Uống axit folic sau khi biết có thai liệu có quá muộn?

7 giờ trướcBài gốc

Axit folic (vitamin B9) đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển não và tủy sống của thai nhi. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc chuẩn bị từ sớm.

Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên bổ sung axit folic hàng ngày trước khi mang thai ít nhất ba tháng, nhằm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh, sảy thai và thiếu máu. Việc "nạp sẵn" nguồn dưỡng chất này chính là nền tảng cho một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.

1. Tại sao folate cần thiết cho mọi phụ nữ trước khi mang thai?

Nội dung

1. Tại sao folate cần thiết cho mọi phụ nữ trước khi mang thai?

2. Lợi ích chính của folate đối với sức khỏe phụ nữ và thai kỳ

3. Folate và axit folic: Sự khác biệt là gì?

4. Những thực phẩm giàu folate nên bổ sung trước và trong khi mang thai

5. Khi nào nên bắt đầu bổ sung axit folic?

6. Dấu hiệu thiếu folate

7. Cách giúp cơ thể hấp thu folate tự nhiên tốt hơn

Folate, hay còn gọi là vitamin B9, là vi chất dinh dưỡng thiết yếu giúp cơ thể tạo tế bào mới, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn phát triển sớm của thai nhi. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ chỉ bắt đầu bổ sung sau khi biết mình mang thai, khi đó có thể đã qua "thời điểm vàng".

Các khuyết tật ống thần kinh — như tật nứt đốt sống hoặc vô sọ — hình thành rất sớm, chỉ trong 28 ngày đầu của thai kỳ, thường trước khi người phụ nữ nhận ra mình có thai. Vì vậy, việc dự trữ đủ folate trong cơ thể trước khi thụ thai là yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa những dị tật bẩm sinh nghiêm trọng này.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đều khuyến cáo phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên bắt đầu bổ sung axit folic (dạng tổng hợp của folate) ít nhất từ 1 - 3 tháng trước khi mang thai, với liều khoảng 400 microgram mỗi ngày. Việc duy trì bổ sung liên tục trong suốt thai kỳ không chỉ hỗ trợ phát triển hệ thần kinh của thai nhi mà còn giúp giảm nguy cơ thiếu máu và biến chứng thai kỳ cho mẹ.

Axit folic đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển của ống thần kinh thai nhi. Bổ sung đủ axit folic trước và trong thai kỳ có thể giúp ngăn ngừa các dị tật nghiêm trọng như nứt đốt sống, vô sọ, hở hàm ếch và dị tật tim...

2. Lợi ích chính của folate đối với sức khỏe phụ nữ và thai kỳ

Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), folate (vitamin B9) là dưỡng chất thiết yếu tham gia vào nhiều quá trình sinh học quan trọng của cơ thể, đặc biệt đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, giúp:

Hỗ trợ sự phát triển của não bộ và tủy sống thai nhi, đảm bảo hình thành ống thần kinh hoàn chỉnh ngay từ những tuần đầu tiên của thai kỳ.
Ngăn ngừa các khuyết tật ống thần kinh (NTD) như tật nứt đốt sống và vô sọ – những dị tật bẩm sinh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng suốt đời.
Thúc đẩy tạo hồng cầu khỏe mạnh, giúp ngăn ngừa thiếu máu do thiếu folate, vốn dễ xảy ra trong thai kỳ.
Tham gia tổng hợp DNA và các chất dẫn truyền thần kinh, góp phần ổn định tâm trạng và giảm nguy cơ trầm cảm ở phụ nữ.

Thiếu folate trong giai đoạn đầu thai kỳ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như dị tật bẩm sinh, sinh non hoặc sảy thai. Tuy nhiên, những rủi ro này hoàn toàn có thể phòng ngừa được nếu phụ nữ bổ sung axit folic đầy đủ và đúng thời điểm — lý tưởng nhất là trước khi mang thai từ 1–3 tháng và duy trì trong suốt thai kỳ.

3. Folate và axit folic: Sự khác biệt là gì?

Folate và axit folic đều là các dạng của vitamin B9, nhưng khác nhau về nguồn gốc và cách cơ thể hấp thụ:

Folate là dạng tự nhiên của vitamin B9, có nhiều trong thực phẩm như rau lá xanh (rau bina, cải bó xôi), các loại đậu, trái cây họ cam quýt và gan động vật.
Axit folic là dạng tổng hợp của vitamin B9, được sử dụng trong viên bổ sung và thực phẩm tăng cường (như ngũ cốc ăn sáng, bánh mì, sữa bột).

Mặc dù folate có trong nhiều loại thực phẩm, cơ thể hấp thu axit folic hiệu quả hơn. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo bổ sung thêm axit folic dạng viên hoặc qua thực phẩm tăng cường - đặc biệt với phụ nữ đang chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai.

Theo Khuyến nghị dinh dưỡng cho người Việt Nam, nhu cầu folat (microgam/ngày) như sau:

EAR (Nhu cầu trung bình ước tính); RDA (Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị; AI (mức tiêu thụ đủ); UL (Giới hạn tiêu thụ tối đa)

Việc duy trì mức bổ sung này giúp bảo đảm dự trữ folate trong cơ thể luôn đủ để hỗ trợ sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi và phòng ngừa dị tật bẩm sinh.

4. Những thực phẩm giàu folate nên bổ sung trước và trong khi mang thai

Folate có nhiều trong rau xanh, các loại đậu, trái cây họ cam quýt và ngũ cốc bổ sung. Việc kết hợp đa dạng các nhóm thực phẩm này sẽ giúp cơ thể hấp thu vitamin B9 tự nhiên một cách hiệu quả.

Hàm lượng folate trung bình trong một số thực phẩm phổ biến:

Mặc dù các loại thực phẩm này là nguồn cung cấp folate tự nhiên tuyệt vời, nhưng chế độ ăn thông thường thường không đủ để đáp ứng nhu cầu tăng cao trong giai đoạn chuẩn bị mang thai và những tuần đầu thai kỳ. Vì vậy, bổ sung thêm axit folic dạng viên theo khuyến cáo của bác sĩ là cần thiết để đảm bảo mẹ và bé đều nhận đủ lượng folate cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh.

5. Khi nào nên bắt đầu bổ sung axit folic?

Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên bổ sung 400 microgram (µg) axit folic mỗi ngày, bắt đầu ít nhất 3 tháng trước khi thụ thai và duy trì trong suốt thai kỳ cũng như thời kỳ cho con bú.

Do gần một nửa số trường hợp mang thai là ngoài ý muốn, các chuyên gia y tế khuyến nghị mọi phụ nữ từ 15 - 45 tuổi nên bổ sung axit folic hàng ngày, ngay cả khi chưa có kế hoạch mang thai.

Với phụ nữ từng mang thai có con bị khuyết tật ống thần kinh (NTD) hoặc đang sử dụng thuốc chống động kinh, bác sĩ có thể chỉ định liều cao hơn, nhưng cần được theo dõi y tế chặt chẽ để đảm bảo an toàn.

6. Dấu hiệu thiếu folate

Thiếu hụt nhẹ folate có thể gây ra các triệu chứng:

Mệt mỏi, yếu sức
Da nhợt nhạt
Loét miệng, lưỡi sưng đỏ
Khó tập trung, dễ cáu kỉnh

Khi thiếu hụt nghiêm trọng, cơ thể có thể mắc thiếu máu hồng cầu to — tình trạng các tế bào hồng cầu phình to, mang ít oxy hơn, gây khó thở, chóng mặt, kiệt sức và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

7. Cách giúp cơ thể hấp thu folate tự nhiên tốt hơn

Không luộc rau quá kỹ, vì folate dễ bị phá hủy ở nhiệt độ cao.
Ăn rau xanh và trái cây họ cam quýt mỗi ngày để bổ sung nguồn vitamin B9 tự nhiên.
Kết hợp thực phẩm giàu folate với vitamin C (như amla, cam, cà chua) để tăng khả năng hấp thu.
Hạn chế rượu bia, vì cồn làm giảm hấp thu và tăng thải trừ folate ra khỏi cơ thể.

Axit folic là một trong số ít vitamin được chứng minh có khả năng ngăn ngừa dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở não và cột sống của thai nhi. Tuy nhiên, thời điểm bổ sung có ý nghĩa quyết định. Nếu bạn đang có kế hoạch mang thai — hoặc chỉ đơn giản là ở độ tuổi sinh sản — hãy bắt đầu bổ sung axit folic ít nhất 3 tháng trước khi thụ thai, đồng thời duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, đậu và trái cây tươi. Một hành động nhỏ và chủ động hôm nay có thể bảo vệ sức khỏe suốt đời cho con bạn, đồng thời giúp mẹ có một thai kỳ an toàn và trọn vẹn hơn.

Mời độc giả xem thêm:

DS. Thu Giang

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/uong-axit-folic-sau-khi-biet-co-thai-lieu-co-qua-muon-169251030185816925.htm