Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh (Viện IEEr) vừa có văn bản gửi Bộ Nội vụ, Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc sắp xếp Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) cấp tỉnh theo quy định của pháp luật và phù hợp với thực tiễn tại cấp xã.
Kiến nghị này dựa trên Công văn số 10217/VPCP-TCCV ngày 22/10/2025 của Văn phòng Chính phủ, trong đó Thủ tướng giao Bộ Nội vụ xem xét đề xuất của Viện IEEr về việc giữ nguyên mô hình VPĐKĐĐ cấp tỉnh và lùi thời gian chuyển giao nhiệm vụ về cấp xã.
Viện IEEr đề xuất 2 phương án tổ chức lại VPĐKĐĐ cấp tỉnh (ảnh minh họa).
Theo Viện IEEr, ngày 29/10, Bộ Nội vụ đã có báo cáo về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thời gian tới, trong đó đề cập nội dung “sắp xếp đội ngũ viên chức VPĐKĐĐ về cấp xã quản lý”. Từ thực tiễn này, Viện IEEr đề xuất 2 phương án tổ chức lại VPĐKĐĐ.
Phương án thứ nhất là tách bạch chức năng kỹ thuật tài nguyên do VPĐKĐĐ cấp tỉnh quản lý và chức năng hành chính đất đai do cấp xã thực hiện. Theo đó, VPĐKĐĐ cấp tỉnh tiếp tục đảm nhiệm kỹ thuật tài nguyên theo mô hình đơn vị sự nghiệp tự chủ, bố trí cơ sở tiếp nhận hồ sơ phù hợp với dân cư từng khu vực và phối hợp cấp xã xử lý các sự vụ có tính chất quản lý nhà nước về đất đai.
Đồng thời, 703 chi nhánh VPĐKĐĐ cấp tỉnh sẽ được sắp xếp theo hướng gần dân, sát dân hơn nhưng không sử dụng ngân sách nhà nước. Cấp xã tiếp nhận các nhiệm vụ hành chính như cấp sổ hồng lần đầu, xét duyệt chuyển mục đích sử dụng đất, tiếp nhận hồ sơ đất đai.
Phương án thứ hai là giữ VPĐKĐĐ cấp tỉnh làm đầu mối duy nhất tiếp nhận và giải quyết toàn bộ sự vụ liên quan đến tài nguyên và đất đai, bao gồm cả việc cấp sổ lần đầu. Cách làm này nhằm tinh gọn bộ máy cấp xã và nâng cao hiệu quả hành chính trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Viện IEEr khẳng định việc giữ nguyên VPĐKĐĐ cấp tỉnh thực hiện dịch vụ kỹ thuật tài nguyên là cần thiết, bởi tính chất đặc thù và yêu cầu kỹ thuật cao của lĩnh vực. Việc điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ hoặc chuyển giao về cấp xã, nếu thực hiện, cần có lộ trình phù hợp về hạ tầng, nhân lực, quy chế phối hợp và bảo đảm đủ chuyên môn kỹ thuật cho 3.321 cấp xã trên cả nước.
Theo TS Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện IEEr, tính đặc thù của ngành tài nguyên, nhất là kỹ thuật đất đai, đòi hỏi việc chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu phải được thực hiện xuyên suốt và thống nhất từ cấp tỉnh.
Về lâu dài, dữ liệu ranh thửa, tờ bản đồ cần được tích hợp phục vụ sàn giao dịch dữ liệu theo chỉ đạo của Thủ tướng. Do đó, số hóa dữ liệu tài nguyên là nhiệm vụ bắt buộc trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đồng thời là lĩnh vực mang tính kỹ thuật cao trong quản lý nhà nước về đất đai.
TS Phạm Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường TP HCM kiến nghị giữ nguyên mô hình chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hiện nay.
Trước đó, Viện IEEr cũng tổ chức tọa đàm giữ nguyên mô hình chi nhánh Văn phòng VPĐKĐĐ và điều chỉnh thời gian chuyển giao về cấp xã. Tại hội nghị này, TS Phạm Viết Thuận đề xuất giữ nguyên mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ hiện nay để bảo đảm tính thống nhất quản lý, an toàn dữ liệu và chất lượng phục vụ người dân trong khi hạ tầng kỹ thuật và dữ liệu số quốc gia chưa hoàn thiện.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn - Nguyên hiệu trưởng Trường Đại học TN&MT TP.HCM cũng cho rằng cần giữ nguyên mô hình chi nhánh VPĐKĐĐ hiện nay. Trong giai đoạn chuyển tiếp, việc giữ nguyên mô hình hiện nay là hoàn toàn thích hợp.
Xuân Nha