Những ngày cuối tháng 4-2025, nắng nóng bỏng rát trên những cánh đồng muối Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi). Với những người làm muối ở Sa Huỳnh, nắng càng gắt, cánh đồng muối lại càng rộn ràng, tấp nập.
Video: 200 năm nghề làm muối Sa Huỳnh ở Quảng Ngãi.
Nằm ở miền Trung, cánh đồng muối Sa Huỳnh là vựa muối lớn nhất khu vực ven biển Nam Trung Bộ với tổng diện tích lên đến 110 ha.
Cánh đồng muối Sa Huỳnh nhìn từ trên cao.
Hơn 200 năm hình thành và được nhiều thế hệ duy trì, tiếp nối, nghề làm muối Sa Huỳnh đã phát triển thành làng nghề truyền thống.
Những ô ruộng muối vuông vức trên cánh đồng muối Sa Huỳnh, phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.
Muối Sa Huỳnh cũng vang danh khắp nơi, không hề thua kém những làng nghề muối nổi tiếng khác của miền Trung như Cà Ná hay Hòn Khói.
Muối Sa Huỳnh nổi tiếng khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Hằng năm, đồng muối Sa Huỳnh cung cấp từ 6.500 - 7.000 tấn muối phục vụ cho khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
Những ngày nắng gắt là thời điểm cánh đồng muối nhộn nhịp, tấp nập nhất.
Hiện nay, có khoảng 500 hộ làm muối đang hoạt động trên cánh đồng muối Sa Huỳnh, trong đó chủ yếu là các hộ tại tổ dân phố Tân Diêm, Long Thạnh 1, Thạnh Đức 1.
500 hộ dân tại tổ dân phố Tân Diêm, Long Thạnh 1, Thạnh Đức 1 tham gia canh tác trên cánh đồng muối Sa Huỳnh.
Với những người làm muối, thời tiết nắng nóng như lửa đốt lại chính là thời điểm họ phải phơi mình để làm muối, mặc sức nóng dưới mặt đất bốc lên, từ trên trời đổ xuống. Nắng càng gắt, muối càng nhanh kết tinh.
Diêm dân vất vả làm muối dưới cái nóng gay gắt những ngày tháng 4.
Để làm ra được một mẻ muối hoàn chỉnh phải trải qua nhiều công đoạn. Diêm dân phải đổ xuống cánh đồng rất nhiều công sức.
Nghề làm muối Sa Huỳnh bắt buộc phải làm việc dưới nắng gắt.
Ông Ngô Tuấn (62 tuổi), người có hơn 35 năm làm muối tại phường Phổ Thạnh, cho hay diêm dân tại đây bắt đầu công việc từ sáng sớm. Họ cho nước biển vào các ô ruộng muối, phơi dưới nắng gắt khoảng 2 – 3 ngày để muối kết tinh. Muối thành hình thì họ cào, xúc để gom thành đống, chuyển lên bờ.
Ông Ngô Tuấn (62 tuổi), một người có hơn 35 năm làm muối tại phường Phổ Thạnh. Công việc lặp lại đều đặn suốt 3-4 tháng mùa khô.
“Công việc này chủ yếu phụ thuộc vào thời tiết, trời càng nắng hạt muối kết tinh nhanh và mẻ muối làm ra càng trắng, chất lượng. Nếu bất chợt có mưa trong ngày thì coi như bỏ làm lại”, ông Tuấn nói.
Những hạt muối Sa Huỳnh kết tinh trên cánh đồng hơn 200 năm tuổi.
Làm muối giờ đa phần là người lớn tuổi, thanh niên trai tráng thường chọn việc khác nhẹ nhàng, thu nhập cao hơn.
Tại cánh đồng muối, đa phần những diêm dân đều có hàng chục năm gắn bó với nghề.
Hiện giá muối dao động từ 1.000-1.100 đồng/kg. Cứ 2-3 ngày thu hoạch một lần, mỗi ô muối cho ra khoảng 100kg muối, bán được khoảng 120.000 đồng.
Những hạt muối trắng tinh là thành quả của nhiều ngày lao động miệt mài của diêm dân.
Dù muối xuống giá, tiểu thương chẳng ngó tới nhưng những diêm dân vẫn cần mẫn làm việc, vì ngoài việc mưu sinh họ vẫn muốn giữ nghề cha ông để lại.
Công việc vất vả nhưng những người làm muối tại đây đều cố gắng gìn giữ nghề truyền thống.
Ông Nguyễn Phu (58 tuổi) cho biết, giá muối khá bấp bênh, có năm chỉ từ 800 đồng – 1.000 đồng/kg. Dù vất vả nhưng diêm dân tại đây đều quyết tâm gìn giữ nghề truyền thống.
Vất vả dưới nắng gắt trên cánh đồng muối Sa Huỳnh.
Ngày 10-12-2024, Bộ VH-TT&DL đã ban hành Quyết định số 3983, công nhận nghề thủ công truyền thống Nghề làm Muối Sa Huỳnh (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ) là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.