Việt Nam đàm phán vay tiền Trung Quốc làm đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

7 giờ trướcBài gốc

Quốc hội vừa chính thức ban hành Nghị quyết quyết định chủ trương đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Đây là tuyến đường sắt mới nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải hàng hóa và hành khách ngày càng cao giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Nguồn tiền từ đâu để làm dự án?

Theo đề xuất của Chính phủ, tuyến đường sắt này dài hơn 417 km, gồm tuyến chính hơn 390 km và hai tuyến nhánh 27 km. Điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc) thuộc địa phận TP Lào Cai; điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, Hải Phòng.

Dự án đi qua 9 tỉnh thành gồm Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.

Tuyến được quy hoạch là đường đôi nhưng giai đoạn đầu xây dựng đường đơn, khổ 1.435 mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa. Tàu khách và tàu hàng lựa chọn công nghệ đoàn tàu sử dụng động lực tập trung, khai thác với tốc độ 120-160 km/h tùy đoạn.

Dự án khi triển khai sẽ chiếm dụng khoảng 2.632 ha đất, số dân tái định cư khoảng 19.136 người.

Việt Nam dự kiến vay vốn Trung Quốc để làm tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Ảnh minh họa: V.LONG

Tổng mức đầu tư dự án là 203.231 tỉ đồng (khoảng 8,396 tỉ USD), từ nguồn vốn đầu tư công, trái phiếu, vốn ODA…

Theo Bộ GTVT, hiện dự án đã cân đối được 128 tỉ đồng từ vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Số tiền còn lại chưa cân đối được, trong đó giai đoạn 2026 - 2030 nhu cầu vốn trong nước khoảng 177.282 tỉ đồng và giai đoạn 2031 - 2035 nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỉ đồng.

Để có số tiền trên, Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét bố trí vốn đầu tư công trung hạn cho dự án giai đoạn tới trên nguyên tắc bảo đảm cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.

Song song quá trình trên, hiện nay các cơ quan liên quan của Việt Nam đang tích cực trao đổi, làm việc với phía Trung Quốc về sử dụng vốn vay ưu đãi của Chính phủ nước này. Cụ thể, hai bên đang xác định quy mô khoản vay, lãi suất và các điều kiện ràng buộc của khoản vay.

“Trong giai đoạn tiếp theo, trên cơ sở kết quả làm việc với phía bạn sẽ xem xét quy định cơ cấu nguồn vốn cho dự án, đánh giá khả năng trả nợ công trên cơ sở các điều kiện của vốn vay…”- Bộ GTVT cho hay.

Thêm vào đó, một thuận lợi của dự án là với đoạn tuyến trên địa bàn Hải Phòng, UBND Hải Phòng đề xuất sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương để thực hiện đầu tư đoạn tuyến nhánh Nam Đồ Sơn và thực hiện công tác giải phóng mặt bằng của dự án đoạn qua địa bàn TP.

Khởi công dự án trong năm nay

Về lo ngại khi xây dựng dự án sẽ phụ thuộc công nghệ Trung Quốc, Bộ GTVT cho biết hiện Đảng, Nhà nước đã có chủ trương phát triển công nghiệp đường sắt. Theo đó, từ nay đến năm 2045, nước ta phải từng bước làm chủ về công nghiệp xây dựng, lắp ráp trong nước và từng bước nội địa hóa phương tiện đối với đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị.

Trong nước cũng sẽ sản xuất và từng bước nội địa hóa linh kiện phần cứng, phần mềm về thông tin, tín hiệu và hệ thống cấp điện; làm chủ toàn bộ công tác vận hành, bảo trì và từng bước sản xuất một số linh kiện, phụ tùng thay thế đối với đường sắt tốc độ cao.

Không còn cơ chế đặc thù “miễn trừ trách nhiệm người thực hiện dự án đường sắt”

Quốc hội cho phép dự án được áp dụng 18 nhóm chính sách đặc thù. Trong đó có những chính sách đã được Quốc hội cho phép triển khai ở các dự án đường sắt quốc gia thời gian qua.

Chẳng hạn chính sách cho phép Thủ tướng huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện dự án và không phải lập đề xuất dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài.

Khi lựa chọn nhà thầu các gói thầu EPC, gói thầu tư vấn sử dụng nhà thầu nước ngoài, thành phần tổ thẩm định theo quy định của pháp luật về đấu thầu và bổ sung đại diện Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước.

Cho phép Chính phủ áp dụng hình thức chỉ định thầu các gói thầu thuộc dự án….

Như vậy so với dự thảo, Chính phủ đã rút một cơ chế đặc thù đó là “miễn trừ trách nhiệm người thực hiện dự án đường sắt”. Nguyên nhân được Chính phủ giải thích là chưa phù hợp vì hiện nay Bộ Chính trị đã có chủ trương bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai hiện có khổ đường hẹp, khó khăn cho việc vận chuyển hàng hóa sang Trung Quốc. Ảnh V. LONG

Đối với lĩnh vực công nghệ cần chuyển giao, tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng bước đầu định hướng các lĩnh vực tiếp nhận chuyển giao. Trong đó, phương tiện và thiết bị là loại hình phù hợp để tiếp nhận chuyển giao công nghệ, đầu tư máy móc thiết bị và sản xuất đầu máy, toa xe cho đường sắt quốc gia với tốc độ nhỏ hơn 200 km/h, mua thiết kế và sản xuất đối với đường sắt đô thị.

“Hiện Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã đàm phán với các đối tác, ký biên bản ghi nhớ với Công ty TNHH đầu máy và toa xe lửa Đại Liên (Trung Quốc). Nếu được thống nhất chủ trương, cấp vốn để đầu tư nhà máy và nhận chuyển giao công nghệ, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam có thể sản xuất cho đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị; nghiên cứu để từng bước sản xuất các phụ tùng thay thế cho đường sắt tốc độ cao…”- Bộ GTVT nêu rõ.

Ngoài ra, dự án đã đề xuất chính sách đặc thù về phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ. Trong đó, chúng ta ghi rõ “hồ sơ mời thầu phải có điều kiện cam kết của tổng thầu, nhà thầu nước ngoài về việc chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực cho đối tác Việt Nam để làm chủ công tác quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì; từng bước làm chủ công nghệ”.

Theo Bộ GTVT, quy định trên là nội dung quan trọng bảo đảm trong quá trình triển khai dự án, phía Việt Nam phải được đào tạo, chuyển giao công nghệ để làm chủ công tác quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì; từng bước làm chủ công nghệ.

Để dự án này sớm thành hiện thực, Chính phủ dự kiến sẽ bắt tay thực hiện ngay công tác giải phóng mặt bằng vào giữa năm nay, khởi công dự án vào cuối năm 2025 và cơ bản hoàn thành xây dựng trong năm 2030.

Khẩn trương triển khai dự án

Trong cuộc họp với các bộ ngành để triển khai dự án vào ngày 26-2, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh việc triển khai đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng phải hết sức khẩn trương, khoa học, nắm chắc tiến độ, bảo đảm chất lượng công trình.

Bộ GTVT khẩn trương xây dựng, ban hành tiêu chí, quy chuẩn, tiêu chuẩn công nghệ, thiết kế chung cho hệ thống đường sắt. Từ đó giúp chúng ta xác định kế hoạch huy động vốn, lựa chọn nhà thầu bảo đảm các mốc tiến độ của dự án.

Thêm vào đó, cần tiếp tục xem xét, nghiên cứu đề xuất liên quan đến bổ sung nhà ga, tuyến đường nhánh bảo đảm hiệu quả phát triển kinh tế.

Các địa phương phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT để xác định sớm, chính xác ranh giới giải phóng mặt bằng. Từ đó làm căn cứ bố trí nguồn vốn, thực hiện giải phóng mặt bằng, tái định cư, điều chỉnh các quy hoạch liên quan đến phát triển đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ logistics ở vùng phụ cận nhà ga đường sắt.

VIẾT LONG

Nguồn PLO : https://plo.vn/viet-nam-dam-phan-vay-tien-trung-quoc-lam-duong-sat-lao-cai-ha-noi-hai-phong-post836299.html