Từng là vùng trũng hạ tầng
Vĩnh Long hiện nay được sáp nhập từ 3 tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh. Tỉnh nằm giữa trung tâm kinh tế TP.HCM và TP Cần Thơ, được bao bọc bởi sông Tiền và sông Hậu. Mặc dù có sự thuận lợi về vị trí địa lý nhưng trước đây, Vĩnh Long lại thiếu nhiều cầu vượt sông lớn, các tuyến đường kết nối và hệ thống cao tốc kết nối các tỉnh thành lân cận và TP.HCM.
Công trình cầu Mỹ Thuận 1, 2.
Hệ thống giao thông nội tỉnh còn nhỏ và hẹp, chủ yếu là các trục dọc kết nối với các tuyến quốc lộ, thiếu các tuyến ngang nối các xã, hệ thống sông ngòi chằng chịt khiến việc lưu thông giữa các địa phương trong tỉnh còn nhiều khó khăn, chưa được thông suốt, do phụ thuộc vào phà... Những điểm nghẽn hạ tầng này từng là rào cản cho địa phương trong sự phát triển kinh tế – xã hội.
Là một người dân cố cựu của vùng đất Vũng Liêm (Vĩnh Long), ông Lê Văn Quới (67 tuổi) nhớ lại, trước thời điểm có cầu Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận, việc buôn bán nông sản của ông lên TP.HCM hay sang TP Cần Thơ là một hành trình dài.
"Hơn 25 năm trước, người dân Vĩnh muốn lên TP.HCM phải qua phà Mỹ Thuận. Nếu may mắn không kẹt phà thì mất 30 phút để qua phà. Lúc cao điểm có khi mất vài tiếng. Lúc này, tôi và nhiều người ao ước có cây cầu để khỏi qua phà.
Nhớ ngày khánh thành cầu Mỹ Thuận, tôi và những người ở Vĩnh Long rất phấn khởi. Rồi đến khi cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ khánh thành, từ Vĩnh Long lên TP.HCM chỉ mất hơn 1 giờ, mọi người càng vui mừng hơn. Bởi đó là điều mà trước đây, tôi và bà con Vĩnh Long không dám nghĩ đến", ông Quới kể.
Ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 9 tuyến quốc lộ với tổng chiều dài 683km. Một số tuyến chưa đạt được cấp kỹ thuật theo quy hoạch. Các tuyến còn 6 bến phà chưa được đầu tư cầu thay thế. Từ đó, chưa đáp ứng được nhu cầu giao thông ngày càng tăng cao, gây khó khăn cho việc thu hút đầu tư. Đây cũng chính là một trong những điểm nghẽn về hạ tầng giao thông của tỉnh.
Hệ thống giao thông nội tỉnh Vĩnh Long còn nhỏ và hẹp thiếu các trục ngang kết nối.
Từng bước xóa điểm nghẽn
Xác định giao thông đi trước mở đường, nhiều năm qua, Đảng, Chính phủ ưu tiên nguồn lực phát triển vùng ĐBSCL, trong đó có tỉnh Vĩnh Long. Cụ thể hóa chỉ đạo của Chính phủ, hàng loạt các công trình giao thông trọng điểm được Bộ Xây dựng triển khai, bức tranh hạ tầng giao thông Vĩnh Long không ngừng thay đổi diện mạo. Từng bước xóa nghẽn, góp phần tạo động lực cho địa phương phát triển kinh tế - xã hội.
Năm 2000, cầu Mỹ Thuận 1 - công trình cầu dây văng đầu tiên nối Tiền Giang (nay là Đồng Tháp) được khánh thành trong niềm hân hoan của người dân. Họ bắt đầu mong ước có thêm những cung đường, cây cầu kéo gần khoảng với các tỉnh thành lân cận và TP.HCM.
Và rồi những năm sau đó, cầu Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận 2, cầu Rạch Miễu 1, 2, cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ lần lượt đưa vào khai thác biến giấc mơ thành hiện thực.
Không dừng lại, nhiều dự án quan trọng khác trên địa bàn như dự án luồng cho tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu (giai đoạn 2); dự án Nâng cấp QL57 đoạn từ phà Đình Khao đến thị trấn Mỏ Cày; dự án nâng cấp QL53 (đoạn Trà Vinh – Long Toàn) cũng được triển khai.
Hiện tại trên địa bàn tỉnh đang triển khai thi công cầu Đại Ngãi 1, 2 với tổng mức đầu tư gần 7.962,148 tỷ đồng, dự án kiến hoàn thành vào tháng 6/2028. Trong đó công trình cầu Đại Ngãi 2 nằm trên địa TP Cần Thơ dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025.
Ông Lữ Quang Ngời, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long tại buổi kiểm tra công trình thi công cầu Đại Ngãi.
Theo ông Lữ Quang Ngời, ngoài các dự án kể trên, Chính phủ, Bộ Xây cũng đã quan tâm và chuẩn bị triển khai một số dự án như nâng cấp QL53 đoạn Long Hồ - Ba Si; cải tạo, nâng cấp QL54 và đầu tư xây dựng QL60; cầu Đình Khao (trên QL57).
Mới đây, tháng 7/2025, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng nghiên cứu, xem xét, cân đối vốn hỗ trợ đầu tư khoảng 19.680 tỷ đồng đầu tư các công trình giao thông thiết yếu giai đoạn 2026-2030 từ ngân sách Trung ương.
Trong đó có các dự án trên tuyến QL57 , 57B 57C; mở rộng cầu Hàm Luông (với tổng mức đầu tư khoảng 2.800 tỷ đồng); nâng cấp đoạn 2, 3, 4 thuộc dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng và xây dựng 4 đoạn tuyến QL60 nối cầu Rạch Miễu đến cầu Cổ Chiên theo hình thức hợp đồng BOT. Đồng thời, quan tâm, ưu tiên phân bổ nguồn vốn đầu tư công cho các dự án trên tuyến đường bộ ven biển đã được phê duyệt chủ trương đầu tư theo nghị quyết của của Chính phủ.
Ngoài ra, hiện Bộ Xây dựng đang chỉ đạo các Ban Quản lý dự án lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi tuyến đường sắt cao tốc TP.HCM - Cần Thơ và cầu Cần Thơ 2 nối liền cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ và Cần Thơ - Cà Mau.
Cầu Rạch Miễu 2 về đêm. Công trình khánh thành và đưa vào khai thác vào ngày 19/8 vừa qua.
Kỷ nguyên phát triển mới
Người đứng đầu UBND Vĩnh Long khẳng định, tất cả các dự án đã và đang triển khai ý nghĩa rất quan trọng đối với địa phương.
Các dự án sẽ tạo ra không gian phát triển mới, tăng cường khả năng liên kết vùng, rút ngắn thời gian di chuyển giữa TP.HCM và các tỉnh miền Đông Nam Bộ với vùng ĐBSCL, góp phần kết nối đồng bộ và thuận lợi giữa các tuyến giao thông nội tỉnh với các tuyến giao thông trọng điểm quốc gia. Từ đó, tạo điều kiện rất lớn vào việc thu hút các nhà đầu tư quan tâm tìm hiểu, hợp tác và cùng nhau phát triển trên địa bàn tỉnh cũng như trong khu vực.
"Về phía tỉnh sẽ tập trung công tác quy hoạch tỉnh sau sáp nhập, định hình tư duy phát triển hạ tầng giao thông trong tỉnh không chỉ đường bộ, mà sẽ nghiên cứu phát triển giao thông thủy, cũng như hạ tầng giao thông kỷ thuật cao như đường sắt, monorail nhằm tăng cường liên kết các vùng kinh tế trong tỉnh và kết nối tốt với hệ thống giao thông liên tỉnh, liên vùng được trung ương quan tâm đầu tư trong thời gian qua và thời gian tới, nhằm phát huy tối đa hiệu quả đầu tư", ông Ngời nhấn mạnh.
Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế ĐBSCL nhận định, việc triển khai các dự án hạ tầng giao thông chính là cơ hội để Vĩnh Long mới vươn mình, thu hút đầu tư mạnh mẽ.
Chia sẻ cùng PV Báo Xây dựng, Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp, chuyên gia kinh tế ĐBSCL nhận định, việc Chính phủ, tỉnh ưu tiên vốn cho các công trình giao thông liên vùng, cảng sông – cảng biển, hạ tầng số, cấp điện, cấp nước và khu công nghiệp, đây chính là lời cam kết mạnh mẽ gửi tới nhà đầu tư: "Vĩnh Long sẵn sàng đón bạn".
Sau hợp nhất với Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long mới sở hữu một không gian kinh tế rộng mở, hội tụ cả lợi thế về vị trí chiến lược giữa trung tâm ĐBSCL và cửa ngõ kết nối với TP.HCM. Cùng với đó, đầu tư công tăng tốc, đặc biệt ở các dự án hạ tầng giao thông, logistics đóng vai trò như "nam châm" hỗ trợ FDI, vì nhà đầu tư thường tìm đến những địa phương có cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ sẵn sàng.
"Đây là cơ hội để "Vĩnh Long mới" vươn mình, không chỉ trong khu vực phía Nam mà còn trở thành một cực tăng trưởng mới của cả nước trong kỹ nguyên hội nhập sâu rộng", tiến sĩ Trần Hữu Hiệp nhận định.
Lê An