15 năm lan tỏa thanh âm di sản

4 giờ trướcBài gốc

Từ niềm đam mê đến hành trình “giữ lửa”

Năm 2009, ông Trần Xuân Trường - “cây văn nghệ” của Công ty cổ phần Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao nghỉ hưu về sinh hoạt tại khu 4, thị trấn Hùng Sơn (cũ). Thời điểm đó, tỉnh đang khuyến khích các địa phương thành lập CLB Hát Xoan. Vốn đam mê ca nhạc, ông Trường tự mày mò xuống các phường Xoan học hát, rồi tập hợp các hạt nhân văn nghệ của khu, thị trấn, thành lập CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn. “Năm 2010, CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn ra mắt với 18 thành viên, chủ yếu là cán bộ hưu trí, người dân yêu ca hát. Sau 15 năm hoạt động, đến nay CLB có 35 thành viên, tuổi đời từ 55 đến 90, gồm cả những người yêu âm nhạc từ những xã lân cận xin vào. Tuy tuổi cao song vẫn không ngăn được tình yêu với tiếng trống, điệu hát, lời Xoan của các thành viên trong CLB” - Chủ nhiệm CLB Trần Xuân Trường thông tin.

Nghệ nhân Hát Xoan Trần Xuân Trường - Chủ nhiệm CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn.

Trong căn phòng nhỏ mượn tạm làm nơi tập luyện của CLB, mỗi tuần 2 buổi, tiếng trống, phách, lời ca lại vang lên, lúc vút cao, khi trầm ấm. Mặc dù đã 90 tuổi, song ông Nguyễn Văn Giá, hội viên cao tuổi nhất của CLB vẫn đều đặn đến địa điểm của CLB để tập luyện. Ông Giá cho biết: “Tôi tham gia CLB từ ngày đầu thành lập, đã từng đi biểu diễn ở nhiều nơi. Hiện nay tuổi cao, song tôi vẫn đam mê hát Xoan. Mỗi lần cất tiếng Xoan, tôi như được trẻ lại, thấy mình vẫn đang sống giữa mùa hội Đền Hùng xưa”.

Nhiều hội viên nữ cao tuổi vẫn thu xếp ổn thỏa công việc gia đình, say sưa cất giọng trong những buổi tập. Bà Trần Hoàng Oanh - Phó Chủ nhiệm CLB, năm nay đã 70 tuổi cho biết: "Có những hôm mưa rét, thấy các bác vẫn chống gậy đến điểm tập, có người còn dắt theo cháu nhỏ đi tập cùng để cháu làm quen với những làn điệu Xoan từ sớm. Nhìn thế tôi thấy ấm lòng, tự hứa phải tiếp tục gắn bó với CLB để lan tỏa hát Xoan - đặc trưng riêng của vùng Đất Tổ Vua Hùng”.

Từ những buổi tập, câu Xoan được lan tỏa, trao truyền lại cho lớp trẻ. Cứ thế, tình yêu di sản được nối dài qua nhiều thế hệ bằng những tấm lòng chân chất, kiên trì của các thành viên trong CLB.

Với niềm đam mê hát Xoan, năm 2023 chủ nhiệm CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn Trần Xuân Trường vinh dự được công nhận là Nghệ nhân hát Xoan. Đây không chỉ là niềm tự hào của cá nhân ông Trường mà còn là vinh dự cho cả CLB.

Ông Nguyễn Văn Giá, 90 tuổi vẫn tham gia luyện tập và biểu diễn hát Xoan.

Lan tỏa di sản từ những trái tim yêu Xoan

Không chỉ luyện tập và biểu diễn, CLB còn là “nguồn mạch” lan tỏa hát Xoan ra khắp các vùng quê Phú Thọ. Từ năm 2012, các thành viên đã đi truyền dạy cho nhiều CLB khác ở các địa phương trong tỉnh như: Phú Nham, Phù Ninh, Phong Châu và các trường học ở Tiên Kiên, Chu Hóa, Dữu Lâu, Sơn Vi, Hùng Sơn... Nhiều học sinh đã được tiếp xúc, cảm nhận và say mê tiếng Xoan từ những buổi học đầu tiên cùng các “nghệ nhân áo nâu”.

Ông Trần Xuân Trường chia sẻ: “Mặc dù chúng tôi không có phòng tập cố định, phải mượn tạm, nhưng chưa buổi nào bị bỏ. Các thành viên CLB tự đóng góp kinh phí để duy trì và biểu diễn. Nhưng điều quý giá nhất là dù còn nhiều khó khăn song tình yêu với di sản hát Xoan luôn cháy trong tim từng người”.

Bền bỉ suốt 15 năm, CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn đã trở thành điểm sáng của phong trào văn hóa quần chúng tỉnh Phú Thọ. Từ năm 2010 đến nay, CLB liên tục đạt giải A toàn đoàn tại các hội thi “Tiếng hát làng Xoan”, được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ đánh giá là CLB tiêu biểu cấp tỉnh. Năm 2014, CLB được ghi danh trong Sổ vàng bảo tồn Hát Xoan Phú Thọ, được tham dự hội nghị báo cáo điển hình trong 13 câu lạc bộ toàn tỉnh. Giờ đây, mỗi khi lễ hội Đền Hùng hay các sự kiện lớn của địa phương vang lên lời Xoan cổ, người ta lại nhận ra giọng hát quen thuộc của các hội viên CLB - những người đã dành tâm huyết để gìn giữ và lan tỏa thanh âm di sản.

CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn tập luyện các tiết mục Xoan.

Bà Trần Hoàng Oanh - Phó Chủ nhiệm CLB, chia sẻ: “Có những đêm tập về muộn, ai cũng mệt, nhưng nghe tiếng trống Xoan lại thấy ấm lòng. Chúng tôi hát bằng tình yêu, bằng lòng tự hào là người con đất Tổ”.

Giữa nhịp sống sôi động hôm nay, CLB Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn vẫn đều đặn ngân vang những câu hát mộc mạc, chân tình, giản dị và thiêng liêng. Không chỉ là nơi gặp gỡ của những tấm lòng yêu nghệ thuật dân gian, CLB còn là nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa những giá trị xưa và niềm tự hào hôm nay. Trong mỗi lời ca, nhịp trống, không chỉ là âm nhạc - mà là nhịp đập của ký ức, là sợi dây nối quá khứ với hiện tại, để hát Xoan - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại mãi ngân vang trên quê hương Phú Thọ, nơi cội nguồn dân tộc Việt.

15 năm bền bỉ lan tỏa thanh âm di sản, đến nay, Câu lạc bộ Hát Xoan và dân ca Phú Thọ thị trấn Hùng Sơn vẫn tiếp tục hành trình đẹp đẽ của mình - hành trình gìn giữ tiếng Xoan để hồn Đất Tổ mãi ngân vang.

Lê Thương

Nguồn Phú Thọ : https://baophutho.vn/15-nam-lan-toa-thanh-am-di-san-242787.htm