17 năm điều chỉnh địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội (1/8/2008 - 1/8/2025):Khẳng định vị thế tiên phong

10 giờ trướcBài gốc

17 năm qua, phát huy không gian phát triển mới, Hà Nội đã đạt được những bước tiến vượt bậc. Tuy nhiên, thành phố cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi nỗ lực rất lớn trong giai đoạn mới.

Sau 17 năm mở rộng địa giới hành chính, Thủ đô Hà Nội đã có sự phát triển đồng bộ, văn minh, hiện đại. Ảnh: Quang Thái

1. Sau hợp nhất, Hà Nội có quy mô gấp 3,6 lần diện tích cũ. Với không gian rộng mở, thành phố có nhiều thời cơ, vận hội phát triển, nhưng khó khăn, thách thức cũng đan xen. Dân số cơ học mỗi năm tăng thêm khoảng 200.000 người, trong khi hạ tầng không theo kịp. Ngay trong năm đầu hợp nhất, Hà Nội phải hứng chịu trận mưa ngập lịch sử, gây thiệt hại lớn. Là Thủ đô của đất nước, Hà Nội thường phải đối mặt với các khó khăn, thách thức chung nhanh hơn và gay gắt hơn so với các địa phương khác, nhất là tác động của xung đột địa chính trị, khủng hoảng kinh tế hay đại dịch Covid-19...
Mặc dù vậy, với truyền thống đoàn kết, đặc biệt là ý thức sâu sắc về trách nhiệm Thủ đô, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội đã không ngừng phấn đấu, gương mẫu, đi đầu trên các lĩnh vực. 17 năm qua, Hà Nội đã tiếp tục khẳng định vị trí đầu tàu của cả nước; không chỉ thay đổi mạnh mẽ diện mạo đô thị, nông thôn, tầm vóc Thủ đô cũng ngày càng lớn mạnh.

Quy mô kinh tế Thủ đô năm 2024 đã đạt 58,6 tỷ USD, dự kiến năm 2025 đạt khoảng 63,2 tỷ USD, cao gấp hơn 5 lần năm 2008 và tương đương 1/8 quy mô kinh tế cả nước (khoảng 500 tỷ USD). Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, kinh tế Hà Nội đã không ngừng vươn lên khẳng định sức bền và vị trí đầu tàu ngày càng vững chắc. Năm 2021, dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhưng GRDP thành phố vẫn tăng trưởng 2,95%; năm 2022, Hà Nội phục hồi nhanh, tăng 8,89%; năm 2023 tăng 6,27%. Hà Nội còn liên tục xác lập cột mốc mới về tổng thu ngân sách nhà nước lần lượt vượt qua mốc 300.000 tỷ đồng (năm 2022), rồi 400.000 tỷ đồng (năm 2023); năm 2024 đạt hơn 513.000 tỷ đồng; đồng thời duy trì vị trí dẫn đầu cả nước về số thu nội địa, nguồn thu phản ánh thực lực của nền kinh tế. Cơ cấu kinh tế Thủ đô chuyển biến đúng hướng khi khu vực dịch vụ vươn lên với tỉ trọng lớn nhất (khoảng 64 - 65%). Đây là cơ cấu được cho là phù hợp và bền vững lâu dài.

Năm 2025, cùng với cả nước, Hà Nội quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên. Thống kê mới nhất cho thấy triển vọng tích cực, với mức tăng GRDP 6 tháng đầu năm là 7,63%, cao hơn cùng kỳ năm trước và cao hơn bình quân chung của cả nước (cả nước tăng 7,52%). Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố tiếp tục lập kỷ lục mới, khi 6 tháng đầu năm đã đạt 392.200 tỷ đồng, bằng 77,6% dự toán, tăng 51,4% so với cùng kỳ năm trước.

Với sự chủ động trong lãnh đạo, chỉ đạo, Hà Nội đã thúc đẩy mô hình phát triển đồng đều giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn. Trước khi vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Hà Nội đã hoàn thành 8/8 tiêu chí theo Quyết định số 321/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về công nhận tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 với 100% huyện, thị xã (cũ) hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; 5 huyện (cũ) và 229/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, vượt mức 40% theo yêu cầu của Trung ương. Kết quả xây dựng nông thôn mới đem lại sự thay đổi về chất trong kinh tế nông thôn và đời sống nông dân. Năm 2024, tổng giá trị sản xuất lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản của thành phố đạt 66.373 tỷ đồng, tăng 12,35% so với năm 2023. Giá trị xuất khẩu nông, lâm sản vượt 2 tỷ USD, trong đó nông sản, thực phẩm là 1,463 tỷ USD, tăng gần 34%.

Năm 2008, mặc dù đã giảm khoảng 13.000 hộ nghèo nhưng tỉ lệ hộ nghèo Hà Nội vẫn còn tới 16% (theo chuẩn mới). Đến năm 2024, Hà Nội không còn hộ nghèo, tỉ lệ hộ cận nghèo cũng chỉ còn 0,77%. Thu nhập bình quân đầu người năm 2025 dự kiến đạt hơn 172 triệu đồng/người/năm.

2. Tròn 17 năm hợp nhất cũng là vừa tròn 1 tháng, Hà Nội cùng cả nước vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Từ 30 quận, huyện, thị xã và 526 phường, xã, thị trấn (cũ), Hà Nội đã thu gọn lại còn 126 phường, xã - tỉ lệ giảm cao nhất cả nước. Điều quan trọng là các phường, xã mới được sắp xếp hợp lý trên cơ sở quy hoạch bảo đảm vừa khắc phục những hạn chế tồn tại, tăng cường hiệu quả quản lý, vừa mở ra không gian phát triển mới.

Bối cảnh mới đặt ra yêu cầu mới. Trong khi tình hình trong nước và thế giới tiếp tục đặt ra những khó khăn, thách thức lớn, thì bản thân Hà Nội cũng còn tồn tại những hạn chế đáng kể. Tiêu biểu như mức tăng trưởng của Hà Nội những năm qua vẫn được đánh giá là dưới tiềm năng, chưa tương xứng với vai trò động lực, dẫn dắt. Quy hoạch, phát triển hạ tầng, xây dựng và quản lý đô thị chưa đáp ứng yêu cầu. Đó là chưa kể, kỷ cương hành chính còn chuyển biến chậm. Xếp hạng Chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) giảm. Ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường diễn ra phức tạp...

Mặc dù vậy, Hà Nội đang chuẩn bị một tâm thế mới và một quyết tâm mới trong kỷ nguyên phát triển mới. 17 năm qua, Hà Nội luôn là địa phương gương mẫu, đi đầu trong triển khai, thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nổi bật là tinh giản biên chế, đánh giá cán bộ, phát triển tổ chức Đảng trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước, cải cách hành chính, chuyển đổi số, phát triển công nghiệp văn hóa... Giờ đây, Hà Nội cũng đã sẵn sàng thực hiện sứ mệnh tiên phong, vươn mình cùng đất nước.

Những ngày này, Hà Nội vừa tích cực chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) và Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố dự kiến diễn ra giữa tháng 10-2025. Dự thảo Báo cáo chính trị, văn kiện trung tâm của Đại hội đang được Thành ủy Hà Nội hoàn thiện (dự kiến xin ý kiến Bộ Chính trị trong tháng 8) đã phản ánh tinh thần tiên phong đổi mới. Dự thảo lần này ngắn gọn súc tích, nhưng chứa đựng hàm lượng thông tin lớn, khái quát cao với chủ đề: “Phát huy truyền thống ngàn năm văn hiến và anh hùng; đoàn kết, bản lĩnh, sáng tạo; tiên phong vươn mình cùng dân tộc, xây dựng thủ đô văn minh, hiện đại, nhân dân hạnh phúc”.

Bên cạnh 3 khâu đột phá, 5 nhiệm vụ trọng tâm, lần đầu tiên một báo cáo chính trị của Hà Nội xác định rõ “Năm lĩnh vực ưu tiên cần tập trung thực hiện” trong nhiệm kỳ mới, đó là: Lĩnh vực giao thông; lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục; phát triển hạ tầng công nghiệp công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ số, công nghệ sinh học, thu hút đầu tư vào các khu công nghệ cao; lĩnh vực bảo vệ, xử lý ô nhiễm môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu; tháo gỡ các điểm nghẽn, vướng mắc để đưa các dự án chậm triển khai đi vào hoạt động. Văn kiện xác định 8 nhóm giải pháp, trong đó toát lên tinh thần cụ thể hóa “Bộ tứ trụ cột” ở Thủ đô gắn với danh mục các dự án, công trình cụ thể trong các phụ lục đi kèm.

Tất cả cho thấy một dòng chảy xuyên suốt của đổi mới tư duy và hành động. GS.TS Lê Anh Tuấn, Chủ tịch Hội đồng Đại học Bách khoa Hà Nội nhìn nhận: Dự thảo đã thể hiện được tầm vóc của một trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế của cả nước, hiện thực hóa khát vọng xây dựng Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” và khẳng định vai trò đầu tàu quốc gia, động lực vùng Đồng bằng sông Hồng.

Hiện nay, 126 phường, xã mới đang khẩn trương tổ chức đại hội đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Điểm nổi bật là Đảng bộ ở cấp gần dân nhất đều tập trung tâm huyết xây dựng văn kiện đại hội, làm rõ đường hướng phát triển nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế vùng đất, thể hiện khát vọng đồng hành và cụ thể hóa mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Thủ đô và cả nước. Ví dụ, Đại hội Đảng bộ phường Ba Đình đã thông qua chỉ tiêu giai đoạn 2026 - 2030 tăng trưởng GRDP từ 11 - 12%/năm, xã Gia Lâm, xã Vân Đình quyết tâm tăng trưởng từ 10,5% trở lên...

Sau 17 năm hợp nhất, Hà Nội là minh chứng rõ rệt về sự thành công của chủ trương sắp xếp lại đơn vị hành chính theo hướng tinh gọn. Tin rằng, thực tiễn sinh động tại Hà Nội sẽ còn tiếp tục củng cố niềm tin của nhân dân vào thắng lợi của cuộc cách mạng sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Minh Nguyệt

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/17-nam-dieu-chinh-dia-gioi-hanh-chinh-thu-do-ha-noi-1-8-2008-1-8-2025-khang-dinh-vi-the-tien-phong-711172.html