23 nhà đầu tư nước ngoài đề nghị đối thoại với 3 bộ trưởng để tháo gỡ vướng mắc trong thanh toán cho 173 dự án điện tái tạo thuộc cơ chế giá FIT. Ảnh: Quỳnh Danh.
Thông tin này được đưa ra trong thư của 23 nhà đầu tư nước ngoài thuộc lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam, gửi Bộ trưởng Công Thương, Tư pháp và Tài chính liên quan đến việc thanh toán cho 173 dự án điện tái tạo thuộc cơ chế giá cố định (giá FIT).
Theo nhóm nhà đầu tư, Thông tư 10/2023 có hiệu lực từ tháng 6/2023 yêu cầu các dự án năng lượng tái tạo phải có Biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình (CCA) trước khi được công nhận vận hành thương mại (COD).
Tuy nhiên, nhóm nhà đầu tư cho rằng quy định này chưa tồn tại vào thời điểm nhiều dự án có vốn đầu tư nước ngoài đạt COD. Khi đó, các dự án chỉ cần được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) xác nhận hoàn thành và vận hành theo cơ chế giá FIT.
Việc áp dụng tiêu chí mới khiến 173 dự án bị xác định là chưa có CCA tại thời điểm COD, gây ra sự bất ổn và rủi ro pháp lý lớn cho nhà đầu tư.
Nhóm nhà đầu tư cho biết hầu hết nhà đầu tư bị ảnh hưởng vẫn chưa nhận được thanh toán hoặc chỉ được thanh toán một phần từ EVN kể từ kỳ thanh toán tiền điện tháng 1, thậm chí một số trường hợp bị ngừng thanh toán từ tháng 8/2022.
"Những khó khăn về tài chính tiếp tục gây tác động nặng nề đến các dự án bị ảnh hưởng và nhà đầu tư. Những thiếu hụt về dòng tiền đang gây áp lực đáng kể lên hoạt động kinh doanh cũng như khả năng trả nợ cho các ngân hàng và các định chế tài chính khác. Nhiều nhà máy điện gió và điện mặt trời đã sử dụng hết biện pháp ứng phó khẩn cấp và đang đứng bên bờ vực phá sản", văn bản nêu.
23 nhà đầu tư bày tỏ lo ngại việc EVN đơn phương giữ lại các khoản thanh toán dựa trên thay đổi về định nghĩa ngày COD và tiêu chí được hưởng giá FIT là không phù hợp với nguyên tắc pháp lý, công bằng và thiện chí.
Theo nhóm nhà đầu tư, những cách tiếp cận này đang tác động tiêu cực đến các khoản đầu tư hiện hữu và sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư vào quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam.
Do đó, 23 nhà đầu tư này đề xuất được tổ chức một cuộc đối thoại song phương với Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh và Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trong nửa đầu tháng 11 về vấn đề trên.
"Chúng tôi mong muốn có một cuộc trao đổi mang tính xây dựng và thiện chí nhằm giải quyết những vấn đề đang tồn tại liên quan đến việc thanh toán cho 173 dự án thuộc cơ chế giá FIT, đồng thời hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam", văn bản nhấn mạnh.
Theo thống kê, 23 nhà đầu tư nước ngoài cùng ký đơn kiến nghị đang sở hữu hoặc góp vốn tại các dự án điện tái tạo với tổng công suất hơn 4.180 MW tại Việt Nam. Nhóm này gồm nhiều tập đoàn năng lượng lớn đến từ Singapore, Philippines, Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Malaysia, Bồ Đào Nha và Trung Quốc.
Trong đó, các nhà đầu tư có quy mô lớn bao gồm ACEN Vietnam Investment (Philippines) với 14 dự án, tổng công suất 852 MW; Super Energy Corporation PCL (Thái Lan) với 8 dự án, 687 MW; B.Grimm Renewable (Thái Lan) 496 MW; Sunseap Commercial Industrial Assets (Bồ Đào Nha) với 4 dự án, 403 MW...
Liên Phạm