Đất công bị chiếm dụng hơn 10 năm
Năm 2009, UBND xã Hải Thọ (cũ) cho Công ty TNHH Xây dựng Thống Nhất (Công ty Thống Nhất) mượn 1 ha đất chưa sử dụng để phục vụ thi công tuyến đường tránh lũ, thời hạn 5 năm. Tuy nhiên ngay khi tiếp nhận, doanh nghiệp tự ý mở rộng diện tích lên 2 ha và tiếp tục được xã chấp thuận mà không qua các bước pháp lý cần thiết.
Khu đất mà Công ty Thống Nhất chiếm dụng hơn 10 năm trả.
Đến năm 2011, khi dự án hoàn thành, Công ty Thống Nhất không bàn giao đất mà giữ nguyên hiện trạng, dựng nhà cấp 4, đổ bê tông sân bãi và đưa máy móc vào sử dụng như một cơ sở tập kết cố định.
Từ năm 2011 đến 2022, doanh nghiệp liên tục đưa ra nhiều đề xuất dự án mới như trạm nghiền clinker 10 ha, hay Nhà máy may Thống Nhất Hải Lăng nhưng tất cả đều rơi vào bế tắc do thiếu hồ sơ, vướng quy hoạch hoặc không đủ cơ sở pháp lý.
Năm 2021, Thanh tra huyện Hải Lăng (cũ) kết luận việc UBND xã Hải Thọ (cũ) cho mượn đất là trái thẩm quyền theo Luật Đất đai và Công ty Thống Nhất không còn quyền sử dụng đất sau khi hết thời hạn mượn. Việc tiếp tục chiếm giữ đất là hành vi vi phạm, buộc phải xử lý theo quy định.
Tuy nhiên, bất chấp các văn bản yêu cầu từ xã, huyện và xã Diên Sanh (sau sáp nhập), doanh nghiệp không tháo dỡ công trình và cũng không trả lại mặt bằng.
Đến tháng 1/2025, thay vì trả lại đất, Công ty Thống Nhất còn gửi văn bản yêu cầu được hoàn trả 12 tỉ đồng chi phí san lấp. Yêu cầu này bị UBND huyện bác bỏ vì không có cơ sở pháp lý.
Chính quyền lúng túng, người dân bức xúc
Tháng 3/2025, UBND huyện Hải Lăng (cũ) đề nghị UBND tỉnh xử lý dứt điểm theo Nghị định 123/2024/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, đến nay sự việc vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Để chây ỳ không trả đất, Công ty Thống Nhất đề xuất nhiều dự án trên khu đất nhưng không khả thi.
Trước phản ánh của cử tri, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị mới đây tiếp tục đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo cưỡng chế nếu doanh nghiệp không tự nguyện trả đất. Chủ tịch UBND xã Diên Sanh Nguyễn Thanh Hiếu thừa nhận vụ việc “do lịch sử để lại” và cam kết sẽ rà soát, có hướng xử lý theo quy định.
Khu đất 2 ha này vốn được xem là “đất vàng” cho hạ tầng công cộng và dịch vụ đô thị. Việc bị chiếm dụng kéo dài hơn 10 năm không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn làm đình trệ quy hoạch, ảnh hưởng môi trường đầu tư và gây mất lòng tin của người dân.
Một số ý kiến cho rằng sự việc cho thấy lỗ hổng trong quản lý đất đai cấp cơ sở, cũng như sự thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm, khiến doanh nghiệp có thể “câu giờ” bằng các dự án treo, kéo dài tình trạng chiếm dụng đất công.
Xử lý dứt điểm vụ việc không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là phép thử đối với năng lực quản lý nhà nước ở cấp cơ sở, kỷ cương trong lĩnh vực đất đai - vấn đề nhạy cảm vốn được dư luận đặc biệt quan tâm.
Hoàng Nam