Yêu cầu cấp bách để phát triển du lịch bền vững

2 giờ trướcBài gốc

Bản đồ 3D của Du lịch TP.HCM

Dữ liệu du lịch phân tán, thách thức lớn nhất của ngành

Ở giai đoạn Việt Nam bước vào tiến trình chuyển đổi số toàn diện, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu chiến lược: Đến năm 2030, hoạt động quản lý nhà nước phải được vận hành trên môi trường số, kết nối thông suốt dựa trên “hệ thống dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống”.

Điều này không chỉ là định hướng chung cho bộ máy công quyền, mà còn là mệnh lệnh chuyển mình đối với ngành Du lịch - lĩnh vực vốn phụ thuộc mạnh vào dữ liệu, trải nghiệm và sự tương tác theo thời gian thực.

Trong bức tranh chuyển đổi số ấy, nền tảng bản đồ số du lịch giữ vị trí trung tâm. Đây là cấu phần quan trọng của hệ sinh thái du lịch thông minh, nơi dữ liệu được tích hợp, chuẩn hóa và trực quan hóa để phục vụ quản lý, điều hành, dự báo và hoạch định chính sách. Thế nhưng, thực tế cho thấy Việt Nam đang phải đối diện với không ít điểm nghẽn.

Nhìn từ thực tiễn, dữ liệu du lịch hiện nay đang tồn tại theo mô hình “mạnh ai nấy làm”: Mỗi địa phương xây dựng một phần mềm quản lý, mỗi doanh nghiệp phát triển một hệ thống riêng, mỗi đơn vị lại vận hành theo tiêu chí, cấu trúc và phương thức trình bày khác nhau.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho rằng, đây là thực trạng phải thẳng thắn thừa nhận: “Dữ liệu du lịch của Việt Nam hiện nay đang phân tán, thiếu chuẩn hóa, thiếu đồng bộ giữa Trung ương, địa phương và doanh nghiệp”.

Chính sự manh mún ấy khiến cơ quan quản lý khó có được bức tranh tổng thể về hoạt động du lịch; các điểm đến thiếu công cụ giám sát sức chịu tải, luồng khách, tình trạng môi trường; còn doanh nghiệp thì khó tiếp cận nguồn dữ liệu dùng chung để nâng cấp sản phẩm và tối ưu hóa trải nghiệm du khách.

Không ít bản đồ số ở địa phương chỉ đóng vai trò công cụ quảng bá, thiếu dữ liệu quản trị, thiếu liên kết vùng, thiếu khả năng tích hợp. Thậm chí, nhiều sản phẩm hoàn toàn không phản ánh các yếu tố cốt lõi của du lịch bền vững, từ luồng di chuyển khách đến cảnh báo môi trường và tác động xã hội.

Trong bối cảnh Nghị quyết 57-NQ/TW yêu cầu mọi hoạt động quản lý nhà nước vận hành trên môi trường số, cấu trúc dữ liệu rời rạc như vậy là rào cản lớn đối với bước tiến của ngành Du lịch.

Bản đồ số là hạ tầng số giúp quản trị điểm đến

Bản đồ số du lịch - công cụ quản trị chứ không chỉ là ứng dụng giới thiệu điểm đến

Những kinh nghiệm được chia sẻ từ nhiều địa phương và chuyên gia đã chỉ ra một nhận thức chung: Bản đồ số du lịch không chỉ là bản đồ dẫn đường. Nó là hạ tầng số giúp quản trị điểm đến, hỗ trợ dự báo, giám sát và hoạch định chính sách.

Phó trưởng phòng Lữ hành, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Hoàng Hoa Quân nhấn mạnh yêu cầu cốt lõi của một nền tảng bền vững: “Để bền vững thì bản đồ phải tích hợp dữ liệu quản lý điểm đến, phải kiểm soát được vấn đề quá tải điểm đến”.

Ông cũng cho rằng mọi quy trình phải bắt đầu từ dữ liệu gốc, được chuẩn hóa và triển khai thống nhất: “Phải đảm bảo chuẩn dữ liệu, phát triển từ dữ liệu gốc đến các địa phương; xác định rõ chủ thể trong quá trình cập nhật thông tin, dữ liệu”.

Ý kiến này đặt ra yêu cầu quan trọng: Bản đồ số không thể phát triển theo phong trào hay theo từng đề án ngắn hạn. Nó phải trở thành nền tảng dài hạn, hoạt động dựa trên bộ chuẩn dữ liệu thống nhất, đảm bảo luồng thông tin xuyên suốt giữa Trung ương, địa phương, doanh nghiệp.

Từ góc độ địa phương, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Nguyễn Trần Quang đưa ra cảnh báo rất rõ ràng: “Nếu không có sự đồng nhất về nền tảng thì sẽ không kết nối liên thông dữ liệu được… Vì thế, cần xây dựng dữ liệu dùng chung và tích hợp nhiều tiện ích”.

Còn đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Hoàng Sơn, nhìn vấn đề ở tầm dài hạn khi đề xuất bản đồ số phải tích hợp cả mật độ giao thông, dữ liệu “bầu trời tầm thấp”, dữ liệu giao thông thông minh và trí tuệ nhân tạo - những yếu tố sẽ định hình trải nghiệm du lịch trong tương lai gần.

Những ý kiến này cho thấy bản đồ số du lịch của Việt Nam cần vượt xa phạm vi quảng bá để trở thành nền tảng tổng hợp dữ liệu không gian - kinh tế - xã hội - môi trường, phục vụ phát triển bền vững.

Công tác chuyển đổi số trong du lịch được đẩy mạnh

Những định hướng và giải pháp để hình thành nền tảng bản đồ số quốc gia

Từ các phân tích trên, có thể xác định các nhóm giải pháp mang tính bắt buộc để Việt Nam xây dựng được nền tảng bản đồ số du lịch hiện đại, đúng với tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 82/NQ-CP.

Để xây dựng được một nền tảng bản đồ số du lịch hiện đại, giải pháp quan trọng đầu tiên chính là chuẩn hóa dữ liệu và hình thành hệ thống dữ liệu gốc toàn ngành.

Điều này đòi hỏi Việt Nam phải sớm ban hành bộ chuẩn dữ liệu du lịch thống nhất trên phạm vi cả nước, bảo đảm mọi thông tin được số hóa theo cùng một cấu trúc, có khả năng kết nối và chia sẻ.

Các yêu cầu của Nghị quyết 57-NQ/TW về “dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống” phải trở thành tiêu chí xuyên suốt trong quá trình thu thập và vận hành hệ thống.

Song song với đó, cần xác định rõ trách nhiệm cập nhật dữ liệu giữa cơ quan Trung ương, các địa phương và doanh nghiệp, bảo đảm mỗi chủ thể đều thực hiện đúng vai trò trong việc duy trì nguồn dữ liệu đầy đủ và tin cậy, tạo nền tảng cho vận hành quản lý nhà nước trên môi trường số.

Bên cạnh việc chuẩn hóa dữ liệu, Việt Nam cần phát triển một nền tảng bản đồ số thống nhất dựa trên WebGIS và MobileGIS, đủ khả năng tích hợp và liên thông dữ liệu trên quy mô toàn quốc.

Hệ thống này phải vận hành như một “khung hạ tầng mở”, cho phép mọi phần mềm và cơ sở dữ liệu hiện có ở các địa phương kết nối trực tiếp mà không phải xây dựng lại từ đầu.

Chỉ khi các nền tảng đang hoạt động tại tỉnh, thành có thể “plug-in” vào hệ thống chung, ngành Du lịch mới tránh được tình trạng cát cứ công nghệ và có được một nguồn dữ liệu xuyên suốt.

Trên nền tảng thống nhất ấy, dữ liệu phục vụ phát triển bền vững cần được tích hợp một cách hệ thống và liên tục.

Những thông tin như sức chịu tải của điểm đến, dòng di chuyển của khách theo thời gian thực, tình trạng môi trường, văn hóa và tác động xã hội phải được số hóa song hành với dữ liệu giao thông thông minh và các cảnh báo an toàn.

Trong bước phát triển mới, bản đồ số cũng cần tính đến các lớp dữ liệu không gian hiện đại, bao gồm cả dữ liệu “bầu trời tầm thấp”, vốn sẽ trở thành hạ tầng thiết yếu cho nhiều mô hình du lịch trong tương lai.

Cùng với đó, việc hình thành một hệ sinh thái công nghệ số dành cho du lịch là điều kiện tiên quyết. Cơ quan quản lý cần tạo cơ chế để doanh nghiệp tham gia phát triển các tiện ích dựa trên dữ liệu mở, đồng thời khuyến khích ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong gợi ý hành trình, phân tích dòng khách và dự báo tải lượng tại điểm đến.

Khi công nghệ được vận hành trên cùng một nền dữ liệu gốc, các sản phẩm số mới sẽ có cơ hội lan tỏa và phục vụ du khách hiệu quả hơn.

Cần chuẩn hóa dữ liệu và hình thành hệ thống dữ liệu gốc toàn ngành

Để các định hướng này đi vào cuộc sống, mô hình điểm cần được triển khai tại những địa phương có năng lực số tốt như: TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Ninh Bình...

Kết quả thử nghiệm phải được đánh giá toàn diện theo tiêu chí bền vững, trước khi nhân rộng trên phạm vi cả nước nhằm bảo đảm tính khả thi và tính kế thừa cho giai đoạn sau.

Bản đồ số du lịch chỉ phát huy hết vai trò khi được kết nối với các ngành liên quan. Việc liên thông dữ liệu với quy hoạch sử dụng đất, giao thông vận tải, tài nguyên môi trường hay hệ thống bảo vệ và phát huy di sản văn hóa sẽ giúp xây dựng một bức tranh đa chiều, mở ra khả năng quản lý điểm đến theo hướng thông minh, đồng bộ và bền vững.

Đây cũng chính là yêu cầu được Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy nêu rõ: “Cần sự phối hợp chặt chẽ với các địa phương, đưa dữ liệu chuẩn vào số hóa, kết nối liên thông cơ sở dữ liệu với các ngành, đơn vị liên quan”.

Nền tảng bản đồ số du lịch không chỉ phục vụ du khách, không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp và cũng không chỉ là công cụ quản lý.

Nó là hạ tầng số quốc gia cho phát triển du lịch bền vững, ở đó, mọi dữ liệu được thu thập, xử lý và vận hành theo thời gian thực; nơi chính sách, quản trị và dịch vụ được hoạch định dựa trên dữ liệu mở, minh bạch và chuẩn hóa.

Khi hệ thống dữ liệu du lịch được chuẩn hóa, liên thông và sống động, ngành Du lịch Việt Nam mới có thể vận hành đúng tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW, mở ra một giai đoạn phát triển thông minh, bền vững và hội nhập sâu hơn vào dòng chảy du lịch thế giới.

ĐÌNH KIÊN

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/du-lich/yeu-cau-cap-bach-de-phat-trien-du-lich-ben-vung-185151.html