Một ca ghép tạng được các bác sĩ Bệnh viện TWQĐ 108 thực hiện. Ảnh: BVCC
Những ngày cuối tháng 11, các kíp bác sĩ tại Bệnh viện TWQĐ 108 gần như không có một khoảnh khắc ngơi nghỉ. Liên tiếp hai trường hợp hiến tạng chết não diễn ra trong vòng chưa đầy hai tuần khiến toàn bộ hệ thống bệnh viện bước vào trạng thái sẵn sàng cao nhất. Thiếu tướng, GS.TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện, gọi đây là “những ngày tháng không thể quên”.
Trong đó, cuộc hiến tạng của một người đàn ông 42 tuổi đã để lại dấu ấn đặc biệt. Anh rơi vào tình trạng chết não do đột quỵ, và dù mọi nỗ lực cứu chữa đã được triển khai, phép màu không đến với bản thân người bệnh. Nhưng đúng trong giây phút đau đớn ấy, gia đình đã đưa ra một quyết định lặng lẽ mà cao cả: hiến tạng của anh để cứu những người đang chờ đợi ở ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết.
Thông tin về người hiến chết não được truyền đi, và chỉ ít phút sau, toàn bộ các tiểu ban ghép tạng của 108 lập tức vào vị trí. Khi đồng hồ điểm 10 giờ sáng, một cuộc hội chẩn kéo dài gần hai tiếng diễn ra dưới sự chủ trì của Trung tướng, PGS.TS Nguyễn Hoàng Ngọc — người giữ vai trò điều phối quan trọng của toàn bộ hệ thống.
Đến 13 giờ 45 phút, 5 phòng mổ sáng đèn cùng lúc. Bên trong mỗi phòng là một đội ngũ đã được rèn luyện bài bản, hiểu rõ từng thao tác trong một cuộc đua mà sự sống là đích đến duy nhất. PGS.TS Nguyễn Minh Lý, Chủ nhiệm Khoa Gây mê Hồi sức, chia sẻ: “Khi người chết não có tâm nguyện hiến tạng, thì không có lý do gì chúng tôi không sẵn sàng — dù đó là đêm khuya hay ngày nghỉ. Chỉ cần một tin nhắn, một giờ sau toàn bộ kíp gây mê đã có mặt.”
Trong buồng mổ, dòng thời gian gần như bị nén lại. Sự tập trung của hàng chục bác sĩ khiến người ta có thể cảm nhận rõ nhịp đập căng thẳng nhưng quyết đoán của một hệ thống đã được tôi luyện. Những cơ quan quý giá nhất của con người — tim, gan, thận, phổi, giác mạc — được lấy ra trong sự chính xác tuyệt đối. Từ một cơ thể đã dừng lại, sự sống tỏa đi theo nhiều hướng khác nhau.
Bằng sự phối hợp nhịp nhàng ấy, thùy gan phải ở lại Bệnh viện TWQĐ 108 để ghép cho một nam quân nhân, trong khi thùy gan trái được vận chuyển đến Bệnh viện Vinmec để kịp thời cứu sống một em bé mới một tuổi. Hai thận được ghép cho người bệnh, trong đó có một quân nhân. Hai giác mạc được bảo quản để chờ ghép cho hai bệnh nhân bị mù lòa. Tạng phổi tiếp tục hành trình đến Bệnh viện Phổi Trung ương.
Đến 17 giờ 28 phút, trong phòng mổ dành cho ca ghép tim, một nhịp đập mới xuất hiện trên màn hình monitor. Khoảnh khắc ấy — tưởng như bình thường trên một thiết bị y tế — lại là sự trở lại của sự sống đối với một người đàn ông 68 tuổi đang cạn dần hy vọng.
Hai ca hiến – ghép đa tạng liên tiếp trong tháng 11 chỉ là điểm nhấn nổi bật trong một giai đoạn cao điểm ghép tạng hiếm có. Trong 14 ngày, Bệnh viện TWQĐ 108 đã thực hiện các ca ghép gan, ghép thận, ghép tim, ghép giác mạc cả theo kế hoạch và cấp cứu, nâng tổng số người bệnh được nhận lại sự sống lên 29 người.
Trong số đó, có 14 ca ghép thận, 8 ca ghép gan, 3 ca ghép tim, và 4 ca ghép giác mạc. Không chỉ thực hiện cho bệnh nhân trong nước, Bệnh viện còn điều phối tạng cho các cơ sở y tế lớn khác, trong đó có việc hỗ trợ Bệnh viện Chợ Rẫy ghép phổi — ca đầu tiên ở miền Nam, và phối hợp lấy – ghép với Bệnh viện TW Cần Thơ trong lần đầu tiên đơn vị này thực hiện kỹ thuật lấy đa mô tạng.
Cũng trong khoảng thời gian này, các bác sĩ Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiến hành ca chia gan trong bụng để ghép cho hai người bệnh — kỹ thuật phức tạp mà bệnh viện đã trở thành một trong những đơn vị hàng đầu cả nước có khả năng triển khai.
Từ hành lang của những phòng mổ sáng đèn suốt nhiều giờ, có thể thấy rõ tinh thần của một bệnh viện tuyến cuối quân đội: kỷ luật, tốc độ, sự phối hợp đồng bộ và khả năng làm chủ những kỹ thuật khó nhất của ngoại khoa hiện đại. Nhưng không ai gọi đó là kỳ tích. Với các bác sĩ, đó chỉ là trách nhiệm được thực hiện đến tận cùng.
Đức Trân