Vaccine phòng sốt xuất huyết tạo thêm lớp bảo vệ, góp phần kiểm soát dịch hiệu quả

2 giờ trướcBài gốc

Sốt xuất huyết Dengue: Mối đe dọa sức khỏe toàn cầu cần ưu tiên ứng phó

Chiều 29/11, Viện Pasteur TP.HCM phối hợp với Công ty TNHH Dược phẩm Takeda Việt Nam tổ chức Hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025 với chủ đề “Hiện thực hóa các hành động toàn diện trong kiểm soát sốt xuất huyết”.

Hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025.

PGS. TS. BS Nguyễn Vũ Trung, Viện Trưởng Viện Pasteur TP.HCM cho biết, Việt Nam là một trong những điểm nóng của sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu với diễn biến khó lường, không còn theo mùa mà kéo dài quanh năm và thay đổi giữa các địa phương. Thực tế này đòi hỏi một chiến lược dự phòng, giám sát, điều trị, truyền thông toàn diện và có sự phối hợp đa ngành.

Sốt xuất huyết Dengue được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp vào danh sách 10 mối đe dọa sức khỏe toàn cầu cần ưu tiên ứng phó. Việt Nam có tỷ lệ mắc thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á. Mỗi năm, cả nước ghi nhận hơn 100.000 trường hợp mắc. Riêng năm 2022 có gần 370.000 ca, mức cao nhất trong lịch sử. Tính từ đầu năm đến hết tháng 10/2025, cả nước đã ghi nhận 110.503 trường hợp mắc sốt xuất huyết Dengue và 23 trường hợp tử vong, số mắc cao hơn 16,8% và tử vong cao hơn 2 trường hợp so với cùng kỳ năm 2024.

Theo TS. BS. Ngũ Duy Nghĩa, Trưởng khoa kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung Ương, hiện bệnh lưu hành ở nhiều vùng miền trên toàn quốc, chủ yếu tại khu vực phía Nam, tiếp sau là miền Bắc, miền Trung và khu vực Tây Nguyên. Độ tuổi mắc cũng thay đổi rõ rệt. Tại khu vực phía Nam, tỷ lệ người bệnh trên 15 tuổi đã tăng từ 18% (năm 1999) lên 53% (năm 2022), cho thấy sốt xuất huyết Dengue là nguy cơ với mọi lứa tuổi chứ không chỉ riêng trẻ em.

Theo TS. BS. Ngũ Duy Nghĩa, sốt xuất huyết Dengue là nguy cơ với mọi lứa tuổi chứ không riêng trẻ em.

Để ứng phó với tình hình dịch, ThS. BS Đỗ Kiến Quốc, Khoa Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật, Viện Pasteur TP.HCM cho rằng, các hoạt động phòng chống sốt xuất huyết cần được triển khai theo hai nhóm chiến lược chính.

Thứ nhất, đối với chiến lược đáp ứng dịch, các đơn vị cần triển khai khi phát hiện ổ dịch, gồm các hoạt động cụ thể như xử lý ổ dịch, phun hóa chất diện rộng hoặc thực hiện các chiến dịch diệt lăng quăng xung quanh ổ dịch. Chiến lược phòng chống chủ động thực hiện xuyên suốt cả năm thông qua các mô hình trường học, cộng tác viên hoặc mô hình phòng chống dựa vào cộng đồng như thả cá diệt lăng quăng…

Thứ hai, đối với hoạt động đáp ứng dịch, bác sĩ Quốc cho hay, các chỉ điểm để triển khai gồm một ca tử vong, một ca nặng, một ca xác định, hoặc hai ca lâm sàng trong cùng một ấp trong vòng 7 ngày. Nếu một ấp xuất hiện ba ổ dịch liên tiếp trong vòng 14 ngày, địa phương sẽ thực hiện các hoạt động diệt lăng quăng và phun hóa chất trong vòng 48 giờ.

Tuy nhiên, hiện các mô hình này chỉ triển khai 3-5% số xã các tỉnh trong khu vực do hạn chế kinh phí. Do đó, mô hình này không triển khai được trong diện rộng bao phủ giúp phòng chống sốt xuấy huyết chủ động; khó duy trì thường xuyên và tạo gánh nặng cho hệ thống y tế cơ sở.

Bác sĩ Quốc chia sẻ thêm: “Hiệu quả phòng chống hiện nay chưa đáp ứng kỳ vọng kiểm soát dịch. Cụ thể, đối với hoạt động đáp ứng dịch đang can thiệp thiếu và thụ động. Còn đối với hoạt động phòng chống chủ động, độ bao phủ thấp trở thành gánh nặng do thực hiện dàn trải, thường xuyên và liên tục. Đặc biệt, các biện pháp can thiệp của chúng ta chưa thực sự có hiệu quả cao trong bối cảnh hiện nay”.

Bệnh nhi điều trị sốt xuất huyết tại một bệnh viện trên địa bàn TP.HCM.

Đẩy mạnh tiêm vaccine: “chìa khóa” kiểm soát sốt xuất huyết

Cũng theo ThS. BS Đỗ Kiến Quốc, hiện nay, với sự xuất hiện của các biện pháp mới có hiệu quả cao hơn như vaccine sốt xuất huyết đang được lưu hành trên thị trường có khả năng bảo vệ khoảng 70%. Hoặc giải pháp thả muỗi vằn mang vi khuẩn Wolbachia để kiểm soát bệnh sốt xuất huyết, giúp giảm khoảng 70% tỷ lệ mắc so với nhóm không can thiệp.

“Với các biện pháp can thiệp mới và công cụ mới, việc sử dụng một cách chủ động tích hợp vào công cụ khác thì hiệu quả đạt được nhiều hơn. Đặc biệt trong bối cảnh sáp nhập diện tích một tỉnh một xã quy mô hành chính rất lớn”, bác sĩ Quốc nói thêm.

Thời gian qua, Viện Pasteur TP.HCM đã tham gia phát triển và đánh giá các công cụ cảnh báo sớm như phần mềm E-Warn (WHO); D-MOS, iDengue…

Theo ông Benjamin Ping, Tổng giám đốc Takeda Việt Nam, mặc dù nhận thức về bệnh sốt xuất huyết khá cao, khảo sát của chúng tôi cho thấy phần lớn người dân vẫn chưa hiểu đầy đủ về nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Ngoài ra, hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh sốt xuất huyết. Vì vậy, phòng bệnh là vô cùng quan trọng. Điều này cho thấy cần có cách tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa kiểm soát muỗi truyền bệnh, truyền thông nâng cao nhận thức về nguy cơ, tăng cường giám sát dịch tễ và tiêm vaccine phòng sốt xuất huyết hiện đã có mặt tại Việt Nam.

Ông Benjamin Ping thông tin, vaccine sốt xuất huyết Dengue của Takeda đã được WHO khuyến nghị sử dụng tại các quốc gia có gánh nặng bệnh cao, được phê duyệt tại 41 quốc gia với hơn 21 triệu liều đã được phân phối trên toàn cầu.

Hội nghị năm nay xoay quanh bốn trụ cột chính trong kiểm soát sốt xuất huyết Dengue là truyền thông, điều trị, dự phòng và dự báo. Các chủ đề này được phản ánh xuyên suốt hai ngày hội nghị 28 và 29/11 thông qua chuỗi đào tạo, báo cáo và thảo luận chuyên sâu.

Bên cạnh đó, hoạt động triển lãm và trình bày áp phích khoa học cũng đã góp phần lan tỏa tri thức. Hoạt động này thu hút gần 30 nhóm nghiên cứu từ các viện chuyên môn, các trường đại học và các bệnh viện trên toàn quốc, chia sẻ các chủ đề đa dạng từ dịch tễ, dự phòng, điều trị sốt xuất huyết Dengue đến truyền thông giáo dục sức khỏe cộng đồng.

Hoài Sương

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/vaccine-phong-sot-xuat-huyet-tao-them-lop-bao-ve-gop-phan-kiem-soat-dich-hieu-qua-d445719.html