Vào thứ Hai, ngay sau lễ nhậm chức, Tổng thống Trump đã ra lệnh cho các cơ quan liên bang không công nhận quốc tịch đối với trẻ em sinh ra tại Mỹ nếu cha mẹ chúng không phải là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân hợp pháp.
Ông Trump đã ký hàng trăm sắc lệnh chỉ trong ngày đầu nhậm chức. Ảnh chụp màn hình.
22 bang, cùng với Đặc khu Columbia và thành phố San Francisco, đã nộp đơn kiện lên tòa án liên bang ở Boston và Seattle, cho rằng hành động của ông Trump vi phạm Hiến pháp Mỹ.
Đồng thời, các tổ chức như Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), các nhóm bảo vệ người nhập cư, và một phụ nữ mang thai đã khởi kiện ngay sau khi lệnh hành pháp được ký, khơi mào cuộc chiến pháp lý lớn đầu tiên trong nhiệm kỳ này.
Lệnh của ông Trump có thể khiến hơn 150.000 trẻ em sinh ra hàng năm tại Mỹ bị tước quyền công dân, theo Văn phòng Tổng chưởng lý Massachusetts Andrea Joy Campbell.
"Tổng thống Trump không có quyền tước đi các quyền hiến định", bà Campbell khẳng định trong một tuyên bố.
Nếu mất quyền công dân, các cá nhân này sẽ không thể tham gia các chương trình liên bang như Medicaid, cũng như không thể làm việc hợp pháp hoặc bỏ phiếu khi trưởng thành.
"Tuyên bố kiện ngay lập tức hôm nay gửi một thông điệp rõ ràng đến chính quyền Trump rằng chúng tôi sẽ bảo vệ người dân và các quyền cơ bản của họ", Tổng chưởng lý New Jersey Matthew Platkin nhấn mạnh.
Các vụ kiện tập trung vào việc lệnh hành pháp của ông Trump vi phạm điều khoản quyền công dân trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Mỹ, vốn khẳng định bất kỳ ai sinh ra trên lãnh thổ Mỹ đều được xem là công dân.
Các đơn kiện dẫn chứng phán quyết năm 1898 của Tòa án Tối cao trong vụ "United States v. Wong Kim Ark", trong đó khẳng định trẻ em sinh ra tại Mỹ từ cha mẹ không phải công dân vẫn có quyền quốc tịch Mỹ.
Trong số những người nộp đơn kiện, có một phụ nữ sống tại Massachusetts. Bà hiện đang ở Mỹ theo diện bảo vệ tạm thời và dự kiến sinh con vào tháng 3.
Ngoài lệnh xóa bỏ quyền công dân theo nơi sinh, nhiều lệnh hành pháp khác của ông Trump cũng đang bị thách thức. Một vụ kiện do Liên đoàn Nhân viên Kho bạc Quốc gia nộp đơn vào tối thứ Hai nhằm chống lại sắc lệnh cho phép sa thải hàng loạt nhân viên liên bang và thay thế họ bằng những người trung thành về chính trị.
Cao Phong (theo NPR, WP, CNN)