Tại Vườn hoa 19/8, nơi gắn liền với sự kiện Tổng khởi nghĩa lịch sử của dân tộc cách đây 80 năm, nghệ sĩ Tia-Thủy Nguyễn chính thức ra mắt tác phẩm nghệ thuật công cộng mới mang tên “Kết đoàn”. Tác phẩm là sự kết hợp giữa điêu khắc kim loại, thủ công truyền thống, ánh sáng và âm thanh, như một lời tri ân với ký ức lịch sử, đồng thời mở ra cuộc đối thoại mới giữa nghệ thuật đương đại và tinh thần Việt Nam.
Theo nghệ sĩ, tác phẩm được đặt tại chính Vườn hoa 19/8, nơi từng chứng kiến cuộc tổng khởi nghĩa huy hoàng của nhân dân Hà Nội năm 1945, như một biểu tượng tiếp nối tinh thần “nối vòng tay lớn”. “Rừng”, trong tâm thức người Việt, không chỉ là nơi che chở, mà còn là nơi khởi sinh ý chí. Từ hình ảnh ấy, “Kết đoàn” ra đời như một nhịp nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức lịch sử và cảm xúc đương đại.
Tác phẩm là sự kết hợp giữa điêu khắc kim loại, thủ công truyền thống, ánh sáng và âm thanh
“Kết đoàn” gồm 18 ‘cây’ kim loại dựng thành vòng tròn, cấu trúc như một ‘rừng ánh sáng’. Mỗi thân cây được chế tác từ thép không gỉ, thuôn dần về ngọn, mô phỏng vẻ mềm mại và kiên cường của thân cây thật. Sau các tác phẩm “Hoa đời” và “Hồi sinh”, Tia-Thủy Nguyễn cùng cộng sự tiếp tục phát triển kỹ thuật chế tác đặc trưng: hàn nối thủ công theo bố cục điêu khắc, tạo nên ngôn ngữ tạo hình riêng biệt cho dòng “cây kim loại” mang dấu ấn cá nhân.
Khác với bề mặt gồ ghề của các tác phẩm trước, lần này thân cây được mài nhẵn, phay xước ánh kim, trở thành biểu tượng trừu tượng của sự sống và tinh thần vươn lên. Trên bề mặt ấy, nghệ sĩ điểm xuyết hoa, lá, chim bồ câu, chong chóng bằng thủy tinh, gốm và thép không gỉ – nơi sự tương phản giữa cứng và mềm, rắn và mong manh được hòa quyện thành một ngôn ngữ cân bằng, mở ra đối thoại giữa nghệ thuật đương đại và thủ công truyền thống.
Ánh sáng tiếp tục là chất liệu chủ đạo trong sáng tạo của Tia-Thủy Nguyễn. Ở “Kết đoàn”, nữ nghệ sĩ kiến tạo những luồng sáng dẫn dắt xuyên qua, phản chiếu và khúc xạ trên bề mặt thủy tinh, tạo nên hiệu ứng quang học biến ảo – nơi khu rừng ánh sáng tràn đầy sinh khí được hình thành. Bên cạnh đó, âm thanh đóng vai trò quan trọng, giúp khán giả cảm nhận được nhịp sống nội tại của tác phẩm.
Tia-Thủy Nguyễn cho biết: “Tôi luôn bị cuốn hút bởi sự sống, một thứ vô-hữu hình, mong manh và kiên cường. Với Kết đoàn, tôi không tái hiện lịch sử hay dựng lại một thời điểm, mà chỉ lắng nghe và thắp sáng những chuyển động thầm lặng còn vang vọng ở hiện tại”.
Nữ nghệ sĩ nhấn mạnh, “Kết đoàn” là một sắp đặt tại không gian mở, nơi thiên nhiên, ký ức và con người giao thoa trong ánh sáng và sự chuyển động. “Mỗi thân cây bằng thép không gỉ là một dòng chảy của năng lượng; mỗi bông hoa, cánh chim là một chi tiết mang tinh thần thủ công, văn hóa và cảm xúc,” cô chia sẻ.
Đặt giữa không gian công cộng, “Kết đoàn” không tách biệt mà hòa vào đời sống đô thị Hà Nội. Người xem khi bước vào vòng tròn sắp đặt không chỉ chiêm ngưỡng mà còn trở thành một phần của tác phẩm – nơi ánh sáng, âm thanh, ký ức và cảm xúc giao thoa.
Tia-Thủy Nguyễn cho biết thêm: “Tôi tin vào sự lan tỏa không lời của nghệ thuật – nơi ánh sáng không chỉ để nhìn, mà để cảm nhận; nơi âm thanh không cần định hướng, mà vẫn có thể đánh thức điều riêng tư trong mỗi người. Giữa một thế giới vận động không ngừng, tôi mong Kết đoàn là khoảng lặng – nơi người xem được đứng giữa, không phải để ngắm nhìn, mà để hiện diện”.
Tác phẩm được chế tác thủ công trong hàng ngàn giờ lao động.
Tác phẩm được chế tác thủ công trong hàng ngàn giờ lao động. Ngoài vai trò thiết kế, Tia-Thủy Nguyễn còn trực tiếp tham gia công đoạn đính kết, cùng các nghệ nhân kim loại, nghệ nhân thổi thủy tinh và thợ thủ công truyền thống. Việc mời các nghệ nhân tham gia không chỉ là quyết định nghệ thuật mà còn là một hành động bảo tồn di sản kỹ thuật Việt Nam, đưa tay nghề thủ công vào bối cảnh toàn cầu.
“Tôi không chỉ mô phỏng lại ánh sáng bằng hiệu ứng thị giác, mà còn tạo ra một ‘ánh sáng nội tại’, lan tỏa từ những gì vô hình như ký ức, niềm tin và khát vọng”, – nữ nghệ sĩ chia sẻ.
Tác phẩm sẽ chính thức ra mắt công chúng vào ngày 26/10.
Hà Phương/VOV.VN