Thỏa thuận được đưa ra chỉ vài tuần, sau khi có thông tin Ukraine gần như đạt được thỏa thuận mua từ 120–150 tiêm kích hạng nhẹ Gripen E/F của Thụy Điển.
Máy bay chiến đấu Rafale. (Nguồn: MW)
Kiev đang đối mặt gánh nặng nợ nần hàng chục tỷ USD và phụ thuộc mạnh vào hỗ trợ tài chính từ phương Tây để duy trì hoạt động chính phủ, châu Âu đang tính tới khả năng sử dụng tài sản Nga bị đóng băng nhằm tài trợ cho tái thiết và mua sắm quốc phòng. Tuy nhiên, kế hoạch này gây tranh cãi lớn vì tính pháp lý và sự phản đối từ nhiều quốc gia.
Nếu thương vụ Rafale chính thức được ký kết, Pháp có thể thu về khoảng 22 tỷ USD, đồng thời tăng ảnh hưởng chiến lược trong vấn đề Ukraine. Rafale F4 là phiên bản nâng cấp mới với khả năng tác chiến đa nhiệm, được kỳ vọng giúp Kiev tiến nhanh hơn trong quá trình chuyển đổi sang tiêu chuẩn NATO.
Trước đó, vào tháng 2, Ukraine đã nhận những chiếc Mirage 2000 đầu tiên – loại tiêm kích có nhiều điểm tương đồng về bảo dưỡng và vũ khí với Rafale. Điều này có thể rút ngắn thời gian đào tạo và triển khai chiến đấu.
Hiện Không quân Ukraine đang vận hành nhiều loại máy bay chiến đấu khác nhau, gồm Su-27, Su-24M, MiG-29A/UB cùng với F-16 và Mirage 2000 được viện trợ gần đây. Việc bổ sung Rafale được kỳ vọng tạo bước tiến trong hiện đại hóa lực lượng không quân theo chuẩn phương Tây.
Rafale – Tiêm kích mạnh nhưng khó cạnh tranh với các đối thủ hàng đầu
Trong nhiều năm đầu thế kỷ 21, Rafale gặp khó khăn trong xuất khẩu dù được đánh giá cao về công nghệ. Máy bay này đã thất bại trước F-35 của Mỹ trong hầu hết các gói thầu trên thế giới, phần lớn vì giá cao nhưng thế hệ công nghệ chỉ thuộc 4,5, thấp hơn chuẩn tiêm kích tàng hình thế hệ 5.
Ngoài ra, khi được đặt lên bàn cân so sánh với các tiêm kích của Nga như Su-30, Mig-31BM hay Su-57, Rafale thường bị đánh giá yếu thế hơn về tầm hoạt động, tốc độ và năng lực tác chiến tầm xa. Tháng 5, Rafale từng bị đặt dấu hỏi về khả năng chiến đấu khi truyền thông Ấn Độ cho biết một số chiếc bị "vô hiệu hóa" trong đối đầu mô phỏng với J-10C của Pakistan.
Vì vậy, dù mang lại bước tiến lớn cho Ukraine về huấn luyện, công nghệ, kết nối và chiến thuật NATO, khả năng Rafale tạo chuyển biến rõ rệt trong cán cân kiểm soát bầu trời trước Nga vẫn bị đánh giá là hạn chế – đặc biệt khi Nga sở hữu hệ thống phòng không dày đặc cùng nhiều tiêm kích tầm xa vượt trội.
Xuân Minh