Bởi khi cua Cà Mau trở thành thương hiệu chính thống được thế giới công nhận xuất khẩu ra nước ngoài, khi ấy con cua Cà Mau trở thành thương hiệu quốc gia.

Việt Sử

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/tran-tro-chuyen-bao-ve-thuong-hieu-cho-dac-san-8-chan-vung-bien-ngap-man/20251112030147531