Tranh cãi việc Tổng thống Zelensky sẵn sàng nhượng bộ lãnh thổ để chấm dứt xung đột

2 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh Nga tiếp tục kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, ông Zelensky gợi ý rằng việc đạt được hòa bình tạm thời có thể bao gồm nhượng bộ lãnh thổ, nhưng chỉ trong khuôn khổ được quốc tế công nhận và với sự bảo trợ từ NATO.

Bước ngoặt trong lập trường của Ukraine

Từ khi Nga phát động cuộc chiến vào Ukraine vào tháng 2.2022, Kyiv đã luôn khẳng định lập trường bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Tuy nhiên, gần hai năm chiến sự ác liệt, Ukraine đang đối mặt với tổn thất nghiêm trọng về nhân lực và vật lực. Trong khi đó, các cuộc phản công gần đây của quân đội Ukraine không đạt được tiến triển lớn, khiến Nga tiếp tục củng cố quyền kiểm soát ở các vùng lãnh thổ quan trọng như Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson.

Trước đây, ông Zelensky luôn khẳng định rằng Ukraine sẽ không bao giờ từ bỏ bất kỳ phần lãnh thổ nào, bao gồm cả bán đảo Crimea và các vùng phía đông hiện do Nga kiểm soát. Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với Sky News ngày 29.11, Tổng thống Zelensky đã lần đầu tiên ám chỉ khả năng chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn trong đó NATO sẽ bảo trợ các vùng lãnh thổ hiện do Ukraine kiểm soát. Theo ông, điều này có thể chấm dứt "giai đoạn nóng" của cuộc chiến và mở đường cho việc giải quyết các vấn đề lãnh thổ còn lại thông qua biện pháp ngoại giao trong tương lai.

Tổng thống Ukraine Zelensky trong cuộc phỏng vấn với Sky News hôm 29.11 - Ảnh: Sky News

"Nếu chúng ta muốn dừng giai đoạn nóng của chiến tranh, chúng ta cần đưa lãnh thổ Ukraine mà chúng ta đang kiểm soát vào dưới ô bảo trợ của NATO", ông Zelensky nói, nhấn mạnh rằng Kyiv cần phải hành động nhanh chóng để đảm bảo rằng Nga không mở rộng lãnh thổ chiếm đóng.

Tuyên bố này dường như thừa nhận thực tế rằng việc lấy lại các vùng lãnh thổ Nga đang kiểm soát, bao gồm Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson, là thách thức trong ngắn hạn. Ông cũng nhấn mạnh rằng NATO cần hành động nhanh chóng để bảo vệ lãnh thổ Ukraine hiện tại nhằm ngăn chặn Nga tiến sâu hơn.

Tuyên bố của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh lực lượng Nga tiếp tục đạt được những bước tiến nhỏ nhưng ổn định ở miền đông Ukraine. Điểm nhấn của Mosocw là duy trì quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ mà họ đã tuyên bố sáp nhập. Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần khẳng định rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải dựa trên "thực tế mới" này.

Trong khi đó, Ukraine đã gặp nhiều khó khăn trong các cuộc phản công gần đây, với tổn thất lớn về người và trang thiết bị. Những tháng gần đây cho thấy Kyiv không thể đạt được các bước tiến đáng kể trên chiến trường, điều này làm gia tăng áp lực buộc ông Zelensky phải xem xét các giải pháp ngoại giao.

Nhượng bộ lãnh thổ: Hiến pháp và thực tế

Tuyên bố của ông Zelensky đã ngay lập tức gây ra tranh cãi. Trong nước, nhiều người xem đây là dấu hiệu của sự nhượng bộ, đi ngược lại với tuyên bố trước đây của ông rằng Ukraine sẽ không bao giờ từ bỏ bất kỳ phần lãnh thổ nào, bao gồm cả Crimea và các vùng phía đông bị Nga chiếm đóng. Những người chỉ trích cho rằng việc chấp nhận mất đất, dù chỉ là tạm thời, sẽ là một chiến thắng chiến lược lớn cho Nga và có thể tạo tiền lệ nguy hiểm cho các cuộc xung đột tương lai.

Trong khi đó, cộng đồng quốc tế cũng bày tỏ quan ngại. Một số quốc gia phương Tây cho rằng việc nhượng bộ có thể làm suy yếu tinh thần kháng cự của Ukraine và ảnh hưởng đến an ninh toàn cầu. Ngược lại, một số nhà quan sát cho rằng đây là bước đi thực dụng, có thể giúp Ukraine bảo toàn những phần lãnh thổ chưa bị chiếm đóng và tránh được tổn thất nhân mạng thêm nữa.

Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn đối với bất kỳ động thái nhượng bộ lãnh thổ nào là Hiến pháp Ukraine, vốn không cho phép chính phủ từ bỏ lãnh thổ quốc gia. Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ quyết định nhượng bộ nào cũng phải được thông qua bởi người dân Ukraine trong một cuộc trưng cầu dân ý tự do và công bằng.

Trước đây, ông Zelensky từng tuyên bố rằng bất kỳ sự thay đổi nào về lãnh thổ cũng phải được thực hiện thông qua ý chí của người dân. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Le Monde hồi tháng 7, ông gợi ý rằng nếu người dân tại các vùng lãnh thổ chiếm đóng đồng ý ly khai thông qua một cuộc trưng cầu dân ý, Kyiv có thể chấp nhận kết quả. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng điều này chỉ có thể xảy ra khi Ukraine giành lại quyền kiểm soát những khu vực đó, một điều khó khăn trong thực tế hiện tại.

Vai trò của NATO và chính sách của phương Tây

Ông Zelensky đặt nhiều kỳ vọng vào việc NATO có thể bảo trợ phần lãnh thổ Ukraine hiện tại để ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo từ Nga. Tuy nhiên, việc Ukraine gia nhập NATO vẫn còn gặp nhiều trở ngại do lo ngại của các thành viên liên minh về việc leo thang xung đột với Nga.

Nếu NATO đồng ý đưa các phần lãnh thổ chưa bị kiểm soát của Ukraine vào dưới sự bảo trợ, điều này có thể tạo ra một vùng an toàn và củng cố vị thế của Kyiv trong các cuộc đàm phán hòa bình sau này. Tuy nhiên, Nga chắc chắn sẽ phản đối mạnh mẽ bất kỳ động thái nào như vậy, coi đây là sự mở rộng không thể chấp nhận của NATO tại biên giới mình.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden và các đồng minh châu Âu đã nhiều lần khẳng định sự ủng hộ đối với Ukraine, nhưng họ cũng không đưa ra cam kết rõ ràng về việc đẩy nhanh quá trình Ukraine gia nhập NATO. Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đã thể hiện lập trường hoài nghi về hỗ trợ quân sự cho Kyiv và nhấn mạnh cần chấm dứt chiến tranh nhanh chóng, ngay cả khi điều này đòi hỏi Ukraine nhượng bộ lãnh thổ.

Đàm phán với Trump: Một lựa chọn chiến lược

Trong cuộc phỏng vấn ngày 29.11, ông Zelensky cho biết Ukraine sẵn sàng hợp tác với ông Trump để đạt được "sự ủng hộ lớn nhất" từ Mỹ. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ liên lạc trực tiếp với tổng thống đắc cử Mỹ để tránh những hiểu lầm hoặc can thiệp không cần thiết từ đội ngũ cố vấn của ông Trump.

Tổng thống Ukraine cũng tiết lộ rằng ông và ông Trump đã có một cuộc gặp "nồng ấm và mang tính xây dựng" hồi tháng 9 tại New York. Ông Zelensky nhấn mạnh rằng việc làm việc trực tiếp với ông Trump là cách tốt nhất để tránh những can thiệp không cần thiết từ các cố vấn của tổng thống Mỹ, vốn có nhiều ý kiến trái ngược.

"Chúng tôi phải làm việc trực tiếp với ông Trump để đảm bảo sự liên lạc không bị gián đoạn", ông Zelensky nói, nhấn mạnh rằng Ukraine cần tận dụng mọi cơ hội để củng cố sự hỗ trợ quốc tế.

Cuộc chiến tại Ukraine tiếp tục diễn biến phức tạp mà chưa có dấu hiệu kết thúc rõ ràng. Tuyên bố mới đây của Tổng thống Zelensky cho thấy Kyiv dường như đang chuẩn bị đối mặt với một giai đoạn chiến tranh lạnh kéo dài. Tuy nhiên, tìm kiếm hòa bình mà vẫn bảo toàn chủ quyền là một thách thức không nhỏ, đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận giữa duy trì cuộc chiến và sử dụng biện pháp ngoại giao.

Động thái mới của ông Zelensky phản ánh sự điều chỉnh đáng kể trong chiến lược của Ukraine. Từ việc kiên định khẳng định toàn vẹn lãnh thổ, Kyiv giờ đây dường như sẵn sàng chấp nhận các giải pháp ngoại giao để bảo vệ những phần lãnh thổ hiện tại. Việc nhượng bộ lãnh thổ, dù chỉ tạm thời, có thể được coi như một bước khởi đầu trong tiến trình đàm phán dài hạn, phụ thuộc vào nhiều yếu tố phức tạp như sự ủng hộ từ phương Tây và thái độ của Nga.

Bên cạnh đó, cân bằng giữa lý tưởng bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và thực tế khắc nghiệt của chiến tranh sẽ là một bài toán khó với chính quyền Kyiv. Trong bối cảnh các bên liên quan đều có lợi ích riêng, tương lai của Ukraine không chỉ phụ thuộc vào tài lãnh đạo của ông Zelensky mà còn vào sự đồng lòng của cộng đồng quốc tế.

Mặc dù một thỏa thuận ngừng bắn với sự bảo trợ của NATO có thể mang lại hy vọng chấm dứt xung đột, những câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ. Liệu Nga có chấp nhận giải pháp mà không đòi hỏi sự công nhận quốc tế đối với các vùng lãnh thổ đã sáp nhập? Liệu các đồng minh phương Tây, đặc biệt là Mỹ và châu Âu, có tiếp tục hỗ trợ Kyiv trong bối cảnh áp lực chính trị nội địa gia tăng? Quan trọng nhất, liệu người dân Ukraine có ủng hộ bất kỳ sự nhượng bộ nào mà chính phủ đưa ra, khi chủ quyền lãnh thổ luôn là vấn đề trọng tâm của quốc gia này? Những câu hỏi này chắc chắn sẽ quyết định con đường mà Ukraine sẽ bước tiếp trong tương lai.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tranh-cai-viec-tong-thong-zelensky-san-sang-nhuong-bo-lanh-tho-de-cham-dut-xung-dot-226596.html