Thông tin được đưa ra tại Diễn đàn xúc tiến thương mại giữa doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc do Trung tâm Xúc tiến thương mại và Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chiều 12/11.
Mở rộng cơ hội nông sản Việt tại thị trường Trung Quốc
Việt Nam sở hữu nguồn nông, lâm, thủy sản phong phú, đa dạng và chất lượng cao, được người tiêu dùng quốc tế đánh giá cao. Với nền kinh tế năng động, tăng trưởng ổn định và tham gia tích cực vào nhiều hiệp định thương mại tự do khu vực và toàn cầu, Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong an ninh lương thực toàn cầu và chuỗi giá trị nông sản quốc tế.
Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: N.H
Những năm gần đây, quan hệ thương mại Việt Nam – Trung Quốc phát triển nhanh, ổn định và thực chất. Năm 2024, kim ngạch song phương đạt 205,2 tỷ USD, tăng 19,3% so với năm trước; đến hết tháng 10/2025, vượt 208 tỷ USD. Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc tại Đông Nam Á và đứng thứ tư trên toàn thế giới.
Ông Hoàng Văn Dự, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp, nhấn mạnh kết quả này là minh chứng cho sự hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền hai nước, cùng với sự năng động và khả năng nắm bắt cơ hội của doanh nghiệp. Các hiệp định song phương và đa phương đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi, thúc đẩy thương mại và đầu tư hai chiều.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, hợp tác đạt nhiều kết quả khích lệ: Kim ngạch xuất nhập khẩu nông sản tăng trưởng ổn định, các sản phẩm chủ lực của Việt Nam như trái cây, thủy sản, gạo, cà phê, hồ tiêu, cao su đã có mặt rộng rãi tại Trung Quốc. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu lượng lớn máy móc, thiết bị, vật tư, phân bón, hóa chất, công nghệ chế biến từ Trung Quốc, phục vụ sản xuất và nâng cao năng suất nông nghiệp.
Các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng quan tâm đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực chế biến, bảo quản nông sản và nông nghiệp công nghệ cao. Chính phủ Trung Quốc cũng khẳng định sẽ tiếp tục mở rộng nhập khẩu nông sản Việt Nam và khuyến khích doanh nghiệp hai bên tăng cường hợp tác đầu tư quy mô lớn, chất lượng cao. Đây là cơ hội quan trọng để các mặt hàng chủ lực của Việt Nam như trái cây, cà phê, hạt điều, thủy sản mở rộng thị phần tại Trung Quốc, thị trường có nhu cầu tiêu thụ khổng lồ và liên tục tăng.
“Diễn đàn xúc tiến thương mại là dịp để các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp trao đổi thông tin, kết nối cung - cầu, tìm kiếm cơ hội đầu tư, chuyển giao công nghệ và phát triển thị trường. Đồng thời mở ra không gian hợp tác mới nhằm nâng cao chất lượng, an toàn và giá trị gia tăng của nông sản Việt Nam, hướng tới nền nông nghiệp xanh, sạch và bền vững”, ông Dự nhấn mạnh.
Công nghệ và hạ tầng sẽ là nền tảng cho nông nghiệp hiện đại
Chia sẻ tại Diễn đàn, bà Tề Bình, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Chuỗi cung ứng Sunwah Gelafood cho hay, cơ sở hạ tầng và mạng lưới giao thông giữa Việt Nam và Trung Quốc đang được cải thiện dần, đặc biệt là vận tải đường bộ và đường sắt, giúp tăng hiệu quả và tính thuận tiện trong việc vận chuyển nông sản giữa hai nước. Những năm gần đây, các sản phẩm nông sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc ngày càng phong phú. Trong đó, sầu riêng đang trở thành mặt hàng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng, trong khi yến sào Việt Nam đáp ứng nhu cầu về thực phẩm bổ dưỡng, chiếm một thị phần đáng kể tại thị trường này.
Bên cạnh đó, các sản phẩm như hoa quả sấy, củ quả sấy cũng đã thâm nhập sâu vào thị trường Trung Quốc, mang đến nhiều lựa chọn đa dạng hơn cho người tiêu dùng và góp phần làm giàu thêm danh mục nông sản nhập khẩu. Những kết quả này minh chứng rõ ràng cho tiềm năng to lớn và triển vọng rộng mở của hợp tác nông sản song phương giữa hai nước. Ngoài nông sản, các thiết bị và máy móc nông nghiệp của Trung Quốc với mức giá hợp lý và khả năng ứng dụng cao cũng đã đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường Việt Nam, hỗ trợ đắc lực cho quá trình sản xuất và chế biến nông sản trong nước.
“Trong tương lai, hai bên hoàn toàn có thể tiếp tục khai thác tiềm năng, mở rộng các thương hiệu, sản phẩm và thiết bị nông nghiệp, đồng thời thúc đẩy hợp tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ mới trong lĩnh vực nông nghiệp. Sự hợp tác này không chỉ dừng lại ở máy móc, mà có thể mở rộng ra toàn bộ chuỗi giá trị nông sản, từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ”, bà Tề Bình chia sẻ.
Theo ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Việt Nam với hơn 100 triệu dân và Trung Quốc với hơn 1,4 tỷ dân đều có nhu cầu tiêu thụ nông sản lớn. Theo FAO, đến 2030, khu vực châu Á - Thái Bình Dương cần tăng ít nhất 30% sản lượng nông sản. Mặc dù chịu tác động từ biến đổi khí hậu và biến động thị trường, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng ổn định. Xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam liên tục tăng trưởng từ 41,4 tỷ USD năm 2020 lên hơn 62,5 tỷ USD năm 2024, tăng trên 18,7% so năm 2023.
Trung Quốc hiện chiếm khoảng 25% tổng kim ngạch thương mại nông sản của Việt Nam. Riêng 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông sản song phương đạt 14 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ 2024; trong đó xuất khẩu đạt 10,3 tỷ USD, tăng 5,1%. Với vị trí địa lý gần gũi, văn hóa và thị hiếu tiêu dùng tương đồng, quan hệ thương mại đang chuyển dịch từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch, hiện đại và bền vững.
Để đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm, Việt Nam đầu tư mạnh vào chuyển đổi số, AI, hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử, công nghệ chuỗi lạnh và logistics thông minh. Đây là nền tảng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam trên thị trường Trung Quốc và quốc tế.
Các thách thức hiện tại gồm hạ tầng logistics biên giới chưa đồng bộ, năng lực bảo quản hạn chế, sản xuất manh mún, chất lượng chưa đồng đều. Ông Hòa cho rằng hai nước cần tăng cường hợp tác hệ thống, gắn với chuyển đổi công nghệ và tiêu chuẩn hiện đại.
Các giải pháp trọng tâm gồm: Xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm, kết nối doanh nghiệp qua hội chợ, diễn đàn, truyền thông thị trường; hợp tác kỹ thuật, kiểm dịch, an toàn sinh học và vận chuyển hàng hóa theo chuẩn quốc tế, đảm bảo luồng thương mại an toàn, thông suốt qua biên giới; liên kết đầu tư chuỗi giá trị, tập trung vào chế biến sâu, logistics lạnh, thương mại điện tử, chuẩn hóa vùng nguyên liệu; hình thành trung tâm phân phối và khu chế biến liên kết vùng biên giới, tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.
Tại Diễn đàn, các cơ quan quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp nhận định, thương mại nông sản Việt - Trung không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là biểu tượng hợp tác tin cậy, hữu nghị và cùng phát triển. Với tiềm năng, lợi thế và sự đồng thuận trong khuôn khổ hợp tác ASEAN - Trung Quốc, hai nước có cơ sở xây dựng chuỗi cung ứng nông sản hiện đại, an toàn và bền vững, đóng góp thiết thực cho an ninh lương thực khu vực và sự thịnh vượng chung của châu Á.
Diễn đàn thu hút gần 100 doanh nghiệp hai nước, trong đó hơn 40 doanh nghiệp đến từ các tỉnh Trung Quốc như Hà Nam, Quảng Đông, Quảng Tây, Sơn Đông, Sơn Tây, Hà Bắc, kỳ vọng góp phần phát huy tiềm năng, thế mạnh của mỗi bên, hướng tới quan hệ thương mại cân bằng, ổn định và phát triển dài hạn.
Nguyễn Hạnh