Ảnh minh họa
Theo số liệu của Bộ Khoa học và Công nghệ, tính đến đầu năm 2025, Việt Nam có khoảng 76,2 triệu người dùng mạng xã hội, chiếm 75,2% tổng dân số, tăng 3,5 triệu người dùng so với đầu năm 2024.
Các nền tảng phổ biến nhất, gồm: Facebook với 76,2 triệu người dùng (75,2% dân số), YouTube có 62,3 triệu người dùng (61,5% dân số), TikTok có 40,9 triệu người dùng từ 18 tuổi trở lên, Instagram có khoảng 10,6 triệu người dùng, và LinkedIn có 8,9 triệu thành viên.
Mạng xã hội là nơi mọi người có thể thư giãn, giải trí, chia sẻ tâm tư tình cảm. Tuy nhiên, chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo, 10 điều người dùng không nên chia sẻ trên mạng xã hội.
1. Các cuộc trò chuyện cá nhân
Lý do: Những chuyện mang tính riêng tư không nên công khai vì chúng có thể bị hiểu lầm hoặc bị lan truyền ngoài ý muốn.
Hậu quả: Làm tổn thương người khác, gây xích mích, hoặc khiến bạn trở nên thiếu tế nhị trong mắt người khác.
Mạng xã hội không phải là nơi thích hợp để công khai những trao đổi cá nhân, dù đó là mâu thuẫn tình cảm, chuyện gia đình hay những hiểu lầm nhỏ nhặt. Việc đăng tải nội dung trò chuyện có thể khiến người khác cảm thấy bị xâm phạm, tạo ra sự khó chịu hoặc căng thẳng không cần thiết. Thay vì giải quyết trong yên lặng, bạn vô tình biến mâu thuẫn riêng tư thành "chuyện của thiên hạ", thu hút bình luận tiêu cực và gây mất lòng. Ngoài ra, hành động này có thể làm tổn hại danh dự của cả bạn và người liên quan.
2. Kế hoạch đi chơi hoặc lịch trình cá nhân
Ảnh minh họa
Lý do: Công khai lịch trình khiến người khác biết bạn ở đâu và khi nào không có ở nhà.
Hậu quả: Dễ bị kẻ gian theo dõi, người quen ghen tị hoặc thậm chí bị đột nhập khi bạn vắng nhà.
Chia sẻ rằng bạn sẽ đi du lịch vào cuối tuần hoặc tham gia tiệc tối nay có vẻ vô hại, nhưng đó là thông tin quý giá với những kẻ có ý đồ xấu. Nếu ai đó biết bạn vắng nhà, họ có thể lợi dụng để trộm cắp. Hơn nữa, đăng ảnh đang đi chơi khi trước đó nói với ai đó là “bận” hoặc “đang ốm” cũng có thể gây mất lòng tin. Trong các mối quan hệ cũ hoặc không lành mạnh, thông tin lịch trình có thể bị lợi dụng để theo dõi hoặc đe dọa. An toàn luôn là trên hết! Hãy chia sẻ sau khi sự kiện đã kết thúc, hoặc chỉ với nhóm bạn thân thiết.
3. Liên kết giữa các tài khoản mạng xã hội
Lý do: Mỗi nền tảng có mục đích sử dụng khác nhau (cá nhân, công việc…), nếu liên kết sẽ dễ làm lộ thông tin không phù hợp với từng đối tượng.
Hậu quả: Có thể bị sa thải vì đăng bài không phù hợp với hình ảnh chuyên nghiệp, hoặc rò rỉ thông tin công việc.
Nhiều người có thói quen kết nối Facebook với Instagram, TikTok hoặc LinkedIn để tiện đăng bài. Tuy nhiên, điều này dễ dẫn đến việc bạn chia sẻ nội dung không phù hợp ở sai “ngữ cảnh”. Ví dụ, bạn đăng ảnh đi chơi đêm muộn trên Facebook, nhưng lại quên rằng tài khoản LinkedIn cũng hiển thị bài đó, đồng nghiệp và cấp trên có thể thấy. Hậu quả là hình ảnh chuyên nghiệp bị ảnh hưởng, thậm chí gây mất việc nếu công ty có chính sách nghiêm ngặt về hành vi trên mạng. Tốt nhất, hãy giữ ranh giới rõ ràng giữa các nền tảng.
4. Thông tin nội bộ công ty
Lý do: Những thông tin như dự án mới, kế hoạch mở rộng, hay thay đổi nhân sự có thể là bí mật kinh doanh.
Hậu quả: Làm lộ bí mật công ty, vi phạm hợp đồng lao động, gây mất uy tín và ảnh hưởng đến sự nghiệp của bạn.
Việc chia sẻ về công việc như dự án mới, lương thưởng, mâu thuẫn nơi công sở... có thể khiến bạn vi phạm quy định bảo mật hoặc ảnh hưởng đến hình ảnh công ty. Trong một số trường hợp, việc để lộ thông tin nhạy cảm có thể bị coi là tiếp tay cho đối thủ cạnh tranh. Hơn nữa, nếu bạn than phiền về đồng nghiệp hay sếp trên mạng xã hội, điều đó có thể gây mất thiện cảm hoặc thậm chí bị kỷ luật. Thay vì đăng công khai, hãy chọn những kênh riêng tư để tâm sự nếu cần thiết.
5. Ảnh của con cái
Ảnh minh họa
Lý do: Hình ảnh trẻ em dễ bị kẻ xấu lợi dụng, đặc biệt nếu bạn kèm thông tin như “bé ở nhà một mình” hoặc “bố mẹ đi công tác”.
Hậu quả: Tăng nguy cơ bị theo dõi, bắt cóc, hoặc xâm phạm đời tư của trẻ.
Nhiều bậc phụ huynh thích khoe ảnh con mình trên Facebook hoặc Instagram. Tuy nhiên, nếu bạn không thiết lập quyền riêng tư chặt chẽ, những bức ảnh ấy có thể bị tải xuống, chia sẻ trái phép hoặc lọt vào tay kẻ xấu. Tệ hơn, đi kèm những dòng trạng thái như “bé đang ở nhà một mình” hoặc “bố mẹ đi vắng cuối tuần này”, bạn có thể vô tình cung cấp thông tin nguy hiểm. Trẻ em xứng đáng được bảo vệ, cả ngoài đời thật lẫn trên không gian số. Hãy suy nghĩ kỹ trước khi đăng bất kỳ hình ảnh nào liên quan đến trẻ nhỏ.
6. Địa chỉ nhà và số điện thoại
Ảnh minh họa
Lý do: Đây là dữ liệu nhạy cảm giúp kẻ xấu xác định vị trí thực của bạn.
Hậu quả: Dễ bị trộm cắp, quấy rối điện thoại, hoặc lừa đảo qua mạng và ngoài đời thực.
Có thể bạn nghĩ rằng bạn bè cần biết thông tin này để liên lạc, nhưng nếu để công khai, địa chỉ và số điện thoại có thể trở thành công cụ để lừa đảo, quấy rối hoặc trộm cắp. Ví dụ, một kẻ gian có thể tra ngược số điện thoại để tìm địa chỉ nhà bạn, rồi theo dõi khi bạn đăng rằng "đi nghỉ mát 5 ngày". Khi ấy, bạn vô tình tự biến mình thành mục tiêu. Thông tin cá nhân nên được trao đổi qua tin nhắn riêng, không bao giờ để ở phần hồ sơ công khai.
7. Thông tin tài chính cá nhân
Lý do: Những bình luận tưởng chừng vô hại như “tôi đầu tư vào cổ phiếu XYZ” hoặc “tôi dùng ngân hàng ABC” cũng có thể tiết lộ điểm yếu.
Hậu quả: Bị kẻ gian lợi dụng để đánh cắp danh tính, tấn công tài khoản ngân hàng.
Bạn chia sẻ rằng mình đầu tư vào loại cổ phiếu nào, hoặc đang dùng ngân hàng nào vì thấy “ổn định”? Những chi tiết tưởng chừng vô hại lại có thể giúp hacker hoặc kẻ gian dựng lên bức tranh tài chính của bạn. Chỉ cần vài mảnh ghép nhỏ, chúng có thể tấn công tài khoản ngân hàng hoặc dịch vụ tài chính online của bạn. Trong thời đại lừa đảo tinh vi, càng ít người biết về tài chính cá nhân của bạn, bạn càng an toàn.
8. Mật khẩu tài khoản
Lý do: Chia sẻ mật khẩu, kể cả với người thân thiết, cũng có thể khiến bạn mất kiểm soát tài khoản.
Hậu quả: Khi mối quan hệ xấu đi, bạn có thể bị chiếm đoạt tài khoản, rò rỉ dữ liệu cá nhân hoặc bị lợi dụng.
Bạn nghĩ rằng chia sẻ mật khẩu với người yêu hay bạn thân là biểu hiện của sự tin tưởng? Hãy cẩn thận. Nhiều trường hợp sau khi chia tay hoặc cãi vã, người kia đã lợi dụng mật khẩu để xóa bài, đăng nội dung xúc phạm, hoặc phá tài khoản. Không chỉ mất tài khoản, bạn còn có thể bị ảnh hưởng đến các tài khoản liên kết như email, ngân hàng. Hãy giữ mật khẩu cho riêng mình dù yêu nhau thắm thiết đến đâu.
9. Gợi ý khôi phục mật khẩu (password hint)
Lý do: Những thông tin như “tên thú cưng đầu tiên” hay “trường cấp ba bạn học” có thể trùng với câu hỏi bảo mật.
Hậu quả: Giúp hacker dễ dàng khôi phục mật khẩu của bạn và truy cập vào các tài khoản quan trọng.
Tên thú cưng, trường học cũ, quê quán... đây thường là các câu hỏi bảo mật quen thuộc khi bạn đặt lại mật khẩu. Thế nhưng, nếu bạn từng đăng ảnh “bé Cún năm xưa”, “tốt nghiệp trường X năm 2005”... thì bạn đã vô tình để lộ manh mối. Hacker chỉ cần lắp ghép thông tin từ hồ sơ và bài đăng của bạn để vượt qua các lớp bảo mật. Do đó, đừng chia sẻ công khai bất cứ thông tin nào trùng với câu hỏi khôi phục mật khẩu.
10. Bất cứ điều gì bạn không muốn người lạ biết
Lý do: Dù bạn bật chế độ riêng tư, mọi nội dung đã đăng đều có nguy cơ bị chia sẻ hoặc rò rỉ.
Hậu quả: Dữ liệu có thể bị thu thập bởi ứng dụng bên thứ ba, bị bạn bè vô tình chia sẻ hoặc bị hack, ảnh hưởng đến danh tiếng và quyền riêng tư.
Cuối cùng, quy tắc đơn giản nhất: nếu có chút do dự về việc chia sẻ, tốt nhất là đừng đăng. Dù bạn đặt chế độ "chỉ bạn bè", nhưng chỉ một người chụp màn hình hoặc chia sẻ lại, thông tin đã vượt khỏi tầm kiểm soát. Hơn nữa, nhiều ứng dụng, trò chơi hay cuộc khảo sát trực tuyến trên Facebook yêu cầu quyền truy cập thông tin cá nhân mà bạn không ngờ tới. Một bài viết tưởng chừng vô hại có thể lan truyền nhanh chóng và rơi vào tay người không mong muốn.
Tóm lại, mạng xã hội là công cụ mạnh mẽ nhưng cũng là con dao hai lưỡi. Việc chia sẻ thiếu suy xét không chỉ ảnh hưởng đến bạn, mà còn đến gia đình, công việc và sự an toàn cá nhân. Trước khi nhấn nút "đăng", hãy tự hỏi: Nếu người lạ đọc được điều này, liệu có nguy hiểm gì không? Nếu câu trả lời là "có thể", thì đừng chia sẻ.
“Khi nghi ngờ, đừng chia sẻ.”
Hãy luôn nhớ rằng, mạng xã hội không phải là nơi lưu giữ bí mật – mà là nơi bí mật dễ dàng bị khuếch đại nhất.
Đăng Khoa