Trung Quốc: Phát hiện đầu tiên về liên hệ giữa tộc người hiện đại với 'quan tài treo' bí ẩn

10 giờ trướcBài gốc

Quan tài treo được tìm thấy ở Chiêu Thông, tỉnh Vân Nam. Ảnh: THX

Các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố phát hiện đột phá, cung cấp bằng chứng hệ gen học đầu tiên cho thấy một bộ phận dân tộc thiểu số Bo ở tỉnh Vân Nam có nguồn gốc trực tiếp từ nền văn hóa cổ đại đã tạo ra những chiếc "quan tài treo" bí ẩn, hay còn gọi là quan tài được đóng vào các vách đá dốc đứng.

Theo trang tin Sixth Tone, phát hiện này đã được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Nature Communications. Nghiên cứu do các nhà khoa học tại Viện Động vật học Côn Minh thuộc Viện Khoa học Trung Quốc (CAS) và Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải thực hiện.

Nghi thức mai táng kỳ lạ và bí ẩn “quan tài treo” là một truyền thống mai táng có từ khoảng 3.000 năm trước. Người xưa đặt quan tài trên các cọc gỗ đóng sâu vào mặt vách đá cao chót vót phía trên thung lũng sông, đôi khi tựa một đầu quan tài vào trong hang động tự nhiên.

Cho đến nay, cách thức những cộng đồng cổ đại thực hiện những kỳ công này và lý do tại sao họ làm như vậy, vẫn còn là một ẩn số lớn đối với giới khảo cổ học và nhân chủng học.

Các văn bản lịch sử Trung Quốc liên hệ phong tục này với tộc người Bo, một nhóm thiểu số từng sinh sống ở phía Tây Nam Trung Quốc và đã biến mất khỏi các ghi chép lịch sử vào thời nhà Minh (1368-1644).

Tuy nhiên, ngày nay, khoảng 6.800 người ở huyện Khẩu Bắc, Vân Nam, vẫn tự gọi mình là người Bo và được chính thức phân loại là một nhánh của dân tộc Yi.

Người Bo hiện đại vẫn duy trì một nghi lễ chôn cất gợi nhớ đến tục quan tài treo: "mai táng linh hồn trong hang động". Theo đó, các trưởng tộc sẽ khắc một thẻ đồng đại diện cho linh hồn của họ, niêm phong thẻ đồng này trong một chiếc xô gỗ được gọi là "quan tài tổ tiên", rồi giấu nó sâu bên trong một hang động tự nhiên mà chỉ họ mới biết.

Bằng chứng di truyền xác nhận mối liên kết

Từ đầu những năm 2000, các nhà khoa học đã đưa ra giả thuyết về mối liên hệ di truyền giữa người Bo ngày nay và những người cổ đại thực hiện tục “quan tài treo”. Tuy nhiên, công nghệ hạn chế và khó khăn trong việc chiết xuất DNA từ hài cốt đã khiến giả thuyết này chưa thể được chứng minh.

Nghiên cứu mới đã phân tích 11 bộ gen cổ đại từ Trung Quốc, 4 bộ gen từ miền Bắc Thái Lan, và toàn bộ hệ gen của 30 cá thể người Bo hiện đại.

Kết quả cho thấy, khoảng 43% đến 79% hệ gen của người Bo hiện đại có thể được truy nguyên trực tiếp từ những người cổ đại thực hiện tục này ở Vân Nam.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng truyền thống kéo dài hơn 3.000 năm này có nguồn gốc từ miền Đông Trung Quốc và sau đó lan rộng sang một số khu vực ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương.

Các hồ sơ khảo cổ học chỉ ra rằng địa điểm quan tài treo cổ nhất được biết đến, có niên đại 3.600 năm, nằm ở dãy núi Vũ Di thuộc tỉnh Phúc Kiến. Phân tích hệ gen mới củng cố thêm mối liên hệ di truyền của người Bo hiện đại với khu vực này.

Sự lan truyền của tục lệ qua biên giới

Cùng với một nghiên cứu năm 2020 do chính Viện CAS này dẫn đầu, vốn đã phát hiện ra rằng hài cốt người từ các quan tài treo ở Trung Quốc và Thái Lan có chung sự tương đồng về mặt di truyền, những phát hiện mới này giúp lập bản đồ cách truyền thống này đã lan truyền trong nội bộ Trung Quốc và xa hơn.

Nghiên cứu này nhận định rằng sự lan rộng của tục lệ trong Trung Quốc có khả năng được thúc đẩy bởi sự di cư của con người. Trong khi đó, việc tục lệ này truyền đến Thái Lan có thể đã xảy ra thông qua sự du nhập văn hóa.

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu dự định thu thập thêm mẫu vật từ các địa điểm quan tài treo ban sơ ở Phúc Kiến, cũng như từ Đông Nam Á và Thái Bình Dương, nhằm xây dựng một cơ sở dữ liệu tích hợp để liên kết các tập quán mai táng, di truyền học quần thể và sự truyền tải văn hóa giữa các khu vực.

Bảo Hân/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-doi-song/trung-quoc-phat-hien-dau-tien-ve-lien-he-giua-toc-nguoi-hien-dai-voi-quan-tai-treo-bi-an-20251205165841843.htm