Thừa ủy quyền Chính phủ trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn mạnh, đầu tư sân bay Gia Bình là bước đi mang tính chiến lược, một trong những dự án hạ tầng lớn nhất trong giai đoạn 2025-2030, đồng thời tạo đột phá trong tái cấu trúc mạng lưới hàng không của Vùng Thủ đô.
Hỗ trợ sân bay Nội Bài, phục vụ APEC 2027
Theo Bộ trưởng, đầu tư sân bay Gia Bình không chỉ nhằm chia sẻ áp lực cho sân bay Nội Bài mà còn mở rộng không gian phát triển, hình thành động lực tăng trưởng mới cho khu vực phía Bắc.
Sân bay được định hướng trở thành cửa ngõ hàng không thông minh – xanh – bền vững, phục vụ cả mục tiêu dân dụng và an ninh – quốc phòng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong nhiều thập niên tới.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: QH
Theo tờ trình, sân bay Gia Bình sẽ đóng vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, cảng hàng không duy nhất hiện có vai trò cửa ngõ quốc tế của miền Bắc. Hệ thống hạ tầng và không gian của Gia Bình được kỳ vọng giúp phân bổ lưu lượng, giảm tải cho Nội Bài trong tương lai gần khi công suất của sân bay này liên tục tăng nhanh.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho hay dự án còn có ý nghĩa đặc biệt về chính trị, đối ngoại và quốc phòng - an ninh. Trong đó, mục tiêu quan trọng trước mắt là đáp ứng nhu cầu tổ chức Hội nghị cấp cao APEC năm 2027 tại Việt Nam.
Giai đoạn 2025-2027, Chính phủ dự kiến ưu tiên xây dựng các công trình thiết yếu để phục vụ sự kiện này, bảo đảm tiêu chuẩn quốc tế về đón tiếp lãnh đạo cấp cao và chuyên cơ.
Về định hướng khai thác, sân bay Gia Bình dự kiến đạt tiêu chuẩn 5 sao theo đánh giá của Skytrax, hướng tới nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới. Bộ trưởng nhận định đây sẽ là cảng hàng không thế hệ mới của châu Á, hội tụ các công nghệ vận hành thông minh, tiêu chuẩn an toàn cao, dịch vụ tiện nghi và hệ thống hạ tầng xanh, bền vững.
Không chỉ phục vụ vận chuyển hành khách, Gia Bình còn được quy hoạch trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa, logistics hiện đại của miền Bắc, đồng thời hình thành cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) quy mô khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Theo thiết kế, đến năm 2030, sân bay có thể phục vụ khoảng 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa mỗi năm; đến năm 2050 tăng lên 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng hóa.
Dự án sử dụng hơn 1.800 ha đất, gồm gần 125 ha đất an ninh, hơn 327 ha đất công cộng và hơn 169 ha đất dân cư. Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 196.378 tỉ đồng, trong đó giai đoạn 1 là 141.236 tỉ đồng và giai đoạn 2 là 55.142 tỉ đồng. Toàn bộ vốn đầu tư do nhà đầu tư thực hiện, bao gồm vốn chủ sở hữu và nguồn vốn huy động hợp pháp, không sử dụng vốn ngân sách.
Cần làm rõ tiêu chuẩn 5 sao và suất đầu tư
Thẩm tra dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết cơ quan thẩm tra thống nhất với sự cần thiết đầu tư sân bay Gia Bình trong bối cảnh hạ tầng hàng không của miền Bắc đang bị giới hạn.
Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ lượng hóa rõ hơn các mục tiêu được nêu trong hồ sơ, đặc biệt là các tiêu chí liên quan tiêu chuẩn 5 sao Skytrax và mục tiêu lọt top 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới. Đây là các chỉ số quan trọng, cần được trình bày theo cơ sở pháp lý, kỹ thuật và kinh nghiệm quốc tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi. Ảnh: QH
Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ phân tích rõ cơ sở xác định thời gian hoạt động 70 năm của dự án (2025-2095), cũng như đánh giá kỹ lưỡng suất đầu tư. Ủy ban nhấn mạnh cần có phương pháp so sánh với các sân bay tương đương trong khu vực, đồng thời điều chỉnh theo mặt bằng giá của địa phương để đảm bảo chi phí đầu tư phù hợp, tối ưu.
Một vấn đề khác được nêu ra là khả năng thu hồi vốn và phương án trả nợ vốn vay của nhà đầu tư. Ủy ban đề nghị Chính phủ làm rõ các yếu tố tác động đến doanh thu, như sản lượng khách, hàng hóa, cơ chế phí dịch vụ, khả năng cạnh tranh với Nội Bài và các cảng hàng không trong khu vực.
Bên cạnh đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép UBND tỉnh Bắc Ninh được di dời một số di tích lịch sử – văn hóa các cấp trong phạm vi dự án khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo tờ trình, việc di dời sẽ tuân thủ quy định của pháp luật về di sản và đảm bảo giải pháp bảo tồn phù hợp.
Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình dự kiến được Quốc hội xem xét, thông qua vào ngày bế mạc kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
NHÓM PHÓNG VIÊN